Εργασιακό Άγχος

Το εργασιακό άγχος μπορεί να οφείλεται είτε σε παράγοντες που σχετίζονται με το είδος ή τις συνθήκες εργασίας είτε σε προσωπικά αίτια:
- Παράγοντες που σχετίζονται με την εργασία: Οι υπερβολικές απαιτήσεις και η πίεση για υψηλές επιδόσεις, σε συνδυασμό με την κακή οργάνωση της δουλειάς, το αυξημένο ή ασαφές ωράριο, η έλλειψη δυνατότητας ελέγχου και ξεκάθαρου ρόλου ή κατεύθυνσης όσον αφορά τα επαγγελματικά καθήκοντα, η ανασφάλεια για τη διατήρηση της εργασίας, ο μη επαρκής μισθός, οι κακές επαγγελματικές σχέσεις και οι συγκρούσεις στο χώρο εργασίας ή το… λάθος επάγγελμα.
- Προσωπικοί παράγοντες: Η ανεπαρκής ή ακατάλληλη για το συγκεκριμένο επάγγελμα εκπαίδευση και η έλλειψη απαραίτητων ικανοτήτων (π.χ. οργάνωσης, διοίκησης κ.λπ.), η επιδίωξη της τελειότητας που δεν επιτρέπει ποτέ παρεκκλίσεις από την ανώτερη δυνατή επίδοση, οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες από την επαγγελματική ζωή, η δυσκολία προσαρμογής σε αλλαγές και νέες απαιτήσεις, ο φόβος κριτικής ή ανάληψης ευθυνών, η έλλειψη διεκδικητικότητας, οι δυσκολίες στην επικοινωνία.

Εκτός από όλα τα παραπάνω, ο πιο καθοριστικός παράγοντας που μπορεί να περιορίσει ή να πολλαπλασιάσει τις αρνητικές αντιδράσεις μας απέναντι στους πιθανούς «κινδύνους» είναι ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε γι’ αυτούς.
Έτσι, οι αντιδράσεις άγχους γίνονται ένα πολύ προσωπικό φαινόμενο, που σχηματικά απεικονίζεται με την «εξίσωση του άγχους»: Mέγεθος «απειλής» + Kόστος των συνεπειών της = Iκανότητες αντιμετώπισης + Διαθέσιμη βοήθεια από το περιβάλλον.
Τι σημαίνει αυτό; Τίποτα πολύπλοκο και δυσνόητο. Οι αντιδράσεις απέναντι σε μια «απειλή» εξαρτώνται από το πώς καθένας αντιλαμβάνεται το μέγεθος και τις συνέπειές της καθώς και τις ικανότητές του να την αντιμετωπίσει ή τη βοήθεια που μπορεί να έχει από το περιβάλλον του. Όσο μεγαλύτερα θεωρούμε ότι είναι τα δύο πρώτα (το μέγεθος της απειλής και οι αρνητικές συνέπειες) και όσο μικρότερα τα υπόλοιπα (οι ικανότητες αντιμετώπισης και η πιθανή βοήθεια) τόσο περισσότερο άγχος βιώνουμε απέναντι στον «κίνδυνο». Άρα λοιπόν οι αντιδράσεις άγχους είναι, σε πολλές περιπτώσεις, δικό μας δημιούργημα, αφού εμείς οι ίδιοι ερμηνεύουμε την κατάσταση ως «απειλητική».

Απλές Συμβουλές για την καταπολέμηση του Stress

Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές καταπολέμησης του στρες. Υπάρχουν όμως ορισμένες τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν όσους βιώνουν υπερβολικό στρες.

