Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, είναι μία διαταραχή που χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στη συγκέντρωση για την εκτέλεση ενός έργου και την έντονη σωματική κινητικότητα. Η διαταραχή είναι εγγενούς φύσης, δηλαδή είναι μία συνθήκη που το άτομο φέρει από τη γέννησή του και που έχει για το υπόλοιπο της ζωής του. Με την πάροδο του χρόνου τα συμπτώματα της διαταραχής αλλάζουν και η έντασή τους τείνει να μετριάζεται.
Διεθνώς αναφέρονται τρεις τύποι της διαταραχής:
ΔΕΠ-Υ Συνδυασμένος τύπος, όπου τα συμπτώματα της διάσπασης και της υπερκινητικότητας συνυπάρχουν στον ίδιο βαθμό.
ΔΕΠ-Υ Με προεξάρχοντα τον απρόσεκτό τύπο, όπου τα συμπτώματα της ελλειμματικής προσοχής υπερισχύουν εκείνα της υπερκινητικότητας.
ΔΕΠ-Υ Με προεξάρχοντα τον υπερκινητικό τύπο, όπου τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας υπερισχύον των συμπτωμάτων της ελλειμματικής προσοχής.
Τα βασικά συμπτώματα είναι τα εξής:
Απόσπαση-Διάσπαση Προσοχής
Παρορμητική συμπεριφορά
Ψυχική και σωματική εγρήγορση
H συμπτωματολογία που εμφανίζει το παιδί είναι:
Α. Ελλειμματική προσοχή
Συχνά:
Δεν μπορεί να εστιάσει την προσοχή του σε λεπτομέρειες, κάνει λάθη από απροσεξία στιε εργασίες του σχολείου.
Δεν μπορεί να οργανώσει τις εργασίες του
Αδιαφορεί για τις οδηγίες που του δίνονται όσον αφορά τις σχολικές εργασίες, καθημερινές εργασίες και γενικά καθήκοντα που έχει αναλάβει (χωρίς όλα αυτά να οφείλονται σε αντιδραστική συμπεριφορά ή αδυναμία κατανόησης των οδηγιών)
Δίνει την εντύπωση ότι δεν ακούει, όταν κάποιος του απευθύνει τον λόγο
Δεν κρατά εύκολα την προσοχή του όταν ασχολείται με κάτι ή όταν παίζει.
Ξεχνάει στις καθημερινές του δραστηριότητες
Χάνει αντικείμενα που του είναι απαραίτητα για εργασίες-δραστηριότητες
Αποσπάται εύκολα η προσοχή του εξαιτίας εξωτερικών ερεθισμάτων
Δεν δείχνει προθυμία να ασχοληθεί με εργασίες που απαιτούν έντονη διανοητική δραστηριότητα
Β. Υπερκινητικότητα
Συχνά:
Τρέχει και κινείται υπερβολικά σε χώρους όπου τέτοιου είδους συμπεριφορά κρίνεται ακατάλληλη. (οι έφηβοι-ενήλικες περιορίζονται σε ψυχική εγρήγορση)
Σηκώνεται από τη θέση ή το θρανίο του σε χώρους όπου δεν πρέπει να μετακινηθεί
Παίζει νευρικά με τα χέρια του, στριφογυρίζει αμήχανα στη θέση του, κουνάει τα πόδια του
Μιλάει υπερβολικά
Δυσκολεύεται να πάρει μέρος σε δραστηριότητες ή να παίξει με ηρεμία
Δεν θέλει να μένει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε ένα μέρος
Γ. Παρορμητικότητα
Συχνά:
Διακόπτει ή θέλει να επιβάλλει την παρουσία του π.χ. σε ομαδικά παιχνίδια
Έχει δυσκολία να περιμένει τη σειρά του
"Πετάγεται" δίνοντας απαντήσεις προτού ολοκληρωθεί η ερώτηση
Τετάρτη 29 Απριλίου 2009
Τρίτη 14 Απριλίου 2009
ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΚΑΙ ΒΟΥΛΙΜΙΑ
Όλοι τρώμε. Το κάνουμε και γιατί μας είναι απαραίτητο και επειδή το απολαμβάνουμε. Ωστόσο, όπως για κάθε ανθρώπινη συμπεριφορά, υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των ανθρώπων. Μερικοί τρώνε περισσότερο, άλλοι τρώνε λιγότερο, ορισμένοι παίρνουν βάρος εύκολα ενώ άλλοι όχι. Και μερικοί άνθρωποι φτάνουν σε τέτοιο σημείο υπερβολής που βλάπτουν τον εαυτό τους τρώγοντας πάρα πολύ ή πολύ λίγο. Αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα να βλάπτουν την υγεία τους και να καταλήξουν στο γιατρό.Αν και είναι ευκολότερο να μιλάμε για την ανορεξία και την βουλιμία σαν ξεχωριστές καταστάσεις, οι ασθενείς συχνά υποφέρουν από συμπτώματα και των δύο παθήσεων. Πράγματι, συμβαίνει συχνά η βουλιμία να αναπτύσσεται μετά από μια περίοδο μηνών ή χρόνων με συμπτώματα ανορεξίας.Οι γυναίκες υποφέρουν από αυτές τις διαταραχές 10 φορές πιο συχνά από τους άντρες και γι' αυτό σε αυτό το άρθρο, όταν αναφερόμαστε σε ασθενείς χρησιμοποιούμε καταλήξεις γένους θηλυκού. Αν και συχνά θεωρούνται σαν προβλήματα της ενήλικης ζωής, αυτές οι διαταραχές συνήθως ξεκινούν στα εφηβικά χρόνια όταν η πάσχουσα ζει ακόμα στο σπίτι με τους γονείς της.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Ψυχογενής Ανορεξία
Φόβος ότι θα παχύνει.Υποσιτισμός.Υπερβολική μείωση βάρους.Έντονη άσκηση.Διακοπή της περιόδου
Η ανορεξία συνήθως ξεκινά στη μέση εφηβική ηλικία και επηρεάζει 1 δεκαπεντάχρονο κορίτσι ανά 150. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ξεκινήσει νωρίτερα, στην παιδική ηλικία, ή αργότερα στην δεκαετία των 30 ή 40. Κορίτσια από οικογένειες επαγγελματιών ή οικογένειες κοινωνικά ισχυρές είναι ίσως πιο πιθανό να αναπτύξουν την πάθηση απ' ότι τα κορίτσια που προέρχονται από οικογένειες εργατικής τάξης. Σε αρκετές περιπτώσεις και άλλα μέλη της οικογένειας είχαν παρουσιάσει παρόμοια συμπτώματα.Σχεδόν πάντα, η ανορεξία ξεκινάει με καθημερινή δίαιτα που αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της εφηβικής ζωής. Περίπου το ½ των ανορεκτικών έχουν υπάρξει υπέρβαροι πριν ξεκινήσουν τη δίαιτα. Σε αντίθεση με την «φυσιολογική» δίαιτα, που διακόπτεται όταν επιτευχθεί το επιθυμητό βάρος, στην ανορεξία η δίαιτα και η μείωση του βάρους συνεχίζεται μέχρις ότου η πάσχουσα βρεθεί πολύ κάτω από το φυσιολογικό για την ηλικία της όριο βάρους. Η ελάχιστη ποσότητα θερμίδων που λαμβάνει μπορεί να προέρχεται από τα φρούτα, τα λαχανικά και τις σαλάτες που τρώει.Επίσης, συχνά εξασκείται έντονα ή παίρνει χάπια αδυνατίσματος για να διατηρήσει το βάρος της σε χαμηλά επίπεδα. Επιπλέον, παρά τη διατροφική συμπεριφορά της, μπορεί να παρουσιάζει ένα υπερβολικό ενδιαφέρον στο να αγοράζει φαγητό και να μαγειρεύει για άλλους.Αν και τεχνικά η λέξη ανορεξία σημαίνει «απώλεια της όρεξης» οι πάσχουσες από ανορεξία στην πραγματικότητα έχουν φυσιολογική όρεξη, αλλά ελέγχουν δραστικά τη λήψη τροφής.Καθώς ο χρόνος περνάει, το κορίτσι που βρίσκεται στην εφηβεία μπορεί επίσης να αναπτύξει κάποια από τα συμπτώματα της βουλιμίας. Μπορεί λοιπόν να προκαλεί εμετούς ή να κάνει χρήση καθαρτικών ουσιών προκειμένου να ελέγξει το βάρος του. Αντίθετα από τις πάσχουσες από «καθαρή» βουλιμία, το βάρος της θα εξακολουθήσει να βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα.
Ψυχογενής Βουλιμία :Υπερβολική λήψη τροφής.Φυσιολογικό βάρος.Ανωμαλίες περιόδου.Πρόκληση εμετού και υπερβολική χρήση καθαρτικών ουσιών.
Αυτή η παθολογική κατάσταση συνήθως επηρεάζει ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, συχνά γυναίκες στην αρχή ή τα μέσα της 2 ης δεκαετίας της ζωής τους, οι οποίες έχουν υπάρξει υπέρβαρες σαν παιδιά. Θα επηρεάσει 3 από τις 100 γυναίκες σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Όπως και οι ανορεκτικές, οι γυναίκες με βουλιμία υποφέρουν από υπερβολικό φόβο ότι θα γίνουν χοντρές. Αντίθετα από τις γυναίκες με ανορεξία, η βουλιμική γυναίκα συνήθως καταφέρνει να διατηρήσει το βάρος της σε φυσιολογικά επίπεδα. Μπορεί να το πετύχει αυτό επειδή, αν και προσπαθεί να χάσει βάρος προκαλώντας εμετούς και λαμβάνοντας καθαρτικά, παράλληλα επιδίδεται σε «επεισόδια» υπερβολικής λήψης φαγητού. Ένα επεισόδιο περιλαμβάνει λήψη, σε πολύ σύντομο διάστημα, μεγάλων ποσοτήτων παχυντικών τροφών, κάτι που δεν θα επέτρεπε στον εαυτό της υπό φυσιολογικές συνθήκες. Για παράδειγμα, μπορεί να αδειάσει πολλά πακέτα από μπισκότα, πολλά κουτιά από σοκολάτες και αρκετά κέικ σε λιγότερο από 2 ώρες. Κατόπιν, προκαλεί εμετό στον εαυτό της και κυριαρχείται από αισθήματα ενοχής και κατάθλιψης. Είναι εξαιρετικά δυσάρεστο, αλλά για πολλούς όλο αυτό καταλήγει να γίνεται ένας φαύλος κύκλος από τον οποίο δεν μπορούν να βγουν. Ο χαοτικός τρόπος λήψης τροφής, κυριεύει τη ζωή τους.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΟΥΛΙΜΙΑΣ
Διακοπτόμενος ύπνος.Δυσκοιλιότητα.Δυσκολία στη συγκέντρωση ή στην προσοχή.Κατάθλιψη.Αίσθημα κρύου.Απώλεια οστικής μάζας.Μυϊκή Αδυναμία - χρειάζεται να καταβάλει προσπάθεια για να κάνει ο,τιδήποτε.Θάνατος.Το στομαχικό οξύ διαλύει το σμάλτο των δοντιών.Πρησμένο πρόσωπο (εξαιτίας των ερεθισμένων σιελογόνων αδένων).Καρδιακή αρρυθμία.Μυϊκή αδυναμία.Βλάβη στα νεφρά.Επιληπτικές κρίσεις.Επίμονος στομαχικός πόνος.Πρησμένα δάχτυλα.Βλάβη στους μυς του εντέρου που μπορεί να οδηγήσει σε μακράς διάρκειας δυσκοιλιότητα.
ΑΙΤΙΕΣ:Υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις σχετικά με τις αιτίες αυτών των δύο διαταραχών και είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι δεν ισχύουν όλες για κάθε πάσχουσα.Κοινωνική ΠίεσηΣε κοινωνίες που δεν εκτιμούν τη λεπτότητα, οι διαταραχές της σίτισης είναι πολύ σπάνιες. Αντίθετα, σε περιβάλλοντα όπως οι σχολές μπαλέτου, όπου η λεπτότητα είναι προσόν, είναι συχνές. Γενικά για τον Δυτικό πολιτισμό, «το λεπτό είναι όμορφο». Η τηλεόραση, οι εφημερίδες και τα περιοδικά είναι γεμάτα από εικόνες γυμνασμένων, ελκυστικών νέων ανδρών και γυναικών. Προβάλλουν δίαιτες που κάνουν «θαύματα», και προγράμματα γυμναστικής για να μας δώσουν τη δυνατότητα να διαπλάσουμε το σώμα μας σύμφωνα με το πρότυπο αυτών των τεχνιτών, ιδεατών εικόνων, να προσαρμοστούμε στη μορφή που τα Μ.Μ.Ε μας λένε ότι θα πρέπει να έχει το σώμα μας. Κατά συνέπεια, σχεδόν όλοι κάνουν δίαιτα σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Είναι εύκολο να κατανοήσετε πώς αυτή η κοινωνική πίεση μπορεί να οδηγήσει κάποιες γυναίκες στο να κάνουν εξαντλητική δίαιτα και τελικά να αναπτύξουν ανορεξία.ΈλεγχοςΈχει ειπωθεί ότι το να κάνεις δίαιτα είναι μια δραστηριότητα που προκαλεί ευχαρίστηση. Οι περισσότεροι από μας γνωρίζουν το αίσθημα της επιτυχίας που νιώθουμε, όταν η ζυγαριά μας δείχνει ότι έχουμε χάσει λίγα γραμμάρια. Είναι καλό να αισθανόμαστε ότι έχουμε επιτύχει τον έλεγχο μόνοι μας με έναν ξεκάθαρο και ολοφάνερο τρόπο. Το επίτευγμα αυτό μπορεί να προσφέρει ιδιαίτερη ικανοποίηση σε κορίτσια που βρίσκονται στην εφηβεία τους και τα οποία μπορεί να αισθάνονται ότι το βάρος είναι το μόνο πράγμα στη ζωή τους πάνω στο οποίο έχουν πραγματικά τον απόλυτο έλεγχο. Έτσι είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς πώς το να κάνεις δίαιτα μπορεί να γίνει αυτοσκοπός μάλλον παρά απλώς ένας τρόπος για να χάσει κανείς βάρος.ΕφηβείαΈνα κορίτσι με ανορεξία μπορεί να χάσει ή να μην αναπτύξει πλήρως κάποια από τα σωματικά χαρακτηριστικά μιας ενήλικης γυναίκας όπως το ηβικό τρίχωμα, στήθος και μηνιαία περίοδο. Συνεπώς, μπορεί να δείχνει πολύ νεότερη από την ηλικία της. Η δίαιτα μπορεί επομένως να θεωρηθεί σαν ένας τρόπος να αναβάλλει κάποιες από τις απαιτήσεις της ωρίμανσης, ειδικότερα τις σεξουαλικές. Δυστυχώς, αυτή η κατάσταση παρεμποδίζει την ανάπτυξη προς την ωριμότητα και την αυτοαντίληψη που αποκτά κανείς όταν έρχεται αντιμέτωπος με τα προβλήματα της ανάπτυξης.ΟικογένειαΤο φαγητό είναι ένα πολύ σημαντικό μέρος στη ζωής μας με άλλους ανθρώπους. Δεχόμενος το φαγητό δίνεις ικανοποίηση σε όποιον στο προσφέρει, ενώ αν το αρνηθείς συνήθως τον προσβάλεις και τον δυσαρεστείς. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα μέσα στις οικογένειες. Κάποια παιδιά και έφηβοι φαίνονται να θεωρούν ότι αρνούμενοι το φαγητό είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούν είτε να εκφράσουν το συναίσθημά τους είτε να ασκήσουν οποιαδήποτε επιρροή στην οικογένεια.ΚατάθλιψηΟι περισσότεροι από μας είναι εξοικειωμένοι με την εμπειρία της λήψης τροφής ως μέσο ανακούφισης όταν είμαστε αναστατωμένοι ή απλώς βαριόμαστε. Πολλοί πάσχοντες από βουλιμία έχουν καταθλιπτικά συμπτώματα και μπορεί τα φαινόμενα υπερφαγίας να ξεκίνησαν σαν ένας τρόπος να αντιμετωπίσουν το συναίσθημα της δυστυχίας που νιώθουν. Ωστόσο, με το να αισθάνονται ότι είναι φουσκωμένοι από φαγητό τα αρνητικά αυτά συναισθήματα γίνονται χειρότερα, ενώ οι εμετοί ή η χρήση καθαρτικών δημιουργεί ένα αίσθημα ενοχής και αθλιότητας.ΑναστάτωσηΟ καθένας αντιδρά με διαφορετικό τρόπο στα άσχημα πράγματα που του συμβαίνουν στη ζωή. Σε ορισμένους ανθρώπους, η ανορεξία ή η βουλιμία φαίνεται να προκαλείται εξαιτίας ενός γεγονότος που δημιουργεί αναστάτωση, όπως για παράδειγμα η διάλυση μιας σχέσης. Μερικές φορές δεν χρειάζεται καν να υπάρξει ένα άσχημο γεγονός αλλά ακόμα και ένα γεγονός που απλά είναι σημαντικό, όπως ο γάμος ή η αλλαγή ενός σπιτιού, μπορεί να αποτελέσει την αιτία για την πρόκληση αυτών των διαταραχών.
ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΒΟΗΘΕΙΑ:Στην ψυχογενή ανορεξία συνήθως τα άλλα μέλη της οικογένειας αντιλαμβάνονται ότι κάτι δεν πάει καλά, όταν βλέπουν την αδερφή ή την κόρη τους ότι δεν είναι απλά λεπτή αλλά συνεχίζει να χάνει βάρος. Αν και για τους άλλους αυτή η μείωση του βάρους φαίνεται υπερβολική και αποτελεί ένα σήμα κινδύνου, η πάσχουσα δύσκολα θα αποδεχτεί ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Εξακολουθεί να πιστεύει ότι είναι υπέρβαρη. Στην πραγματικότητα, ακόμα και οι άλλοι μπορεί να μην αναγνωρίζουν το πρόβλημα για κάποιο διάστημα και να παραπλανηθούν από τις μεγάλες ποσότητες των «υγιεινών» (αλλά όχι παχυντικών) φαγητών που η πάσχουσα τρώει.Οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα βουλιμίας συνήθως νιώθουν ενοχές και ντροπή για τη διατροφική συμπεριφορά τους και μπορεί να κάνουν μεγάλες προσπάθειες να την αποκρύψουν. Να σημειωθεί ότι το να τρώει κανείς μεγάλες ποσότητες φαγητού και να προκαλεί στη συνέχεια εμετό για να το αποβάλλει είναι εξαιρετικά χρονοβόρο και εξαντλητικό. Το γεγονός αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την απόδοση στη δουλειά και σίγουρα θα παρεμποδίσει την ομαλή συμμετοχή στην κοινωνική ζωή. Έτσι, το να πρέπει να παραδεχτείς το πρόβλημα μπορεί τελικά να αποτελέσει μεγάλη ανακούφιση. Βέβαια, είναι πιθανόν σε αρκετές περιπτώσεις η πάσχουσα να έχει εξαναγκαστεί να το κάνει, να αναγνωρίσει δηλαδή το πρόβλημά της, επειδή άλλαξαν κάποια δεδομένα στη ζωή της, όπως η σύναψη μιας καινούργιας σχέσης ή η συμβίωση με άλλους ανθρώπους.ΑναγνώρισηΤο πρώτο βήμα για τη θεραπεία μιας διαταραχής είναι να την αναγνωρίσει αυτός που πάσχει απ' αυτή. Είναι πολύ πιο εύκολο να βοηθήσεις κάποια με ανορεξία ή βουλιμία ενώ έχει αναγνωρίσει το πρόβλημα και έχει τεθεί αντιμέτωπη με αυτό γρήγορα. Όσο περισσότερο παραμένει το πρόβλημα χωρίς να έχει αναγνωριστεί, τόσο τείνει να χειροτερεύει και τόσο δυσκολότερο γίνεται να μπορέσει κανείς να παρέχει βοήθεια. Η ανορεξία σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει απειλητική για την ίδια τη ζωή. Γι' αυτό κρίνεται απαραίτητο η γυναίκα που πάσχει απ' αυτή να επισκεφτεί ένα γιατρό όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Εκτίμηση:Το πρώτο βήμα στο οποίο θα προχωρήσει ο ψυχολόγος είναι να κάνει μια κουβέντα με την ασθενή για να ανακαλύψει πότε ξεκίνησε το πρόβλημα και πως αναπτύχθηκε. Η κουβέντα αυτή θα συμπεριλάβει συζητήσεις σχετικά με τα συναισθήματά της και διάφορες πλευρές της ζωής της. Θα χρειαστεί οπωσδήποτε να ζυγιστεί. Ανάλογα με τη μείωση του βάρους που παρατηρείται, μια οργανική εξέταση και εξέταση αίματος μπορεί να κριθεί απαραίτητη. Με την άδειά της, ο ψυχίατρος σίγουρα θα θελήσει να μιλήσει με τους φίλους της και τα μέλη της οικογένειάς της για να δει τι επιπλέον πληροφορίες μπορούν αυτοί να δώσουν για το πρόβλημα.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ:Εάν κάποια γυναίκα έχει γίνει υπερβολικά λεπτή και έχει διακοπεί η περίοδός της, είναι σημαντικό γι' αυτήν να προσπαθήσει να επανέλθει σε ένα αποδεκτό επίπεδο βάρους. Για να βοηθηθεί στην προσπάθειά της αυτή, και η ίδια και η οικογένειά της θα χρειαστούν πρώτα πληροφορίες. Ποιο είναι το «φυσιολογικό» βάρος γι' αυτή; Πόσες θερμίδες χρειάζεται να παίρνει καθημερινά; Στην ανορεξία, η ασθενής έχει υπερβολικό έλεγχο του πόσο τρώει. Πως μπορεί να το σταματήσει αυτό; Για νεαρά άτομα που εξακολουθούν να ζουν με τους γονείς, είναι μέλημα των γονιών να προσέχουν το φαγητό που καταναλώνεται, τουλάχιστον για κάποιο διάστημα. Αυτό συμπεριλαμβάνει την υποχρέωση να σιγουρεύεται ο γονέας ότι το παιδί λαμβάνει κανονικά γεύματα όπως όλη η υπόλοιπη οικογένεια και ότι παίρνει αρκετές θερμίδες. Είναι επίσης σημαντικό η οικογένεια να επισκέπτεται τον ψυχίατρο τακτικά και για έλεγχο του βάρους αλλά και για υποστήριξη, καθώς το να έχεις ένα παιδί που αντιμετωπίζει πρόβλημα ανορεξίας στην οικογένεια μπορεί να είναι εξαιρετικά αγχογόνο.Μόνο εάν αυτά τα απλά βήματα δεν φέρουν αποτελέσματα ή εάν η μείωση του βάρους απειλεί τη ζωή, θα υπάρξει η σκέψη για εισαγωγή σε νοσοκομείο. Η θεραπεία σε εσωτερικούς ασθενείς βασίζεται κατά πολύ στον ίδιο συνδυασμό, δηλαδή του ελέγχου της δίαιτας και της συζήτησης, αλλά αυτό γίνεται πλέον σε ένα πιο δομημένο περιβάλλον.Για εκείνες τις ασθενείς που εκτός από βουλιμία παρουσιάζουν και συμπτώματα κατάθλιψης μπορεί να κριθεί απαραίτητη η λήψη αντικαταθλιπτικής φαρμακευτικής αγωγής. Κατά τα άλλα η ψυχογενής βουλιμία, εκτός από τα αντικαταθλιπτικά θα χρειαστεί συνήθως και ψυχοθεραπεία γνωσιακού - συμπεριφορικού τύπου.
ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑ:Έχοντας επισκεφτεί το γιατρό ή τον ειδικό, μπορεί να σου φανεί χρήσιμο να συμμετάσχεις σε μια ομάδα αυτοβοήθειας στην οποία άλλοι άνθρωποι μοιράζονται παρόμοια με τα δικά σου προβλήματα. Αυτές οι ομάδες μπορούν να παρέχουν πληροφορίες και υποστήριξη στις δύσκολες στιγμές τις οποίες περνάει ο καθένας που αντιμετωπίζει τέτοιου είδους προβλήματα. Τέτοιες ομάδες μπορεί να σε βοηθήσει να βρεις ο θεραπευτής σου.Το διάβασμα μπορεί να σε βοηθήσει να πάρεις αυτές τις πληροφορίες που σου χρειάζονται για να μπορείς να τρως σε λογικά πλαίσια και να μάθεις ποιο είναι το κατάλληλο βάρος για σένα.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Ψυχογενής Ανορεξία
Φόβος ότι θα παχύνει.Υποσιτισμός.Υπερβολική μείωση βάρους.Έντονη άσκηση.Διακοπή της περιόδου
Η ανορεξία συνήθως ξεκινά στη μέση εφηβική ηλικία και επηρεάζει 1 δεκαπεντάχρονο κορίτσι ανά 150. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ξεκινήσει νωρίτερα, στην παιδική ηλικία, ή αργότερα στην δεκαετία των 30 ή 40. Κορίτσια από οικογένειες επαγγελματιών ή οικογένειες κοινωνικά ισχυρές είναι ίσως πιο πιθανό να αναπτύξουν την πάθηση απ' ότι τα κορίτσια που προέρχονται από οικογένειες εργατικής τάξης. Σε αρκετές περιπτώσεις και άλλα μέλη της οικογένειας είχαν παρουσιάσει παρόμοια συμπτώματα.Σχεδόν πάντα, η ανορεξία ξεκινάει με καθημερινή δίαιτα που αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της εφηβικής ζωής. Περίπου το ½ των ανορεκτικών έχουν υπάρξει υπέρβαροι πριν ξεκινήσουν τη δίαιτα. Σε αντίθεση με την «φυσιολογική» δίαιτα, που διακόπτεται όταν επιτευχθεί το επιθυμητό βάρος, στην ανορεξία η δίαιτα και η μείωση του βάρους συνεχίζεται μέχρις ότου η πάσχουσα βρεθεί πολύ κάτω από το φυσιολογικό για την ηλικία της όριο βάρους. Η ελάχιστη ποσότητα θερμίδων που λαμβάνει μπορεί να προέρχεται από τα φρούτα, τα λαχανικά και τις σαλάτες που τρώει.Επίσης, συχνά εξασκείται έντονα ή παίρνει χάπια αδυνατίσματος για να διατηρήσει το βάρος της σε χαμηλά επίπεδα. Επιπλέον, παρά τη διατροφική συμπεριφορά της, μπορεί να παρουσιάζει ένα υπερβολικό ενδιαφέρον στο να αγοράζει φαγητό και να μαγειρεύει για άλλους.Αν και τεχνικά η λέξη ανορεξία σημαίνει «απώλεια της όρεξης» οι πάσχουσες από ανορεξία στην πραγματικότητα έχουν φυσιολογική όρεξη, αλλά ελέγχουν δραστικά τη λήψη τροφής.Καθώς ο χρόνος περνάει, το κορίτσι που βρίσκεται στην εφηβεία μπορεί επίσης να αναπτύξει κάποια από τα συμπτώματα της βουλιμίας. Μπορεί λοιπόν να προκαλεί εμετούς ή να κάνει χρήση καθαρτικών ουσιών προκειμένου να ελέγξει το βάρος του. Αντίθετα από τις πάσχουσες από «καθαρή» βουλιμία, το βάρος της θα εξακολουθήσει να βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα.
Ψυχογενής Βουλιμία :Υπερβολική λήψη τροφής.Φυσιολογικό βάρος.Ανωμαλίες περιόδου.Πρόκληση εμετού και υπερβολική χρήση καθαρτικών ουσιών.
Αυτή η παθολογική κατάσταση συνήθως επηρεάζει ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, συχνά γυναίκες στην αρχή ή τα μέσα της 2 ης δεκαετίας της ζωής τους, οι οποίες έχουν υπάρξει υπέρβαρες σαν παιδιά. Θα επηρεάσει 3 από τις 100 γυναίκες σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Όπως και οι ανορεκτικές, οι γυναίκες με βουλιμία υποφέρουν από υπερβολικό φόβο ότι θα γίνουν χοντρές. Αντίθετα από τις γυναίκες με ανορεξία, η βουλιμική γυναίκα συνήθως καταφέρνει να διατηρήσει το βάρος της σε φυσιολογικά επίπεδα. Μπορεί να το πετύχει αυτό επειδή, αν και προσπαθεί να χάσει βάρος προκαλώντας εμετούς και λαμβάνοντας καθαρτικά, παράλληλα επιδίδεται σε «επεισόδια» υπερβολικής λήψης φαγητού. Ένα επεισόδιο περιλαμβάνει λήψη, σε πολύ σύντομο διάστημα, μεγάλων ποσοτήτων παχυντικών τροφών, κάτι που δεν θα επέτρεπε στον εαυτό της υπό φυσιολογικές συνθήκες. Για παράδειγμα, μπορεί να αδειάσει πολλά πακέτα από μπισκότα, πολλά κουτιά από σοκολάτες και αρκετά κέικ σε λιγότερο από 2 ώρες. Κατόπιν, προκαλεί εμετό στον εαυτό της και κυριαρχείται από αισθήματα ενοχής και κατάθλιψης. Είναι εξαιρετικά δυσάρεστο, αλλά για πολλούς όλο αυτό καταλήγει να γίνεται ένας φαύλος κύκλος από τον οποίο δεν μπορούν να βγουν. Ο χαοτικός τρόπος λήψης τροφής, κυριεύει τη ζωή τους.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΟΥΛΙΜΙΑΣ
Διακοπτόμενος ύπνος.Δυσκοιλιότητα.Δυσκολία στη συγκέντρωση ή στην προσοχή.Κατάθλιψη.Αίσθημα κρύου.Απώλεια οστικής μάζας.Μυϊκή Αδυναμία - χρειάζεται να καταβάλει προσπάθεια για να κάνει ο,τιδήποτε.Θάνατος.Το στομαχικό οξύ διαλύει το σμάλτο των δοντιών.Πρησμένο πρόσωπο (εξαιτίας των ερεθισμένων σιελογόνων αδένων).Καρδιακή αρρυθμία.Μυϊκή αδυναμία.Βλάβη στα νεφρά.Επιληπτικές κρίσεις.Επίμονος στομαχικός πόνος.Πρησμένα δάχτυλα.Βλάβη στους μυς του εντέρου που μπορεί να οδηγήσει σε μακράς διάρκειας δυσκοιλιότητα.
ΑΙΤΙΕΣ:Υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις σχετικά με τις αιτίες αυτών των δύο διαταραχών και είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι δεν ισχύουν όλες για κάθε πάσχουσα.Κοινωνική ΠίεσηΣε κοινωνίες που δεν εκτιμούν τη λεπτότητα, οι διαταραχές της σίτισης είναι πολύ σπάνιες. Αντίθετα, σε περιβάλλοντα όπως οι σχολές μπαλέτου, όπου η λεπτότητα είναι προσόν, είναι συχνές. Γενικά για τον Δυτικό πολιτισμό, «το λεπτό είναι όμορφο». Η τηλεόραση, οι εφημερίδες και τα περιοδικά είναι γεμάτα από εικόνες γυμνασμένων, ελκυστικών νέων ανδρών και γυναικών. Προβάλλουν δίαιτες που κάνουν «θαύματα», και προγράμματα γυμναστικής για να μας δώσουν τη δυνατότητα να διαπλάσουμε το σώμα μας σύμφωνα με το πρότυπο αυτών των τεχνιτών, ιδεατών εικόνων, να προσαρμοστούμε στη μορφή που τα Μ.Μ.Ε μας λένε ότι θα πρέπει να έχει το σώμα μας. Κατά συνέπεια, σχεδόν όλοι κάνουν δίαιτα σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Είναι εύκολο να κατανοήσετε πώς αυτή η κοινωνική πίεση μπορεί να οδηγήσει κάποιες γυναίκες στο να κάνουν εξαντλητική δίαιτα και τελικά να αναπτύξουν ανορεξία.ΈλεγχοςΈχει ειπωθεί ότι το να κάνεις δίαιτα είναι μια δραστηριότητα που προκαλεί ευχαρίστηση. Οι περισσότεροι από μας γνωρίζουν το αίσθημα της επιτυχίας που νιώθουμε, όταν η ζυγαριά μας δείχνει ότι έχουμε χάσει λίγα γραμμάρια. Είναι καλό να αισθανόμαστε ότι έχουμε επιτύχει τον έλεγχο μόνοι μας με έναν ξεκάθαρο και ολοφάνερο τρόπο. Το επίτευγμα αυτό μπορεί να προσφέρει ιδιαίτερη ικανοποίηση σε κορίτσια που βρίσκονται στην εφηβεία τους και τα οποία μπορεί να αισθάνονται ότι το βάρος είναι το μόνο πράγμα στη ζωή τους πάνω στο οποίο έχουν πραγματικά τον απόλυτο έλεγχο. Έτσι είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς πώς το να κάνεις δίαιτα μπορεί να γίνει αυτοσκοπός μάλλον παρά απλώς ένας τρόπος για να χάσει κανείς βάρος.ΕφηβείαΈνα κορίτσι με ανορεξία μπορεί να χάσει ή να μην αναπτύξει πλήρως κάποια από τα σωματικά χαρακτηριστικά μιας ενήλικης γυναίκας όπως το ηβικό τρίχωμα, στήθος και μηνιαία περίοδο. Συνεπώς, μπορεί να δείχνει πολύ νεότερη από την ηλικία της. Η δίαιτα μπορεί επομένως να θεωρηθεί σαν ένας τρόπος να αναβάλλει κάποιες από τις απαιτήσεις της ωρίμανσης, ειδικότερα τις σεξουαλικές. Δυστυχώς, αυτή η κατάσταση παρεμποδίζει την ανάπτυξη προς την ωριμότητα και την αυτοαντίληψη που αποκτά κανείς όταν έρχεται αντιμέτωπος με τα προβλήματα της ανάπτυξης.ΟικογένειαΤο φαγητό είναι ένα πολύ σημαντικό μέρος στη ζωής μας με άλλους ανθρώπους. Δεχόμενος το φαγητό δίνεις ικανοποίηση σε όποιον στο προσφέρει, ενώ αν το αρνηθείς συνήθως τον προσβάλεις και τον δυσαρεστείς. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα μέσα στις οικογένειες. Κάποια παιδιά και έφηβοι φαίνονται να θεωρούν ότι αρνούμενοι το φαγητό είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούν είτε να εκφράσουν το συναίσθημά τους είτε να ασκήσουν οποιαδήποτε επιρροή στην οικογένεια.ΚατάθλιψηΟι περισσότεροι από μας είναι εξοικειωμένοι με την εμπειρία της λήψης τροφής ως μέσο ανακούφισης όταν είμαστε αναστατωμένοι ή απλώς βαριόμαστε. Πολλοί πάσχοντες από βουλιμία έχουν καταθλιπτικά συμπτώματα και μπορεί τα φαινόμενα υπερφαγίας να ξεκίνησαν σαν ένας τρόπος να αντιμετωπίσουν το συναίσθημα της δυστυχίας που νιώθουν. Ωστόσο, με το να αισθάνονται ότι είναι φουσκωμένοι από φαγητό τα αρνητικά αυτά συναισθήματα γίνονται χειρότερα, ενώ οι εμετοί ή η χρήση καθαρτικών δημιουργεί ένα αίσθημα ενοχής και αθλιότητας.ΑναστάτωσηΟ καθένας αντιδρά με διαφορετικό τρόπο στα άσχημα πράγματα που του συμβαίνουν στη ζωή. Σε ορισμένους ανθρώπους, η ανορεξία ή η βουλιμία φαίνεται να προκαλείται εξαιτίας ενός γεγονότος που δημιουργεί αναστάτωση, όπως για παράδειγμα η διάλυση μιας σχέσης. Μερικές φορές δεν χρειάζεται καν να υπάρξει ένα άσχημο γεγονός αλλά ακόμα και ένα γεγονός που απλά είναι σημαντικό, όπως ο γάμος ή η αλλαγή ενός σπιτιού, μπορεί να αποτελέσει την αιτία για την πρόκληση αυτών των διαταραχών.
ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΒΟΗΘΕΙΑ:Στην ψυχογενή ανορεξία συνήθως τα άλλα μέλη της οικογένειας αντιλαμβάνονται ότι κάτι δεν πάει καλά, όταν βλέπουν την αδερφή ή την κόρη τους ότι δεν είναι απλά λεπτή αλλά συνεχίζει να χάνει βάρος. Αν και για τους άλλους αυτή η μείωση του βάρους φαίνεται υπερβολική και αποτελεί ένα σήμα κινδύνου, η πάσχουσα δύσκολα θα αποδεχτεί ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Εξακολουθεί να πιστεύει ότι είναι υπέρβαρη. Στην πραγματικότητα, ακόμα και οι άλλοι μπορεί να μην αναγνωρίζουν το πρόβλημα για κάποιο διάστημα και να παραπλανηθούν από τις μεγάλες ποσότητες των «υγιεινών» (αλλά όχι παχυντικών) φαγητών που η πάσχουσα τρώει.Οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα βουλιμίας συνήθως νιώθουν ενοχές και ντροπή για τη διατροφική συμπεριφορά τους και μπορεί να κάνουν μεγάλες προσπάθειες να την αποκρύψουν. Να σημειωθεί ότι το να τρώει κανείς μεγάλες ποσότητες φαγητού και να προκαλεί στη συνέχεια εμετό για να το αποβάλλει είναι εξαιρετικά χρονοβόρο και εξαντλητικό. Το γεγονός αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την απόδοση στη δουλειά και σίγουρα θα παρεμποδίσει την ομαλή συμμετοχή στην κοινωνική ζωή. Έτσι, το να πρέπει να παραδεχτείς το πρόβλημα μπορεί τελικά να αποτελέσει μεγάλη ανακούφιση. Βέβαια, είναι πιθανόν σε αρκετές περιπτώσεις η πάσχουσα να έχει εξαναγκαστεί να το κάνει, να αναγνωρίσει δηλαδή το πρόβλημά της, επειδή άλλαξαν κάποια δεδομένα στη ζωή της, όπως η σύναψη μιας καινούργιας σχέσης ή η συμβίωση με άλλους ανθρώπους.ΑναγνώρισηΤο πρώτο βήμα για τη θεραπεία μιας διαταραχής είναι να την αναγνωρίσει αυτός που πάσχει απ' αυτή. Είναι πολύ πιο εύκολο να βοηθήσεις κάποια με ανορεξία ή βουλιμία ενώ έχει αναγνωρίσει το πρόβλημα και έχει τεθεί αντιμέτωπη με αυτό γρήγορα. Όσο περισσότερο παραμένει το πρόβλημα χωρίς να έχει αναγνωριστεί, τόσο τείνει να χειροτερεύει και τόσο δυσκολότερο γίνεται να μπορέσει κανείς να παρέχει βοήθεια. Η ανορεξία σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει απειλητική για την ίδια τη ζωή. Γι' αυτό κρίνεται απαραίτητο η γυναίκα που πάσχει απ' αυτή να επισκεφτεί ένα γιατρό όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Εκτίμηση:Το πρώτο βήμα στο οποίο θα προχωρήσει ο ψυχολόγος είναι να κάνει μια κουβέντα με την ασθενή για να ανακαλύψει πότε ξεκίνησε το πρόβλημα και πως αναπτύχθηκε. Η κουβέντα αυτή θα συμπεριλάβει συζητήσεις σχετικά με τα συναισθήματά της και διάφορες πλευρές της ζωής της. Θα χρειαστεί οπωσδήποτε να ζυγιστεί. Ανάλογα με τη μείωση του βάρους που παρατηρείται, μια οργανική εξέταση και εξέταση αίματος μπορεί να κριθεί απαραίτητη. Με την άδειά της, ο ψυχίατρος σίγουρα θα θελήσει να μιλήσει με τους φίλους της και τα μέλη της οικογένειάς της για να δει τι επιπλέον πληροφορίες μπορούν αυτοί να δώσουν για το πρόβλημα.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ:Εάν κάποια γυναίκα έχει γίνει υπερβολικά λεπτή και έχει διακοπεί η περίοδός της, είναι σημαντικό γι' αυτήν να προσπαθήσει να επανέλθει σε ένα αποδεκτό επίπεδο βάρους. Για να βοηθηθεί στην προσπάθειά της αυτή, και η ίδια και η οικογένειά της θα χρειαστούν πρώτα πληροφορίες. Ποιο είναι το «φυσιολογικό» βάρος γι' αυτή; Πόσες θερμίδες χρειάζεται να παίρνει καθημερινά; Στην ανορεξία, η ασθενής έχει υπερβολικό έλεγχο του πόσο τρώει. Πως μπορεί να το σταματήσει αυτό; Για νεαρά άτομα που εξακολουθούν να ζουν με τους γονείς, είναι μέλημα των γονιών να προσέχουν το φαγητό που καταναλώνεται, τουλάχιστον για κάποιο διάστημα. Αυτό συμπεριλαμβάνει την υποχρέωση να σιγουρεύεται ο γονέας ότι το παιδί λαμβάνει κανονικά γεύματα όπως όλη η υπόλοιπη οικογένεια και ότι παίρνει αρκετές θερμίδες. Είναι επίσης σημαντικό η οικογένεια να επισκέπτεται τον ψυχίατρο τακτικά και για έλεγχο του βάρους αλλά και για υποστήριξη, καθώς το να έχεις ένα παιδί που αντιμετωπίζει πρόβλημα ανορεξίας στην οικογένεια μπορεί να είναι εξαιρετικά αγχογόνο.Μόνο εάν αυτά τα απλά βήματα δεν φέρουν αποτελέσματα ή εάν η μείωση του βάρους απειλεί τη ζωή, θα υπάρξει η σκέψη για εισαγωγή σε νοσοκομείο. Η θεραπεία σε εσωτερικούς ασθενείς βασίζεται κατά πολύ στον ίδιο συνδυασμό, δηλαδή του ελέγχου της δίαιτας και της συζήτησης, αλλά αυτό γίνεται πλέον σε ένα πιο δομημένο περιβάλλον.Για εκείνες τις ασθενείς που εκτός από βουλιμία παρουσιάζουν και συμπτώματα κατάθλιψης μπορεί να κριθεί απαραίτητη η λήψη αντικαταθλιπτικής φαρμακευτικής αγωγής. Κατά τα άλλα η ψυχογενής βουλιμία, εκτός από τα αντικαταθλιπτικά θα χρειαστεί συνήθως και ψυχοθεραπεία γνωσιακού - συμπεριφορικού τύπου.
ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑ:Έχοντας επισκεφτεί το γιατρό ή τον ειδικό, μπορεί να σου φανεί χρήσιμο να συμμετάσχεις σε μια ομάδα αυτοβοήθειας στην οποία άλλοι άνθρωποι μοιράζονται παρόμοια με τα δικά σου προβλήματα. Αυτές οι ομάδες μπορούν να παρέχουν πληροφορίες και υποστήριξη στις δύσκολες στιγμές τις οποίες περνάει ο καθένας που αντιμετωπίζει τέτοιου είδους προβλήματα. Τέτοιες ομάδες μπορεί να σε βοηθήσει να βρεις ο θεραπευτής σου.Το διάβασμα μπορεί να σε βοηθήσει να πάρεις αυτές τις πληροφορίες που σου χρειάζονται για να μπορείς να τρως σε λογικά πλαίσια και να μάθεις ποιο είναι το κατάλληλο βάρος για σένα.