1 Πρώτα απ΄ όλα πρέπει να αναγνωρίσουμε τα συμπτώματα του στρες. Έντονη δυσφορία για πράγματα που αντικειμενικά είναι απλά, είναι ένα σημάδι.
2 Να κάνουμε διάλειμμα πάντα όταν το χρειαζόμαστε ακόμα και μικρής διάρκειας.
3 Να αποφεύγουμε να είμαστε πολύ ανταγωνιστικοί- χάνουμε την ουσία.
4 Η σωματική άσκηση είναι το πιο αποτελεσματικό φάρμακο κατά του στρες.
5 Να ασχολούμαστε με ένα πράγμα κάθε φορά - να μην προσπαθούμε να τα πετύχουμε όλα μαζί.
6 Να διαχειριστούμε καλύτερα τον χρόνο μας. Αν ιεραρχούμε τις υποχρεώσεις μας δίνοντας προτεραιότητα στις πιο σημαντικές, βοηθάμε και τον εαυτό μας και τους ανθρώπους που επηρεάζονται από τις επιλογές μας.
7 Αν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να αποτρέψουμε όσα μας ανησυχούν, ας το κάνουμε άμεσα και ας μην επιτρέπουμε στο άγχος να μας κυριεύει. Έχει αποδειχθεί ότι το 80% από αυτά που μας αγχώνουν τελικά δεν πραγματοποιούνται.
8 Να ξεφεύγουμε όσο συχνότερα μπορούμε από την καθημερινότητα με μια μικρή απόδραση έξω από την πόλη, ένα καλό βιβλίο, μια ταινία,μουσική ή περπάτημα. Αγαπημένες ασχολίες μας βοηθούν να χαλαρώσουμε και να βρούμε τη χαμένη μας ισορροπία.
9 Να επανεξετάσουμε τον τρόπο ζωής μας και να δούμε αν μπορούμε να κάνουμε αλλαγές στο καθημερινό μας πρόγραμμα αλλά και στην προσωπική και οικογενειακή μας ζωή.
10 Σωστή και υγιεινή διατροφή. Η χρήση αλκοόλ, καφεΐνης, καπνού και τροφών με πολλά λιπαρά υπονομεύει την ικανότητα του οργανισμού μας να ανταπεξέλθει στο στρες. Αντίθετα, μια ισορροπημένη διατροφή με φρούτα, λαχανικά, φυτικές ίνες και πρωτεΐνες θωρακίζει την άμυνα του οργανισμού μας.
11 Χρειαζόμαστε όχι μόνο επαρκείς ώρες ύπνου και ξεκούρασης αλλά και καλή ποιότητα ύπνου. Δυο απλές συμβουλές που μπορώ να δώσω εδώ είναι:
α) Δεν ξαπλώνουμε ποτέ ενώ εκτελούμε άλλη δραστηριότητα πχ βλέπουμε τηλεόραση ή τρώμε
β) ξαπλώνουμε πάντα μόλις νυστάξουμε και όχι απο πρίν. Η προσπάθεια να "μας πάρει ο ύπνος" ενώ δεν νυστάζουμε είναι και κοπιαστική και αγχογόνα για τον οργανισμό.
12 Να καταγράφουμε τις σκέψεις μας- βοηθά στο να αλλάξουμε τις αρνητικές.
13 Να βοηθάμε όσους έχουν ανάγκη. Η εθελοντική εργασία μείωνει το στρες και δίνει προσωπική ικανοποίηση.
14 Να καταφύγουμε σε τεχνικές χαλάρωσης. Η γιόγκα, οι τεχνικές αναπνοής, το μασάζ είναι ιδιαίτερα βοηθητικές μέθοδοι.
15 Να μην κρατάμε μέσα μας ό,τι μας απασχολεί. Να μιλάμε με φίλους, τα άλλα μέλη της οικογένειας αλλά και ειδικούς όταν χρειάζεται.
16 Να μην φοβόμαστε στη δουλειά να εμπιστευθούμε άλλους και να τους αναθέτουμε υποχρεώσεις.
17 Δεν χρειάζεται να είμαστε τέλειοι
18 Να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να περνάει χρόνο με τους ανθρώπους που αγαπάμε.
19 Να αποφεύγουμε τους διαπληκτισμούς, αλλά να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να βγάζει την ένταση που συσσωρεύει με άλλο τρόπο. Συνήθως ένας διαπληκτισμός δεν μας λυτρώνει απο το άγχος παρόλο που μας φαίνεται ως "ξέσπασμα".
20 Να εκτονώνουμε την έντασή μας με παραγωγικό τρόπο - μια σωματική άσκηση, το καθάρισμα του κήπου ή και του σπιτιού βοηθούν.
21. Να ζητήσουμε βοήθεια απο ειδικό ψυχολόγο, αν δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας

ΟΙ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΓΕΝΙΚΑ

Για το ευρύ κοινό ο όρος ψυχικές διαταραχές περιλαμβάνει ένα ασαφές κι απροσδιόριστο πεδίο λεκτικών ή πρακτικών εκφράσεων που οριοθετείται από φαινομενικά μη προκαλούμενες αντιδράσεις, χωρίς αιτία και σκοπό, αυτό που γενικά κι αβασάνιστα αποκαλείται ως «τρελό». Γενικά ένα σκοτεινό κι απωθητικό , για τους περισσότερους, φάσμα της ανθρώπινης έκφρασης.

Επιστημονικά όταν αναφερόμαστε σε ψυχικές διαταραχές εννοούμε όλες τις διαταραχές αυτές που έχουν ψυχογενή αίτια, που προκαλούνται δηλαδή από την εσωτερική ψυχική κατάσταση του ατόμου.
Τι ορίζεται όμως ως διαταραχή? Η έννοια της διαταραχής οριοθετείται θα έλεγα από δύο άξονες, κατά τρόπο σχετιζόμενους μεταξύ τους. Καταρχήν από τον προσωπικό τομέα, δηλαδή κατά πόσο το ίδιο το άτομο αισθάνεται καλά με τον εαυτό του. Με αυτόν τον άξονα καλύπτουμε ακόμα και διαταραχές απλές, που ορίζουν απλή δυσθυμία ή δυσφορία του ατόμου χωρίς επιπτώσεις άλλες στην γενικότερη δραστηριότητά του, κοινωνική ή άλλη, πχ διαταραχές της διάθεσης. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις ψυχικών διαταραχών , όπως για παράδειγμα η σχιζοφρένεια, κατά την οποία το άτομο μη έχοντας επίγνωση της κατάστασής του και ανίκανο να ξεχωρίσει το φαντασιακό από το πραγματικό, μπορεί και να αισθάνεται τρόπο τινά «καλά» με τον εαυτό του αλλά οι επιπτώσεις για την κοινωνική ζωή του, όπως είναι αυτονόητο, είναι τραγικές και πολλές φορές κι ολέθριες. Αυτό το πεδίο το καλύπτουμε με τον άξονα της κοινωνικής προσαρμογής και λειτουργικότητας. Κατά αυτόν , διαταραχή θεωρείται όποια συμπεριφορά παρεκκλίνει της συμπεριφοράς του μέσου ανθρώπου και γίνεται έτσι μη αποδεκτό κοινωνικά , πράγμα που οδηγεί σε αλλοίωση ή και πλήρη απουσία της λειτουργικότητάς του ατόμου.

Συμπερασματικά λοιπόν θα έλεγα ότι ως ψυχική διαταραχή ορίζεται κάθε ψυχική κατάσταση που καθιστά το άτομο μη λειτουργικό είτε προς τον εαυτό του τον ίδιο είτε προς το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον που ζει.