Επιπτώσεις της χρόνιας ψυχολογικής πίεσης
Η χρόνια ψυχολογική Πίεση μπορεί να οδηγεί σε έκπτωση των νοητικών λειτουργιών όσο περνά η ηλικία
Οι άνθρωποι που είναι πιο ευαίσθητοι σε συναισθήματα όπως το άγχος και ο θυμός μπορεί να αναπτύσσουν πιο εύκολα την σταδιακή έκπτωση των νοητικών λειτουργιών που εμφανίζεται όσο περνάει η ηλικία.Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής δείχνουν ότι η ψυχολογική πίεση κατά την διάρκεια της ζωής μπορεί στα επόμενα χρόνια να είναι υπεύθυνη για ήπιες διαταραχές των νοητικών λειτουργιών όπως οι διαταραχές της μνήμης, που εμφανίζονται με το να ξεχνά κανείς ονόματα προσώπων ή με το να χάνει καθημερινά αντικείμενα, κάτι που μπορεί να έχει να κάνει με τον μηχανισμό που προκαλεί σε επόμενο στάδιο Γεροντική Άνοια. Υπολογίζεται ότι περίπου το 15% των ενηλίκων μετά την 5η – 6η δεκαετία της ζωής τους, εμφανίζουν τέτοιου είδους ήπιες γνωστικές διαταραχές και πολλοί από αυτούς θα οδηγηθούν στο να αναπτύξουν νόσο του Alzheimer τα επόμενα χρόνια. Οι ειδικοί προσπαθούν να κατανοήσουν γιατί κάποιοι από αυτούς τους ενήλικες με ήπιες διαταραχές μνήμης αναπτύσσουν Alzheimer τα επόμενα χρόνια της ζωής τους και κάποιοι όχι.Στην μελέτη αυτή παρακολουθήθηκαν για 12 χρόνια 1300 περίπου ενήλικες, άνδρες και γυναίκες χωρίς προβλήματα με την μνήμη στην αρχή, κατά τη διάρκεια των οποίων γίνονταν συνεχείς μετρήσεις του επιπέδου ψυχολογικής τους πίεσης. Βρέθηκε ότι αυτοί που εμφάνιζαν υψηλότερα επίπεδα άγχους και ψυχολογικής επιβάρυνσης είχαν 40% μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν πρώιμες διαταραχές παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στη νόσο του Alzheimer σε σχέση με αυτούς που είχαν λιγότερο στρες και ψυχολογική πίεση. Η χρόνια ψυχολογική επιβάρυνση δεν φαίνεται να «επιταχύνει» απλώς τα συμπτώματα νοητικής έκπτωσης, αλλά καθιστά το άτομο πιο ευάλωτο στην ανάπτυξη τέτοιων συμπτωμάτων. Η επιβεβαίωση μιας αιτιολογικής σχέσης της χρόνιας ψυχολογικής πίεσης με την ανάπτυξη νόσου του Alzheimer θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρεμβάσεις για την μείωση του άγχους στις ομάδες των ατόμων που εμφανίζουν αυξημένη ψυχολογική επιβάρυνση, καθυστερώντας με τον τρόπο αυτό τις πολύ σοβαρές συνέπειες της νόσου του Alzheimer. Από την άλλη, η κατανόηση των βιολογικών και βιοχημικών μηχανισμών με τους οποίους το στρες και η ψυχολογική πίεση επηρεάζουν την λειτουργία και την δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη φαρμάκων που θα μπορούσαν να προλαμβάνουν έγκαιρα τις αλλαγές αυτές σε βιοχημικό και μοριακό επίπεδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε πειραματόζωα που βιώνουν πειραματικές συνθήκες στρες η χρήση των νεότερων αντικαταθλιπτικών και η έντονη σωματική άσκηση εμφανίζονται να έχουν προφυλακτική δράση στην εκφύλιση των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου, που φυσιολογικά παρατηρείται με τα χρόνια. Neurology, Ιούνιος 2007.
Οι άνθρωποι που είναι πιο ευαίσθητοι σε συναισθήματα όπως το άγχος και ο θυμός μπορεί να αναπτύσσουν πιο εύκολα την σταδιακή έκπτωση των νοητικών λειτουργιών που εμφανίζεται όσο περνάει η ηλικία.Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής δείχνουν ότι η ψυχολογική πίεση κατά την διάρκεια της ζωής μπορεί στα επόμενα χρόνια να είναι υπεύθυνη για ήπιες διαταραχές των νοητικών λειτουργιών όπως οι διαταραχές της μνήμης, που εμφανίζονται με το να ξεχνά κανείς ονόματα προσώπων ή με το να χάνει καθημερινά αντικείμενα, κάτι που μπορεί να έχει να κάνει με τον μηχανισμό που προκαλεί σε επόμενο στάδιο Γεροντική Άνοια. Υπολογίζεται ότι περίπου το 15% των ενηλίκων μετά την 5η – 6η δεκαετία της ζωής τους, εμφανίζουν τέτοιου είδους ήπιες γνωστικές διαταραχές και πολλοί από αυτούς θα οδηγηθούν στο να αναπτύξουν νόσο του Alzheimer τα επόμενα χρόνια. Οι ειδικοί προσπαθούν να κατανοήσουν γιατί κάποιοι από αυτούς τους ενήλικες με ήπιες διαταραχές μνήμης αναπτύσσουν Alzheimer τα επόμενα χρόνια της ζωής τους και κάποιοι όχι.Στην μελέτη αυτή παρακολουθήθηκαν για 12 χρόνια 1300 περίπου ενήλικες, άνδρες και γυναίκες χωρίς προβλήματα με την μνήμη στην αρχή, κατά τη διάρκεια των οποίων γίνονταν συνεχείς μετρήσεις του επιπέδου ψυχολογικής τους πίεσης. Βρέθηκε ότι αυτοί που εμφάνιζαν υψηλότερα επίπεδα άγχους και ψυχολογικής επιβάρυνσης είχαν 40% μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν πρώιμες διαταραχές παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στη νόσο του Alzheimer σε σχέση με αυτούς που είχαν λιγότερο στρες και ψυχολογική πίεση. Η χρόνια ψυχολογική επιβάρυνση δεν φαίνεται να «επιταχύνει» απλώς τα συμπτώματα νοητικής έκπτωσης, αλλά καθιστά το άτομο πιο ευάλωτο στην ανάπτυξη τέτοιων συμπτωμάτων. Η επιβεβαίωση μιας αιτιολογικής σχέσης της χρόνιας ψυχολογικής πίεσης με την ανάπτυξη νόσου του Alzheimer θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρεμβάσεις για την μείωση του άγχους στις ομάδες των ατόμων που εμφανίζουν αυξημένη ψυχολογική επιβάρυνση, καθυστερώντας με τον τρόπο αυτό τις πολύ σοβαρές συνέπειες της νόσου του Alzheimer. Από την άλλη, η κατανόηση των βιολογικών και βιοχημικών μηχανισμών με τους οποίους το στρες και η ψυχολογική πίεση επηρεάζουν την λειτουργία και την δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη φαρμάκων που θα μπορούσαν να προλαμβάνουν έγκαιρα τις αλλαγές αυτές σε βιοχημικό και μοριακό επίπεδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε πειραματόζωα που βιώνουν πειραματικές συνθήκες στρες η χρήση των νεότερων αντικαταθλιπτικών και η έντονη σωματική άσκηση εμφανίζονται να έχουν προφυλακτική δράση στην εκφύλιση των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου, που φυσιολογικά παρατηρείται με τα χρόνια. Neurology, Ιούνιος 2007.
Δευτέρα 13 Απριλίου 2009
Ομοφυλόφιλη γονεικότητα
Στο κείμενο που ακολουθει παρουσιάζονται αρχικές διαπιστώσεις και ερωτήματα που
προκύπτουν από την κλινική έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη και μελετά τις γονεικες
αναπαραστάσεις ομοφυλόφιλων γυναικών που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδί με τη
σύντροφο τους μέσω της μεθόδου τεχνητής γονιμοποίησης με σπέρμα δότη. Πιο
συγκεκριμένα η έρευνα διεξάγεται σε πανεπιστημιακή κλινική του Βελγίου και έχει ως
αφετηρία τον προβληματισμό που έχει αναπτυχθεί γύρω από τις δυνατότητες των
ομοφυλόφιλων γονέων να εκπληρώσουν τον γονεικό ρόλο απέναντι στα παιδιά τους σε
συνθήκες ρήξης με τα υπάρχοντα πρότυπα και τις οικείες κοινωνικές αναφορές , ιδιαίτερα
σε ότι αφορά τον μη βιολογικό γονέα.
Το ενδιαφέρον μας στράφηκε ιδιαίτερα στον τρόπο με τον οποίο η κάθε μια από τις
συντρόφους τοποθετείται ως προς την μητρική και πατρική λειτουργία εστιάζοντας
ειδικότερα στα εξής θέματα τις ταυτίσεις ως προς την μητρική και πατρική εικόνα (imago),
την θέση που εκχωρείται στον άνδρα στο πεδίο της πραγματικότητας και της φαντασίωσης,
την κατασκευή ενός οικογενειακού μυθιστορήματος που « οργανώνει » τις θέσεις του κάθε
γονέα ως προς το παιδί που θα έλθει. Μέχρι στιγμής η ανάλυση του περιεχομένου των
κλινικών συνεντεύξεων αναδεικνύει δυο κομβικά σημεία : τον τρόπο με τον οποίο βιώνεται η
παρουσία του δότη αλλά και η ιατρική πράξη της γονιμοποίησης καθώς και τη διαδικασία
μέσω της οποίας καθορίζεται στο ζευγάρι η θέση της βιολογικής και κοινωνικής μητέρας.
Η προσφυγή στην τεχνητή γονιμοποίηση φαίνεται να συνιστά και να βιώνεται από τις
γυναίκες ως μια παράδοξη δυνατότητα : ενώ καταρχήν τις επιτρέπει να συστήσουν οικογένεια
αποφεύγοντας την παρουσία του άνδρα και υπερβαίνοντας έτσι τους νόμους της φύσης,
ταυτόχρονα τις φέρνει αντιμέτωπες με την παρέμβαση ενός ανοίκειου « τρίτου » που
εισβάλλει στην ιδιωτικότητα και ομοιότητα του ομοφυλόφιλου ζευγαριού, επαναφέροντας
έτσι την διαφορετικότητα.
Η απόκτηση παιδιού με τους όρους αυτούς προϋποθέτει κατά πάσα πιθανότητα μια ψυχική
διεργασία που ενεργοποιεί το δυναμικό της ψυχικής αμφισεξουαλικοτητας της κάθε
γυναίκας εφόσον κινητοποιεί φαντασιωτικά τις οιδιπόδειες και προοιδιπόδειες ταυτίσεις-της
ως προς τους πρωταγωνιστές της πρωταρχικής σκηνής. Η ενεργοποίηση της ψυχικής
αμφισεξουαλιοκοτητας συνιστά ίσως τόσο για την μέλλουσα βιολογική όσο και την
κοινωνική μητέρα τον σημαντικότερο ενδοψυχικό παράγοντα που καθορίσει την
δυνατότητα της κάθε μιας συντρόφου να αποδεχτεί η να απορρίψει τη θηλυκή - μητρική
ιδιότητα αλλά και τη δυνατότητα να ταυτιστεί με μια πατρική μορφή (imago) που θα εγγυηθεί
την εγκατάσταση της τριαδικότητας ως προς το παιδί.
Η προβληματική αυτή εικονογραφείται με την παρουσίαση δυο περιπτώσεων
ομοφυλόφιλων ζευγαριών όπου επιλέγεται ως μέλλουσα βιολογική μητέρα η σύντροφος που
έχει μεγαλύτερη δυσκολία με την προοπτική της εγκυμοσύνης και κατά πάσα πιθανότητα τις
θηλυκές ταυτίσεις. Η διαπραγμάτευση σε ενδοπροσωπικό και διαπροσωπικό πεδίο της
επιλογής αυτής στο κάθε ένα από τα δυο ζευγάρια παραπέμπει στον διαφορετικό τρόπο με
τον οποίο ο επαναπροσδιορισμός και η ενσωμάτωση (intégration) των αμφισεξουαλικών
ταυτίσεων είναι εφικτοί.
προκύπτουν από την κλινική έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη και μελετά τις γονεικες
αναπαραστάσεις ομοφυλόφιλων γυναικών που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδί με τη
σύντροφο τους μέσω της μεθόδου τεχνητής γονιμοποίησης με σπέρμα δότη. Πιο
συγκεκριμένα η έρευνα διεξάγεται σε πανεπιστημιακή κλινική του Βελγίου και έχει ως
αφετηρία τον προβληματισμό που έχει αναπτυχθεί γύρω από τις δυνατότητες των
ομοφυλόφιλων γονέων να εκπληρώσουν τον γονεικό ρόλο απέναντι στα παιδιά τους σε
συνθήκες ρήξης με τα υπάρχοντα πρότυπα και τις οικείες κοινωνικές αναφορές , ιδιαίτερα
σε ότι αφορά τον μη βιολογικό γονέα.
Το ενδιαφέρον μας στράφηκε ιδιαίτερα στον τρόπο με τον οποίο η κάθε μια από τις
συντρόφους τοποθετείται ως προς την μητρική και πατρική λειτουργία εστιάζοντας
ειδικότερα στα εξής θέματα τις ταυτίσεις ως προς την μητρική και πατρική εικόνα (imago),
την θέση που εκχωρείται στον άνδρα στο πεδίο της πραγματικότητας και της φαντασίωσης,
την κατασκευή ενός οικογενειακού μυθιστορήματος που « οργανώνει » τις θέσεις του κάθε
γονέα ως προς το παιδί που θα έλθει. Μέχρι στιγμής η ανάλυση του περιεχομένου των
κλινικών συνεντεύξεων αναδεικνύει δυο κομβικά σημεία : τον τρόπο με τον οποίο βιώνεται η
παρουσία του δότη αλλά και η ιατρική πράξη της γονιμοποίησης καθώς και τη διαδικασία
μέσω της οποίας καθορίζεται στο ζευγάρι η θέση της βιολογικής και κοινωνικής μητέρας.
Η προσφυγή στην τεχνητή γονιμοποίηση φαίνεται να συνιστά και να βιώνεται από τις
γυναίκες ως μια παράδοξη δυνατότητα : ενώ καταρχήν τις επιτρέπει να συστήσουν οικογένεια
αποφεύγοντας την παρουσία του άνδρα και υπερβαίνοντας έτσι τους νόμους της φύσης,
ταυτόχρονα τις φέρνει αντιμέτωπες με την παρέμβαση ενός ανοίκειου « τρίτου » που
εισβάλλει στην ιδιωτικότητα και ομοιότητα του ομοφυλόφιλου ζευγαριού, επαναφέροντας
έτσι την διαφορετικότητα.
Η απόκτηση παιδιού με τους όρους αυτούς προϋποθέτει κατά πάσα πιθανότητα μια ψυχική
διεργασία που ενεργοποιεί το δυναμικό της ψυχικής αμφισεξουαλικοτητας της κάθε
γυναίκας εφόσον κινητοποιεί φαντασιωτικά τις οιδιπόδειες και προοιδιπόδειες ταυτίσεις-της
ως προς τους πρωταγωνιστές της πρωταρχικής σκηνής. Η ενεργοποίηση της ψυχικής
αμφισεξουαλιοκοτητας συνιστά ίσως τόσο για την μέλλουσα βιολογική όσο και την
κοινωνική μητέρα τον σημαντικότερο ενδοψυχικό παράγοντα που καθορίσει την
δυνατότητα της κάθε μιας συντρόφου να αποδεχτεί η να απορρίψει τη θηλυκή - μητρική
ιδιότητα αλλά και τη δυνατότητα να ταυτιστεί με μια πατρική μορφή (imago) που θα εγγυηθεί
την εγκατάσταση της τριαδικότητας ως προς το παιδί.
Η προβληματική αυτή εικονογραφείται με την παρουσίαση δυο περιπτώσεων
ομοφυλόφιλων ζευγαριών όπου επιλέγεται ως μέλλουσα βιολογική μητέρα η σύντροφος που
έχει μεγαλύτερη δυσκολία με την προοπτική της εγκυμοσύνης και κατά πάσα πιθανότητα τις
θηλυκές ταυτίσεις. Η διαπραγμάτευση σε ενδοπροσωπικό και διαπροσωπικό πεδίο της
επιλογής αυτής στο κάθε ένα από τα δυο ζευγάρια παραπέμπει στον διαφορετικό τρόπο με
τον οποίο ο επαναπροσδιορισμός και η ενσωμάτωση (intégration) των αμφισεξουαλικών
ταυτίσεων είναι εφικτοί.
Διαταραχή μετατραυματικού στρες
Η ΔΜΣ μπορεί να προκαλεί μεγάλου βαθμού κοινωνική αναπηρία. Αν και περισσότερο προσβάλλει βετεράνους πολέμου, κάθε άτομο που βιώνει μια τρομακτική δοκιμασία ή γεγονός, που περιλαμβάνει ασυνήθιστο σωματικό ή ψυχικό τραύμα, μπορεί να παρουσιάσει ΔΜΣ. Τραυματικά γεγονότα που μπορεί να προκαλέσουν ΔΜΣ είναι: προσωπικές επιθέσεις, φυσικές ή προκαλούμενες από άνθρωπο καταστροφές, ατυχήματα, πόλεμοι ή μάχες.
Άτομα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση ΔΜΣ είναι: όσοι έχουν επιζήσει από αεροπορικά ή σιδηροδρομικά ατυχήματα, ή από τρομοκρατική επίθεση, στρατιώτες που υπηρέτησαν στον πόλεμο, επιζώντες και διασώστες μετά από φυσικές καταστροφές, επιζώντες από δυστυχήματα, βιασμό, σωματική και σεξουαλική κακοποίηση και άλλες εγκληματικές πράξεις, πρόσφυγες που φεύγουν από κράτη με καθεστώς βίας και μάρτυρες τραυματικών γεγονότων. Οι οικογένειες των θυμάτων μπορεί επίσης να εμφανίσουν τη διαταραχή. Ευτυχώς υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες για τα άτομα που πάσχουν από ΔΜΣ.
Πολλά άτομα με ΔΜΣ ξαναζούν επανειλημμένα το τραυματικό γεγονός με τη μορφή επαναβιώσεων (flashbacks), εφιαλτών, αναμνήσεων ή τρομακτικών σκέψεων. Φαίνεται ότι η έκθεση σε αντικείμενα ή γεγονότα σχετικά με το τραυματικό γεγονός μπορεί να πυροδοτεί αυτές τις κρίσεις. Συμπτώματα μπορεί επίσης να προκαλέσουν οι επέτειοι του γεγονότος.
Τα άτομα με ΔΜΣ επίσης παρουσιάζουν συναισθηματικό “μούδιασμα”, διαταραχές ύπνου, κατάθλιψη, άγχος και ευερεθιστότητα ή εκρήξεις θυμού. Επίσης συχνά είναι τα έντονα συναισθήματα ενοχής. Τα περισσότερα άτομα με ΔΜΣ προσπαθούν να αποφύγουν κάθε στοιχείο ή σκέψη που να τους θυμίζει τη δοκιμασία που πέρασαν. Για να τεθεί διάγνωση ΔΜΣ τα συμπτώματα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον για 1 μήνα.
Περίπου 4% των ενηλίκων μπορεί ανά πάσα στιγμή να εκδηλώσει ΔΜΣ, αλλά από τα άτομα που ζουν σε εμπόλεμες ζώνες περίπου το 30% των ανδρών και γυναικών εκδηλώνει ΔΜΣ. Από τους βετεράνους που υπηρέτησαν στο Βιετνάμ ένα εκατομμύριο ανέπτυξαν ΔΜΣ. ΔΜΣ παρουσίασαν επίσης πολλοί βετεράνοι και θύματα του πολέμου στη Βοσνία.
Το ΔΜΣ μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής ηλικίας. Τα συμπτώματα τυπικά εμφανίζονται μέσα σε τρεις μήνες από το τραυματικό γεγονός, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν ξεκινούν παρά μετά από πολλά χρόνια. Η σοβαρότητα και διάρκεια της νόσου ποικίλλει. Ορισμένα άτομα αναρρώνουν μέσα σε έξι μήνες, ενώ άλλα προσβάλλονται για πολύ περισσότερο χρόνο.
Κατάθλιψη, κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών και άγχος απαντώνται συχνά σε άτομα με ΔΜΣ. Η πιθανότητα επιτυχούς θεραπείας αυξάνει όταν αυτές οι διαταραχές αναγνωριστούν νωρίς και αντιμετωπιστούν θεραπευτικά.
Συχνά τα άτομα με ΔΜΣ παρουσιάζουν συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, ενοχλήσεις από το γαστρεντερικό, προβλήματα από το ανοσοποιητικό, κρίσεις ζάλης, θωρακικούς πόνους ή δυσφορία σε άλλα σημεία του σώματος. Συχνά οι ιατροί δεν γνωρίζουν την ύπαρξη του υποκείμενου ΔΜΣ όταν αντιμετωπίζουν αυτά τα σωματικά συμπτώματα.
Τα άτομα που υπέστησαν παιδική κακοποίηση ή βίωσαν άλλα τραυματικά γεγονότα στην παιδική ηλικία έχουν επίσης μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν ΔΜΣ. Οι ειδικοί πίστευαν ότι το συναισθηματικό “μούδιασμα” μετά από τραυματικό γεγονός ήταν υγιής αντίδραση. Παρόλα αυτά πολλοί ερευνητές σήμερα πιστεύουν ότι αυτή η συναισθηματική αποστασιοποίηση μπορεί να αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης ΔΜΣ.
Θεραπεία της ΔΜΣ
Τα άτομα με ΔΜΣ ωφελούνται από πολλούς τύπους θεραπείας όπως: γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, ομαδική θεραπεία, και θεραπεία έκθεσης, κατά την οποία ο ασθενής ξαναζεί επανειλημμένα την τρομακτική εμπειρία υπό ελεγχόμενες συνθήκες ώστε να βοηθηθεί στην αντιμετώπιση της. Τα φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των συνοδών συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους και στις διαταραχές ύπνου. Κάποιες μελέτες δείχνουν ότι η αντιμετώπιση της κατάστασης σύντομα μετά το καταστροφικό γεγονός μπορεί να μειώσει μερικά από τα συμπτώματα της ΔΜΣ. Στη θεραπεία της ΔΜΣ χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο άτυπα αντιψυχωτικά, είτε αποκλειστικά είτε σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες. Επίσης τα αντικαταθλιπτικά αποτελούν συχνά αποτελεσματική θεραπεία.
Εάν νομίζετε ότι μπορεί να πάσχετε από ΔΜΣ, θα πρέπει να ζητήσετε τη συμβουλή κάποιου ειδικού χωρίς καθυστέρηση και να συζητήσετε το τραυματικό γεγονός που ζήσατε προκειμένου να βοηθηθείτε.
Άτομα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση ΔΜΣ είναι: όσοι έχουν επιζήσει από αεροπορικά ή σιδηροδρομικά ατυχήματα, ή από τρομοκρατική επίθεση, στρατιώτες που υπηρέτησαν στον πόλεμο, επιζώντες και διασώστες μετά από φυσικές καταστροφές, επιζώντες από δυστυχήματα, βιασμό, σωματική και σεξουαλική κακοποίηση και άλλες εγκληματικές πράξεις, πρόσφυγες που φεύγουν από κράτη με καθεστώς βίας και μάρτυρες τραυματικών γεγονότων. Οι οικογένειες των θυμάτων μπορεί επίσης να εμφανίσουν τη διαταραχή. Ευτυχώς υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες για τα άτομα που πάσχουν από ΔΜΣ.
Πολλά άτομα με ΔΜΣ ξαναζούν επανειλημμένα το τραυματικό γεγονός με τη μορφή επαναβιώσεων (flashbacks), εφιαλτών, αναμνήσεων ή τρομακτικών σκέψεων. Φαίνεται ότι η έκθεση σε αντικείμενα ή γεγονότα σχετικά με το τραυματικό γεγονός μπορεί να πυροδοτεί αυτές τις κρίσεις. Συμπτώματα μπορεί επίσης να προκαλέσουν οι επέτειοι του γεγονότος.
Τα άτομα με ΔΜΣ επίσης παρουσιάζουν συναισθηματικό “μούδιασμα”, διαταραχές ύπνου, κατάθλιψη, άγχος και ευερεθιστότητα ή εκρήξεις θυμού. Επίσης συχνά είναι τα έντονα συναισθήματα ενοχής. Τα περισσότερα άτομα με ΔΜΣ προσπαθούν να αποφύγουν κάθε στοιχείο ή σκέψη που να τους θυμίζει τη δοκιμασία που πέρασαν. Για να τεθεί διάγνωση ΔΜΣ τα συμπτώματα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον για 1 μήνα.
Περίπου 4% των ενηλίκων μπορεί ανά πάσα στιγμή να εκδηλώσει ΔΜΣ, αλλά από τα άτομα που ζουν σε εμπόλεμες ζώνες περίπου το 30% των ανδρών και γυναικών εκδηλώνει ΔΜΣ. Από τους βετεράνους που υπηρέτησαν στο Βιετνάμ ένα εκατομμύριο ανέπτυξαν ΔΜΣ. ΔΜΣ παρουσίασαν επίσης πολλοί βετεράνοι και θύματα του πολέμου στη Βοσνία.
Το ΔΜΣ μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής ηλικίας. Τα συμπτώματα τυπικά εμφανίζονται μέσα σε τρεις μήνες από το τραυματικό γεγονός, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν ξεκινούν παρά μετά από πολλά χρόνια. Η σοβαρότητα και διάρκεια της νόσου ποικίλλει. Ορισμένα άτομα αναρρώνουν μέσα σε έξι μήνες, ενώ άλλα προσβάλλονται για πολύ περισσότερο χρόνο.
Κατάθλιψη, κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών και άγχος απαντώνται συχνά σε άτομα με ΔΜΣ. Η πιθανότητα επιτυχούς θεραπείας αυξάνει όταν αυτές οι διαταραχές αναγνωριστούν νωρίς και αντιμετωπιστούν θεραπευτικά.
Συχνά τα άτομα με ΔΜΣ παρουσιάζουν συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, ενοχλήσεις από το γαστρεντερικό, προβλήματα από το ανοσοποιητικό, κρίσεις ζάλης, θωρακικούς πόνους ή δυσφορία σε άλλα σημεία του σώματος. Συχνά οι ιατροί δεν γνωρίζουν την ύπαρξη του υποκείμενου ΔΜΣ όταν αντιμετωπίζουν αυτά τα σωματικά συμπτώματα.
Τα άτομα που υπέστησαν παιδική κακοποίηση ή βίωσαν άλλα τραυματικά γεγονότα στην παιδική ηλικία έχουν επίσης μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν ΔΜΣ. Οι ειδικοί πίστευαν ότι το συναισθηματικό “μούδιασμα” μετά από τραυματικό γεγονός ήταν υγιής αντίδραση. Παρόλα αυτά πολλοί ερευνητές σήμερα πιστεύουν ότι αυτή η συναισθηματική αποστασιοποίηση μπορεί να αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης ΔΜΣ.
Θεραπεία της ΔΜΣ
Τα άτομα με ΔΜΣ ωφελούνται από πολλούς τύπους θεραπείας όπως: γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, ομαδική θεραπεία, και θεραπεία έκθεσης, κατά την οποία ο ασθενής ξαναζεί επανειλημμένα την τρομακτική εμπειρία υπό ελεγχόμενες συνθήκες ώστε να βοηθηθεί στην αντιμετώπιση της. Τα φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των συνοδών συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους και στις διαταραχές ύπνου. Κάποιες μελέτες δείχνουν ότι η αντιμετώπιση της κατάστασης σύντομα μετά το καταστροφικό γεγονός μπορεί να μειώσει μερικά από τα συμπτώματα της ΔΜΣ. Στη θεραπεία της ΔΜΣ χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο άτυπα αντιψυχωτικά, είτε αποκλειστικά είτε σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες. Επίσης τα αντικαταθλιπτικά αποτελούν συχνά αποτελεσματική θεραπεία.
Εάν νομίζετε ότι μπορεί να πάσχετε από ΔΜΣ, θα πρέπει να ζητήσετε τη συμβουλή κάποιου ειδικού χωρίς καθυστέρηση και να συζητήσετε το τραυματικό γεγονός που ζήσατε προκειμένου να βοηθηθείτε.
Σάββατο 4 Απριλίου 2009
Η διαχείριση των συγκρούσεων στις ερωτικές μας σχέσεις
- Μετά από την πρώτη περίοδο της εξιδανίκευσης του συντρόφου στα πλαίσια του ερωτικού ενθουσιασμού έρχεται συνήθως η απογοήτευση. Σιγά - σιγά συνειδητοποιούμε ότι ο σύντροφός μας δεν είναι αυτός που θα θέλαμε να είναι. Για να αποφύγουμε την απογοήτευση και το μαρασμό οφείλουμε να περάσουμε σε μια δεύτερη φάση της σχέσης και να αγαπήσουμε τον σύντροφό μας γι' αυτό που είναι και όχι γι' αυτό που θα θέλαμε να είναι. Αυτή η φάση της ώριμης αγάπης βασίζεται στην προσπάθεια, στην γνώση, στην υπομονή, στη φροντίδα και στον αμοιβαίο σεβασμό. Πρόκειται περισσότερο για ένα ατέλειωτο, περιπετειώδες ταξίδι παρά για ένα στόχο που μπορούμε να πετύχουμε μια για πάντα.
H καλή σχέση προϋποθέτει ωριμότητα, συγκρότηση, ισορροπία, αντοχή και υπομονή. Για να επικοινωνήσουμε σωστά χρειάζεται να καλλιεργήσουμε την αυτογνωσία και τον αυτοέλεγχο και να αναζητήσουμε νέους τρόπους δημιουργικής επικοινωνίας. Ο σύντροφός μου δεν ευθύνεται για τα δικά μου αρνητικά αισθήματα. Δεν είναι αυτός που με πληγώνει αλλά ο τρόπος που εγώ αντιλαμβάνομαι και κατανοώ τη συμπεριφορά του. Σε όλες τις περιπτώσεις που πιστεύω ότι αυτός ευθύνεται για τη σύγκρουση, η αλήθεια είναι ότι έχω και εγώ πάντοτε ένα μερίδιο ευθύνης. Κάθε φορά που ενώ ο σύντροφός μου εκφράζει ανάγκες ή παράπονα ή ανησυχίες, εγώ απειλώ, καθοδηγώ, ικετεύω, κολακεύω, ανακρίνω, αμφισβητώ, διακόπτω, κρίνω, κατηγορώ, ενοχοποιώ, γελοιοποιώ, ερμηνεύω ή αλλάζω θέμα εμποδίζω την επικοινωνία και τραυματίζω την αγάπη.
Εποικοδομητική έκφραση του θυμού.- Εκφράζω το θυμό χωρίς να θίγω την αξιοπρέπεια του άλλου. Αντί να αντιδρώ ανακλαστικά στα αρνητικά ερεθίσματα μαθαίνω να ελέγχω τις αντιδράσεις μου προβλέποντας τι θα συνέβαινε αν θα έχανα τον έλεγχο. Η βίαιη και ανεξέλεγκτη έκφραση του θυμού έχει αρνητικές συνέπειες. - Εκφράζω το θυμό μου με αποφασιστικότητα και τόλμη γιατί αν τον καταπιέζω μπορεί να μου δημιουργήσει συμπτώματα όπως κατάθλιψη, υπέρταση ή γαστρεντερικές διαταραχές. - Συμφωνώ με τον σύντροφό μου ότι η διάρκεια της σύγκρουσης δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 15 λεπτά. - Δεν λέω πρόχειρα και βιαστικά ότι μου έρθει στο νου αλλά σκέπτομαι προσεκτικά τι είναι αυτό που θέλω να πω και αναζητώ τον καλύτερο τρόπο για να το εκφράσω ώστε ο άλλος να με καταλάβει.- Αναγνωρίζω τα πρώτα σήματα που μου δίνει ο οργανισμός μου ότι ο θυμός έρχεται (σφίξιμο, χτυποκάρδι κ.λ.π.). Ελέγχω το θυμό πριν φουντώσει.- Αποστασιοποιούμαι και αξιολογώ αντικειμενικά την κατάσταση. Εξετάζω αν ο λόγος που μου προκάλεσε το θυμό είναι όντως τόσο σημαντικός όσο μου φάνηκε στην αρχή. - Προσπαθώ να ερμηνεύσω διαφορετικά την προκλητική συμπεριφορά που κινητοποίησε το θυμό μέσα μου. Συνήθως τα πράγματα δεν είναι τόσο καταστροφικά όσο μας φαίνονται με μια πρώτη ματιά.- Αντί να χρωματίσω τα ενοχλητικά γεγονότα με αρνητικές εκφράσεις όπως "είναι φοβερό, φρίκη, δεν αντέχω άλλο" είναι προτιμότερο να φωτογραφίσω με ουδετερότητα την πραγματικότητα και να πω μέσα μου "είναι φυσικό να μη νιώθω και τόσο καλά αντιμετωπίζοντας αυτή την κατάσταση αλλά όσο περισσότερο διατηρώ την ψυχραιμία μου, τόσο καλύτερα τα καταφέρνω". - Διατηρώ τη συναισθηματική μου ισορροπία παραμένοντας αληθινός ως προς τις ανώτερες αρχές και αξίες μου. - Μαθαίνω να βλέπω την περίσταση μέσα από τα μάτια του άλλου.- Προσέχω τον τόνο και την χροιά της φωνής, τη στάση του σώματος και τις χειρονομίες.- Ξεκολλάω από την ένταση του παρόντος παίρνοντας υπόψη μου το ευρύτερο, διαχρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται η σχέση. Φέρνω στο νου μου κάποια τρυφερή στιγμή που έχω ζήσει με το σύντροφό μου.- Δεν προσπαθώ να δικαιωθώ. Δεν χρειάζεται να δικαιώσω το θυμό μου. Κάποιες φορές επιτρέπεται να θυμώνω ακόμη και όταν έχω άδικο.- Προσπαθώ να χρησιμοποιήσω το θυμό μου ως κίνητρο γόνιμων επιλογών όπως για παράδειγμα διεκδίκηση δικαιωμάτων, αναθεώρηση στόχων, αλλαγή αρνητικών προτύπων ζωής.
Ειρηνική αποδοχή του θυμού.- Βλέπω σε κάθε σύγκρουση μια πολύτιμη ευκαιρία για να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου και να γίνω καλύτερος. Ο θυμός του συντρόφου τις περισσότερες φορές κινεί τα νήματα δικών μου ψυχικών τραυμάτων. Η ενόχληση που νιώθω είναι ένα καμπανάκι που με ειδοποιεί ότι κάτι πρέπει να αλλάξω στον εαυτό μου. - Αν ο άλλος θυμώνει μαζί μου αυτό δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι φταίω εγώ. Κατανοώ αυτό που λέει χωρίς να το αποδέχομαι. - Αυτό που λέει ο άλλος πάνω στο θυμό του δεν είναι αυτό που πραγματικά πιστεύει ή αισθάνεται. Το λέει για να με πονέσει θεωρώντας ότι έτσι θα με καταστήσει μέτοχο στον πόνο του. Δεν παίρνω τοις μετρητοίς τα λόγια του. Η βίαιη έκφραση της οργής είναι μια απεγνωσμένη πράξη επικοινωνίας. - Συγκεντρώνω την προσοχή μου στον πόνο που κρύβεται πίσω από το θυμό του άλλου. Προσπαθώ να καταλάβω το βαθύτερο μήνυμα που κρύβεται πίσω από τα λόγια του και αναζητώ τρόπο για να τον βοηθήσω. Αυτός που θυμώνει ίσως αισθάνεται αδικημένος και παραμελημένος και χρειάζεται υποστήριξη και φροντίδα. - Δεν υψώνω τον τόνο της φωνής μου. Χαμηλώνω το βλέμμα. - Επαναλαμβάνω μέσα μου θετικές φράσεις όπως: "Μεταμορφώνω τη σύγκρουση σε δημιουργική εμπειρία", "Ο θυμός του, με μαθαίνει να αγαπώ άνευ όρων" ή "Αυτή η υπομονή με κάνει πιο δυνατό" ή "Γνωρίζω πως κατά βάθος με αγαπά αργότερα που θα μιλήσουμε θα μου ζητήσει συγνώμη".- Όταν νιώθουμε ήρεμοι συμφωνούμε με τον σύντροφό μας σε ένα σύστημα αμοιβών - δώρων για το σύντροφο που θα διαχειριστεί σωστά την επόμενη σύγκρουση. - Όσο μπορώ αποφεύγω να κάνω υποχωρήσεις σε θεμελιώδη ζητήματα που αφορούν στην ισορροπία της προσωπικής μου ζωής. Αν αφήσω τον άλλο να με πατήσει είναι αναπόφευκτο μετά να νιώθω οργισμένος.
Επίλυση συγκρούσεων. - Προσπαθώντας να αποφύγω τη σύγκρουση καλύπτω τα προβλήματα χωρίς να τα λύνω. Αποδέχομαι τη σύγκρουση ως ένα ισχυρό κίνητρο για την βελτίωση της σχέσης. - Μεταμορφώνω τις ενοχλητικές διαφορές σε δημιουργική ανταλλαγή απόψεων. Αναζητώ δημιουργικές λύσεις που ξεπερνούν τον απλό καταπιεστικό συμβιβασμό δύο διαφορετικών απόψεων. Ανακαλύπτω τη συμπληρωματικότητα που έχουν οι σκέψεις, τα αισθήματα και οι ανάγκες του συντρόφου μου με τα δικά μου.- Η σύγκρουση δεν λύνεται όταν δικαιωθεί ο ένας από τους δύο συντρόφους αλλά όταν κυριαρχήσει η αγάπη. Αντιμετώπιση της πεσμένης διάθεσης μετά από τη σύγκρουση:- Αποδέχομαι ήρεμα το ότι πέρασα μια δύσκολη φάση. Είναι ανθρώπινο να πέφτει η διάθεσή μου.- Χαλαρώνω το σώμα και φέρνω στο νου μου θετικές φράσεις και όμορφες εικόνες. - Φροντίζω όσο πιο γρήγορα γίνεται να παρηγορήσω τον εαυτό μου προσφέροντάς του ευχάριστες και δημιουργικές εμπειρίες.- Κάνω ότι μπορώ για να συμφιλιωθώ με το σύντροφό μου το συντομότερο δυνατόν. Υποστήριξη και αύξηση της αγάπης:- Όσο μπορώ προστατεύω τη σχέση από τα προβλήματα της καθημερινότητας.- Ρομαντικές συναντήσεις.- Ποιοτικές σεξουαλικές επαφές.- Χιούμορ.- Μικρά δώρα.
Συμφιλίωση με την πραγματικότητα
Κάνε ότι μπορείς με αυτό που έχεις εκεί που είσαι. (T. Roosevelt)
- Επειδή ούτε εγώ ούτε ο σύντροφός μου είμαστε τέλειοι, δεν μπορούμε να έχουμε μια τέλεια σχέση.-Μαθαίνω να συμφιλιώνομαι με αυτό που είναι έτσι όπως είναι χωρίς να επιδιώκω οπωσδήποτε να επέλθει κάποια θετική αλλαγή. Συμφιλιώνομαι και συνεργάζομαι με τη δυναμική ροή των καταστάσεων και των γεγονότων. Χωρίς να βιάζω τον εαυτό μου προσπαθώ με ηρεμία να αλλάξω προς το καλύτερο.-Τα πράγματα δεν είναι δυνατόν να πηγαίνουν όπως θα ήθελα. Οι πολλές απαιτήσεις και οι υψηλές προσδοκίες θα φέρουν απογοήτευση και πόνο.-Δεν παίρνω τον εαυτό μου πολύ στα σοβαρά. Ο θυμός και η θλίψη είναι σημαντικά συναισθήματα αλλά συχνά συνοδεύονται από ιδέες που αν τις εξετάσω προσεκτικά θα μου φέρουν γέλιο.-Δεν είναι δυνατόν να λυθούν άμεσα όλα τα προβλήματα και μάλιστα με τον τρόπο που εγώ φαντάζομαι ή επιθυμώ. Το καλύτερο που έχω να κάνω δεν είναι να επιδιώκω οπωσδήποτε τη λύση κάποιου προβλήματος εδώ και τώρα αλλά να μάθω να διαχειρίζομαι τις καταστάσεις με τον καλύτερο τρόπο.-Δεν ωφελεί σε τίποτα να υποστηρίζω ότι είμαι σωστός και δίκαιος, ότι οι άλλοι φταίνε που με αδικούν και μπλοκάρουν τα σχέδιά μου και ότι είναι άδικο να βασανίζομαι με αυτό τον τρόπο. - Αν αποτύχω χίλιες φορές να εφαρμόσω στην πράξη όσα γνωρίζω, προσπαθώ χίλιες και μία φορές να τα καταφέρω. Ενώ παράλληλα είμαι έτοιμος να συγχωρήσω τον εαυτό μου δέκα χιλιάδες φορές. - Η αυτοαποδοχή και ο αυτοσεβασμός είναι τα καύσιμα που μπορούν να πυροδοτήσουν την αλλαγή. Τίποτε καλό δεν μπορεί να συμβεί έξω από τον ορίζοντα της αγάπης.
H καλή σχέση προϋποθέτει ωριμότητα, συγκρότηση, ισορροπία, αντοχή και υπομονή. Για να επικοινωνήσουμε σωστά χρειάζεται να καλλιεργήσουμε την αυτογνωσία και τον αυτοέλεγχο και να αναζητήσουμε νέους τρόπους δημιουργικής επικοινωνίας. Ο σύντροφός μου δεν ευθύνεται για τα δικά μου αρνητικά αισθήματα. Δεν είναι αυτός που με πληγώνει αλλά ο τρόπος που εγώ αντιλαμβάνομαι και κατανοώ τη συμπεριφορά του. Σε όλες τις περιπτώσεις που πιστεύω ότι αυτός ευθύνεται για τη σύγκρουση, η αλήθεια είναι ότι έχω και εγώ πάντοτε ένα μερίδιο ευθύνης. Κάθε φορά που ενώ ο σύντροφός μου εκφράζει ανάγκες ή παράπονα ή ανησυχίες, εγώ απειλώ, καθοδηγώ, ικετεύω, κολακεύω, ανακρίνω, αμφισβητώ, διακόπτω, κρίνω, κατηγορώ, ενοχοποιώ, γελοιοποιώ, ερμηνεύω ή αλλάζω θέμα εμποδίζω την επικοινωνία και τραυματίζω την αγάπη.
Εποικοδομητική έκφραση του θυμού.- Εκφράζω το θυμό χωρίς να θίγω την αξιοπρέπεια του άλλου. Αντί να αντιδρώ ανακλαστικά στα αρνητικά ερεθίσματα μαθαίνω να ελέγχω τις αντιδράσεις μου προβλέποντας τι θα συνέβαινε αν θα έχανα τον έλεγχο. Η βίαιη και ανεξέλεγκτη έκφραση του θυμού έχει αρνητικές συνέπειες. - Εκφράζω το θυμό μου με αποφασιστικότητα και τόλμη γιατί αν τον καταπιέζω μπορεί να μου δημιουργήσει συμπτώματα όπως κατάθλιψη, υπέρταση ή γαστρεντερικές διαταραχές. - Συμφωνώ με τον σύντροφό μου ότι η διάρκεια της σύγκρουσης δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 15 λεπτά. - Δεν λέω πρόχειρα και βιαστικά ότι μου έρθει στο νου αλλά σκέπτομαι προσεκτικά τι είναι αυτό που θέλω να πω και αναζητώ τον καλύτερο τρόπο για να το εκφράσω ώστε ο άλλος να με καταλάβει.- Αναγνωρίζω τα πρώτα σήματα που μου δίνει ο οργανισμός μου ότι ο θυμός έρχεται (σφίξιμο, χτυποκάρδι κ.λ.π.). Ελέγχω το θυμό πριν φουντώσει.- Αποστασιοποιούμαι και αξιολογώ αντικειμενικά την κατάσταση. Εξετάζω αν ο λόγος που μου προκάλεσε το θυμό είναι όντως τόσο σημαντικός όσο μου φάνηκε στην αρχή. - Προσπαθώ να ερμηνεύσω διαφορετικά την προκλητική συμπεριφορά που κινητοποίησε το θυμό μέσα μου. Συνήθως τα πράγματα δεν είναι τόσο καταστροφικά όσο μας φαίνονται με μια πρώτη ματιά.- Αντί να χρωματίσω τα ενοχλητικά γεγονότα με αρνητικές εκφράσεις όπως "είναι φοβερό, φρίκη, δεν αντέχω άλλο" είναι προτιμότερο να φωτογραφίσω με ουδετερότητα την πραγματικότητα και να πω μέσα μου "είναι φυσικό να μη νιώθω και τόσο καλά αντιμετωπίζοντας αυτή την κατάσταση αλλά όσο περισσότερο διατηρώ την ψυχραιμία μου, τόσο καλύτερα τα καταφέρνω". - Διατηρώ τη συναισθηματική μου ισορροπία παραμένοντας αληθινός ως προς τις ανώτερες αρχές και αξίες μου. - Μαθαίνω να βλέπω την περίσταση μέσα από τα μάτια του άλλου.- Προσέχω τον τόνο και την χροιά της φωνής, τη στάση του σώματος και τις χειρονομίες.- Ξεκολλάω από την ένταση του παρόντος παίρνοντας υπόψη μου το ευρύτερο, διαχρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται η σχέση. Φέρνω στο νου μου κάποια τρυφερή στιγμή που έχω ζήσει με το σύντροφό μου.- Δεν προσπαθώ να δικαιωθώ. Δεν χρειάζεται να δικαιώσω το θυμό μου. Κάποιες φορές επιτρέπεται να θυμώνω ακόμη και όταν έχω άδικο.- Προσπαθώ να χρησιμοποιήσω το θυμό μου ως κίνητρο γόνιμων επιλογών όπως για παράδειγμα διεκδίκηση δικαιωμάτων, αναθεώρηση στόχων, αλλαγή αρνητικών προτύπων ζωής.
Ειρηνική αποδοχή του θυμού.- Βλέπω σε κάθε σύγκρουση μια πολύτιμη ευκαιρία για να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου και να γίνω καλύτερος. Ο θυμός του συντρόφου τις περισσότερες φορές κινεί τα νήματα δικών μου ψυχικών τραυμάτων. Η ενόχληση που νιώθω είναι ένα καμπανάκι που με ειδοποιεί ότι κάτι πρέπει να αλλάξω στον εαυτό μου. - Αν ο άλλος θυμώνει μαζί μου αυτό δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι φταίω εγώ. Κατανοώ αυτό που λέει χωρίς να το αποδέχομαι. - Αυτό που λέει ο άλλος πάνω στο θυμό του δεν είναι αυτό που πραγματικά πιστεύει ή αισθάνεται. Το λέει για να με πονέσει θεωρώντας ότι έτσι θα με καταστήσει μέτοχο στον πόνο του. Δεν παίρνω τοις μετρητοίς τα λόγια του. Η βίαιη έκφραση της οργής είναι μια απεγνωσμένη πράξη επικοινωνίας. - Συγκεντρώνω την προσοχή μου στον πόνο που κρύβεται πίσω από το θυμό του άλλου. Προσπαθώ να καταλάβω το βαθύτερο μήνυμα που κρύβεται πίσω από τα λόγια του και αναζητώ τρόπο για να τον βοηθήσω. Αυτός που θυμώνει ίσως αισθάνεται αδικημένος και παραμελημένος και χρειάζεται υποστήριξη και φροντίδα. - Δεν υψώνω τον τόνο της φωνής μου. Χαμηλώνω το βλέμμα. - Επαναλαμβάνω μέσα μου θετικές φράσεις όπως: "Μεταμορφώνω τη σύγκρουση σε δημιουργική εμπειρία", "Ο θυμός του, με μαθαίνει να αγαπώ άνευ όρων" ή "Αυτή η υπομονή με κάνει πιο δυνατό" ή "Γνωρίζω πως κατά βάθος με αγαπά αργότερα που θα μιλήσουμε θα μου ζητήσει συγνώμη".- Όταν νιώθουμε ήρεμοι συμφωνούμε με τον σύντροφό μας σε ένα σύστημα αμοιβών - δώρων για το σύντροφο που θα διαχειριστεί σωστά την επόμενη σύγκρουση. - Όσο μπορώ αποφεύγω να κάνω υποχωρήσεις σε θεμελιώδη ζητήματα που αφορούν στην ισορροπία της προσωπικής μου ζωής. Αν αφήσω τον άλλο να με πατήσει είναι αναπόφευκτο μετά να νιώθω οργισμένος.
Επίλυση συγκρούσεων. - Προσπαθώντας να αποφύγω τη σύγκρουση καλύπτω τα προβλήματα χωρίς να τα λύνω. Αποδέχομαι τη σύγκρουση ως ένα ισχυρό κίνητρο για την βελτίωση της σχέσης. - Μεταμορφώνω τις ενοχλητικές διαφορές σε δημιουργική ανταλλαγή απόψεων. Αναζητώ δημιουργικές λύσεις που ξεπερνούν τον απλό καταπιεστικό συμβιβασμό δύο διαφορετικών απόψεων. Ανακαλύπτω τη συμπληρωματικότητα που έχουν οι σκέψεις, τα αισθήματα και οι ανάγκες του συντρόφου μου με τα δικά μου.- Η σύγκρουση δεν λύνεται όταν δικαιωθεί ο ένας από τους δύο συντρόφους αλλά όταν κυριαρχήσει η αγάπη. Αντιμετώπιση της πεσμένης διάθεσης μετά από τη σύγκρουση:- Αποδέχομαι ήρεμα το ότι πέρασα μια δύσκολη φάση. Είναι ανθρώπινο να πέφτει η διάθεσή μου.- Χαλαρώνω το σώμα και φέρνω στο νου μου θετικές φράσεις και όμορφες εικόνες. - Φροντίζω όσο πιο γρήγορα γίνεται να παρηγορήσω τον εαυτό μου προσφέροντάς του ευχάριστες και δημιουργικές εμπειρίες.- Κάνω ότι μπορώ για να συμφιλιωθώ με το σύντροφό μου το συντομότερο δυνατόν. Υποστήριξη και αύξηση της αγάπης:- Όσο μπορώ προστατεύω τη σχέση από τα προβλήματα της καθημερινότητας.- Ρομαντικές συναντήσεις.- Ποιοτικές σεξουαλικές επαφές.- Χιούμορ.- Μικρά δώρα.
Συμφιλίωση με την πραγματικότητα
Κάνε ότι μπορείς με αυτό που έχεις εκεί που είσαι. (T. Roosevelt)
- Επειδή ούτε εγώ ούτε ο σύντροφός μου είμαστε τέλειοι, δεν μπορούμε να έχουμε μια τέλεια σχέση.-Μαθαίνω να συμφιλιώνομαι με αυτό που είναι έτσι όπως είναι χωρίς να επιδιώκω οπωσδήποτε να επέλθει κάποια θετική αλλαγή. Συμφιλιώνομαι και συνεργάζομαι με τη δυναμική ροή των καταστάσεων και των γεγονότων. Χωρίς να βιάζω τον εαυτό μου προσπαθώ με ηρεμία να αλλάξω προς το καλύτερο.-Τα πράγματα δεν είναι δυνατόν να πηγαίνουν όπως θα ήθελα. Οι πολλές απαιτήσεις και οι υψηλές προσδοκίες θα φέρουν απογοήτευση και πόνο.-Δεν παίρνω τον εαυτό μου πολύ στα σοβαρά. Ο θυμός και η θλίψη είναι σημαντικά συναισθήματα αλλά συχνά συνοδεύονται από ιδέες που αν τις εξετάσω προσεκτικά θα μου φέρουν γέλιο.-Δεν είναι δυνατόν να λυθούν άμεσα όλα τα προβλήματα και μάλιστα με τον τρόπο που εγώ φαντάζομαι ή επιθυμώ. Το καλύτερο που έχω να κάνω δεν είναι να επιδιώκω οπωσδήποτε τη λύση κάποιου προβλήματος εδώ και τώρα αλλά να μάθω να διαχειρίζομαι τις καταστάσεις με τον καλύτερο τρόπο.-Δεν ωφελεί σε τίποτα να υποστηρίζω ότι είμαι σωστός και δίκαιος, ότι οι άλλοι φταίνε που με αδικούν και μπλοκάρουν τα σχέδιά μου και ότι είναι άδικο να βασανίζομαι με αυτό τον τρόπο. - Αν αποτύχω χίλιες φορές να εφαρμόσω στην πράξη όσα γνωρίζω, προσπαθώ χίλιες και μία φορές να τα καταφέρω. Ενώ παράλληλα είμαι έτοιμος να συγχωρήσω τον εαυτό μου δέκα χιλιάδες φορές. - Η αυτοαποδοχή και ο αυτοσεβασμός είναι τα καύσιμα που μπορούν να πυροδοτήσουν την αλλαγή. Τίποτε καλό δεν μπορεί να συμβεί έξω από τον ορίζοντα της αγάπης.
Αντιμετωπίζοντας τα αισθήματα κατωτερότητας, την ανασφάλεια και το φόβο
Η δυναμική διεκδίκηση των ατομικών δικαιωμάτων δεν υποδηλώνει εγωκεντρισμό και επιθετική διάθεση. Επιθετικότητα εκφράζουμε όταν για να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας και να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας παραβιάζουμε τα δικαιώματα των άλλων και αδιαφορούμε για τις ανάγκες τους. Η επιθετικότητα ακόμα και αν μας προσφέρει κάποια αισθήματα αυτοδικαίωσης ή εκφόρτισης, μακροπρόθεσμα διαταράσσει τις σχέσεις μας και απομακρύνει του άλλους από κοντά μας. Από την άλλη πλευρά η υποχωρητικότητα δημιουργεί αισθήματα καταπίεσης και η καταπίεση οδηγεί σε εκρήξεις. Η ψύχραιμη διεκδίκηση των ατομικών μας δικαιωμάτων είναι βασική προϋπόθεση για την δημιουργία αρμονικών σχέσεων.
Οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοπεποίθηση δεν εμπιστεύονται τις ικανότητές τους και εξαρτώνται πολύ από τη γνώμη των άλλων. Αποφεύγουν την ανάληψη ευθυνών και τις πρωτοβουλίες διότι φοβούνται την αποτυχία. Δεν αποδέχονται τον εαυτό τους έτσι όπως είναι και αισθάνονται ότι πρέπει να είναι πάντοτε ευπροσάρμοστοι και καθωσπρέπει για να γίνονται αποδεκτοί. Συνήθως «προγραμματίζονται» να λειτουργούν με τον τρόπο αυτό από την παιδική τους ηλικία. Έχουν υποστεί την αυστηρή κριτική και τις υπερβολικές απαιτήσεις των γονέων ή την υπερπροστασία και την παρεμπόδιση της ανεξαρτησίας τους. Οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοπεποίθηση αισθάνονται ασφαλείς μόνο αν οι άλλοι τους αγαπούν χωρίς να τους κρίνουν ή να τους απορρίπτουν. Αισθάνονται σημαντικοί όταν οι άλλοι τους αναγνωρίζουν επειδή κάνουν πολύ καλά τη δουλειά τους ή πετυχαίνουν τα σχέδιά τους. Κατά βάθος πιστεύουν ότι για να αξίζουν και να τους δεχτούν οι άλλοι δεν θα έπρεπε να είχαν ελαττώματα και να έκαναν λάθη. Λόγω της ευαισθησίας που τους χαρακτηρίζει αισθάνονται συχνά πληγωμένοι, ταραγμένοι και θυμωμένοι από τις απόψεις και τις κριτικές των άλλων.
Η αυτοπεποίθηση δεν χαρακτηρίζει με τον ίδιο τρόπο όλους τους τομείς της ζωής τους. Μπορεί για παράδειγμα να αισθάνονται ότι τα καταφέρνουν πολύ καλά στον επαγγελματικό τομέα αλλά ότι αποτυγχάνουν στον ερωτικό τομέα. Μπορεί να αισθάνονται ότι έχουν πολύ όμορφη εξωτερική εμφάνιση αλλά ότι δεν μπορούν να κάνουν φίλους. Η έλλειψη της αυτοπεποίθησης δεν σημαίνει ότι έχουν χαμηλές ικανότητες αλλά ότι συγκρίνουν τις πραγματικές τους ικανότητές με ένα ιδανικό εαυτό ή με τις εξωπραγματικές προσδοκίες ανθρώπων ή κοινωνικών ομάδων που είναι σημαντικές για αυτούς.
Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζονται από:Αισθήματα κατωτερότητας και ανασφάλειας.Δυσκολία κοινωνικής ένταξης και αισθήματα μοναξιάς.Υπερβολική ευθιξία και χαμηλές αντοχές στις συντροφικές σχέσεις.Παραμέληση ικανοποίησης βασικών προσωπικών αναγκών.Παραμέληση της εξωτερικής εμφάνισης.Υπερβολική ενασχόληση με αυτό που οι άλλοι σκέπτονται για αυτούς.Υπερβολική ανησυχία μήπως και ενοχλήθηκε κάποιος άλλος εξ’ αιτίας τους.Διάχυτο άγχος και συχνά αισθήματα απογοήτευσης.Δυσκολία να ερμηνεύσουν με ειλικρίνεια την πραγματικότητα.Επικέντρωση στα αρνητικά στοιχεία μιας κατάστασης.Μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες.Δυσκολία να δέχονται φιλοφρονήσεις.Έλλειψη εμπιστοσύνης στις προσωπικές τους απόψεις.Χαμηλές προσδοκίες από τη ζωή.Αναπάντεχες εκρηκτικές συμπεριφορές.Αποφυγή των προκλήσεων.Κοινωνική απόσυρση. Διαταραχές στη συγκέντρωση, τον ύπνο και τη διατροφή
Τα άτομα με υψηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζονται από:Υπευθυνότητα για τις πράξεις τους.Αισιοδοξία, δημιουργικότητα, αγωνιστικότητα και τόλμη.Συγκρότηση, αυτοέλεγχο και εσωτερική ισορροπία.Ανθεκτικότητα στις αρνητικές κριτικές των άλλων.Ανεκτικότητα και σεβασμό για τους άλλους.
Τακτικές αντιμετώπισης«Ποτέ δεν είναι τόσο δύσκολο να μιλήσουμε όσο όταν ντρεπόμαστε για τη σιωπή μας». La Rochefoucauld (1613-1680)
Κατανόησε τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα σε αυτό που είσαι και αυτό που κάνεις. Μην προσπαθείς να προσδιορίσεις την αξία σου ανάλογα με τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες σου. Είσαι σημαντικός και αξιόλογος ανεξάρτητα από την ποιότητα των συντροφικών σου σχέσεων ή από την επαγγελματική σου σταδιοδρομία.Μη συγκρίνεις τον εαυτό σου με τους άλλους. Είσαι ανεπανάληπτος και έχεις τα δικά σου ιδιαίτερα χαρίσματα. Πάντα θα υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που θα τα καταφέρνουν καλύτερα ή χειρότερα από σένα.
Κάνε μια λίστα με δέκα τουλάχιστον θετικά σου χαρακτηριστικά όπως τίμιος, δημιουργικός, αλτρουιστής, με όμορφα μάτια, καλό γούστο κ.λ.π. Διάβαζε τη λίστα και φέρνε τη συχνά στο νου σου.
Κάνε μία λίστα με τις επιτυχίες σου όσο μικρές και αν είναι. Όταν αισθάνεσαι μειονεκτικά η θύμηση αυτών των επιτυχιών θα σου ανεβάζει τη διάθεση.
Φτιάξε ένα κολάζ με αυτά που θέλεις να πετύχεις στη ζωή. Βάλε φωτογραφίες με αυτά που θα ήθελες να έχεις (σπίτι, παιδί, αυτοκίνητο), αυτά που θα ήθελες να κάνεις (σπορ, ταξίδια, χορό), και πρόσθεσε ανάμεσα στις φωτογραφίες λέξεις που εκφράζουν θετικές έννοιες (δύναμη, ηρεμία, χαρά αγάπη).
Αντιμετώπισε τους φόβους σου και αυτοί θα χάσουν τη δύναμή τους. Η δύναμη του φόβου είναι στην ουσία της φανταστική και όχι πραγματική. Αν αντιμετωπίσεις τον φανταστικό φόβο τον αποδυναμώνεις και αυξάνεις την αυτοπεποίθησή σου.
Ξεκαθάρισε τι είναι αυτό που σε ενοχλεί και βάλε κάποιους ρεαλιστικούς στόχους που θέλεις να πετύχεις για να βελτιώσεις τον εαυτό σου. Για παράδειγμα καλογυμνασμένο σώμα, βελτίωση της ικανότητας για επικοινωνία, ή εύρεση ερωτικού συντρόφου. Κάνε ένα ακριβές σχέδιο με τα βήματα που χρειάζεται να κάνεις για να πετύχεις αυτούς του στόχους. Ξεκαθάρισε ποιοι άνθρωποι, ποιες επιλογές και ποιες συμπεριφορές μπορούν να σε βοηθήσουν. Με επίμονη και συστηματική προσπάθεια είναι βέβαιο ότι μπορείς να πετύχεις αυτό που θέλεις. Όλες οι αλλαγές ξεκινούν πάντα με το πρώτο βήμα.
Κοίταξε τα λάθη σου μέσα από καθρέπτη και όχι μέσα από μεγεθυντικό φακό.Μην κολλάς και μην παγιδεύεσαι στις αποτυχίες. Το ότι απέτυχες δεν σημαίνει ότι δεν θα πετύχεις στο μέλλον. Μάθε από την αποτυχία και προσπάθησε πάλι. Όλοι αποτυγχάνουν πριν φτάσουν στην επιτυχία. Τα λάθη σε κάνουν σοφότερο και δυνατότερο. Ο μόνος τρόπος για να μην κάνεις λάθη είναι να αποσύρεσαι από τη ζωή και να μην εκμεταλλεύεσαι τις ευκαιρίες που σου δίνονται. Αποφεύγοντας τις προκλήσεις, μπαίνεις στο περιθώριο. Προχώρα μπροστά συντροφιά με το άγχος και την αγωνία σου. Όταν δεν ρισκάρεις μπορεί να νιώθεις ασφάλεια αλλά δεν βελτιώνεσαι. Βάλε τα χαρίσματα που σίγουρα διαθέτεις στην υπηρεσία ενός υψηλού στόχου.Βρες κάποια καινούρια δραστηριότητα ή χόμπι. Κάνε κάτι σημαντικό και ευχάριστο για σένα.
Δεν χρειάζεται να ανταποκρίνεσαι στις προσδοκίες των άλλων ούτε να δικαιολογείς ή να δίνεις εξηγήσεις στους άλλους γι αυτό που κάνεις, γι’ αυτό που πιστεύεις ή γι αυτό που αισθάνεσαι.
Μη σκέπτεσαι ότι δεν θα καταφέρεις να πραγματοποιήσεις τους στόχους και τα σχέδιά σου. Οι αρνητικές προσδοκίες δεν σου επιτρέπουν να δραστηριοποιηθείς με τον καλύτερο τρόπο και έτσι μπορεί να επαληθευτούν. Ο φόβος μειώνει τις πιθανότητες επιτυχίας.
Έχεις το δικαίωμα να εξηγείς στους άλλους πως θα ήθελες να σου φέρονται και να μην τους επιτρέπεις να θίγουν την αξιοπρέπειά σου.
Ξεκαθάρισε τι είναι αυτό που θέλεις να πετύχεις και πάλεψε όσο μπορείς για να τα καταφέρεις. Τα όνειρά σου μπορούν να γίνουν πραγματικότητα.Ενίσχυσε τον εαυτό σου προσφέροντάς του κάποιο δώρο όταν έχεις πετύχει κάποιο στόχο.Μείνε μακριά από αρνητικούς ανθρώπους, βιβλία, ταινίες και καταστάσεις που σε καθηλώνουν στη παρακμή. Αναζήτησε ανθρώπους και ερεθίσματα που μπορούν να σου προσφέρουν ενθάρρυνση και στήριξη.Μη συζητάς τα σχέδια, τους στόχους και τα όνειρά σου με ανθρώπους που δεν συμμετέχουν στον ενθουσιασμό σου. Με τον τρόπο τους μπορεί να σου δημιουργήσουν αμφιβολίες και να εμποδίσουν την επιτυχία σου.
Μάθε να δίνεις αγάπη και υποστήριξη στους άλλους. Η προσφορά σε βοηθά να νιώθεις σημαντικός.Δέξου με ψυχραιμία τα κομπλιμέντα που σου κάνουν οι άλλοι, ευχαριστώντας.Πάρε το λόγο όταν βρίσκεσαι με παρέα και πες αυτό που πιστεύεις. Επικοινώνησε ειλικρινά με τους άλλους. Μίλησέ για τα αληθινά σου αισθήματα σε άτομα που σου προκαλούν άγχος ή φόβο. Αν δεν καταλαβαίνεις κάτι ρώτησε. Δεν είσαι υποχρεωμένος να έχεις καταλάβει αυτό που σου λέει ο άλλος με τον τρόπο που το λέει.
Μάθε κάποια τεχνική αυτοσυγκέντρωσης, χαλάρωσης και αυτοέλεγχου όπως για παράδειγμα πολεμικές τέχνες, χορό, θεατρική έκφραση κ.λ.π.
Δυνάμωσε το σώμα σου με γυμναστική, σπορ και υγιεινή διατροφή.
Αν θέλεις να σταματήσεις μια αρνητική συμπεριφορά, συνήθεια ή συντροφιά αντικατέστησέ την με μία άλλη θετική. Έτσι δεν θα νιώσεις κενό και ματαίωση.Κλείσε τα μάτια, χαλάρωσε και φαντάσου πως θα είναι ο εαυτός σου όταν θα έχει πετύχει τους στόχους του. Νιώσε τα αισθήματα που συνοδεύουν την επιτυχία. Νιώσε την εμπειρία της χαράς και της ικανοποίησης που θα προκύψει μέσα σου όταν για παράδειγμα θα έχεις βελτιώσει την ικανότητα της επικοινωνίας ή θα έχεις αποκτήσει ένα καινούργιο αυτοκίνητο ή μια καλύτερη δουλειά.Γίνε όσο πιο συγκεκριμένος γίνεται ξεκαθαρίζοντας τι είναι αυτό που θέλεις, που σκέπτεσαι και που αισθάνεσαι. Μάθε να χρησιμοποιείς συχνά τις παρακάτω προτάσεις. Θέλω να …Δεν θέλω να …Διαφωνώ με …Έχω διαφορετική άποψη, πιστεύω ότι …Συμφωνώ με αυτές τις απόψεις που εκφράζεις γι΄ αυτούς τους λόγους αλλά διαφωνώ με εκείνες απόψεις γι’ αυτούς τους λόγους.Αν πιστεύεις ότι κάποιος σε απορρίπτει, σε μειώνει ή σε εκμεταλλεύεται ζήτησέ του να επιβεβαιώσει αν αυτό συμβαίνει στα αλήθεια και προσπάθησε να καταλάβεις γιατί συμβαίνει. Ζητώντας από τους άλλους να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν αυτό που νομίζεις σε βοηθά να καταλάβεις καλύτερα την αλήθεια. Δίνοντας στους άλλους την ευκαιρία να εξηγήσουν τη συμπεριφορά τους γλιτώνεις από παρεξηγήσεις.Φρόντισε την εξωτερική σου εμφάνιση.
Είναι φυσικό να αλλάζεις σχέδια και απόψεις για τη ζωή σου και να συμπεριφέρεσαι μερικές φορές απερίσκεπτα, αρκεί να έχεις επίγνωση και να αποδέχεσαι τις συνέπειες των επιλογών σου.
Κάνε τη ζωή που εσύ θέλεις, όπως τη θέλεις. Μην επιτρέπεις στους άλλους να σε κατευθύνουν άμεσα ή έμμεσα. Έχεις το δικαίωμα να είσαι κάπως εκκεντρικός.
Οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοπεποίθηση δεν εμπιστεύονται τις ικανότητές τους και εξαρτώνται πολύ από τη γνώμη των άλλων. Αποφεύγουν την ανάληψη ευθυνών και τις πρωτοβουλίες διότι φοβούνται την αποτυχία. Δεν αποδέχονται τον εαυτό τους έτσι όπως είναι και αισθάνονται ότι πρέπει να είναι πάντοτε ευπροσάρμοστοι και καθωσπρέπει για να γίνονται αποδεκτοί. Συνήθως «προγραμματίζονται» να λειτουργούν με τον τρόπο αυτό από την παιδική τους ηλικία. Έχουν υποστεί την αυστηρή κριτική και τις υπερβολικές απαιτήσεις των γονέων ή την υπερπροστασία και την παρεμπόδιση της ανεξαρτησίας τους. Οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοπεποίθηση αισθάνονται ασφαλείς μόνο αν οι άλλοι τους αγαπούν χωρίς να τους κρίνουν ή να τους απορρίπτουν. Αισθάνονται σημαντικοί όταν οι άλλοι τους αναγνωρίζουν επειδή κάνουν πολύ καλά τη δουλειά τους ή πετυχαίνουν τα σχέδιά τους. Κατά βάθος πιστεύουν ότι για να αξίζουν και να τους δεχτούν οι άλλοι δεν θα έπρεπε να είχαν ελαττώματα και να έκαναν λάθη. Λόγω της ευαισθησίας που τους χαρακτηρίζει αισθάνονται συχνά πληγωμένοι, ταραγμένοι και θυμωμένοι από τις απόψεις και τις κριτικές των άλλων.
Η αυτοπεποίθηση δεν χαρακτηρίζει με τον ίδιο τρόπο όλους τους τομείς της ζωής τους. Μπορεί για παράδειγμα να αισθάνονται ότι τα καταφέρνουν πολύ καλά στον επαγγελματικό τομέα αλλά ότι αποτυγχάνουν στον ερωτικό τομέα. Μπορεί να αισθάνονται ότι έχουν πολύ όμορφη εξωτερική εμφάνιση αλλά ότι δεν μπορούν να κάνουν φίλους. Η έλλειψη της αυτοπεποίθησης δεν σημαίνει ότι έχουν χαμηλές ικανότητες αλλά ότι συγκρίνουν τις πραγματικές τους ικανότητές με ένα ιδανικό εαυτό ή με τις εξωπραγματικές προσδοκίες ανθρώπων ή κοινωνικών ομάδων που είναι σημαντικές για αυτούς.
Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζονται από:Αισθήματα κατωτερότητας και ανασφάλειας.Δυσκολία κοινωνικής ένταξης και αισθήματα μοναξιάς.Υπερβολική ευθιξία και χαμηλές αντοχές στις συντροφικές σχέσεις.Παραμέληση ικανοποίησης βασικών προσωπικών αναγκών.Παραμέληση της εξωτερικής εμφάνισης.Υπερβολική ενασχόληση με αυτό που οι άλλοι σκέπτονται για αυτούς.Υπερβολική ανησυχία μήπως και ενοχλήθηκε κάποιος άλλος εξ’ αιτίας τους.Διάχυτο άγχος και συχνά αισθήματα απογοήτευσης.Δυσκολία να ερμηνεύσουν με ειλικρίνεια την πραγματικότητα.Επικέντρωση στα αρνητικά στοιχεία μιας κατάστασης.Μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες.Δυσκολία να δέχονται φιλοφρονήσεις.Έλλειψη εμπιστοσύνης στις προσωπικές τους απόψεις.Χαμηλές προσδοκίες από τη ζωή.Αναπάντεχες εκρηκτικές συμπεριφορές.Αποφυγή των προκλήσεων.Κοινωνική απόσυρση. Διαταραχές στη συγκέντρωση, τον ύπνο και τη διατροφή
Τα άτομα με υψηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζονται από:Υπευθυνότητα για τις πράξεις τους.Αισιοδοξία, δημιουργικότητα, αγωνιστικότητα και τόλμη.Συγκρότηση, αυτοέλεγχο και εσωτερική ισορροπία.Ανθεκτικότητα στις αρνητικές κριτικές των άλλων.Ανεκτικότητα και σεβασμό για τους άλλους.
Τακτικές αντιμετώπισης«Ποτέ δεν είναι τόσο δύσκολο να μιλήσουμε όσο όταν ντρεπόμαστε για τη σιωπή μας». La Rochefoucauld (1613-1680)
Κατανόησε τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα σε αυτό που είσαι και αυτό που κάνεις. Μην προσπαθείς να προσδιορίσεις την αξία σου ανάλογα με τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες σου. Είσαι σημαντικός και αξιόλογος ανεξάρτητα από την ποιότητα των συντροφικών σου σχέσεων ή από την επαγγελματική σου σταδιοδρομία.Μη συγκρίνεις τον εαυτό σου με τους άλλους. Είσαι ανεπανάληπτος και έχεις τα δικά σου ιδιαίτερα χαρίσματα. Πάντα θα υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που θα τα καταφέρνουν καλύτερα ή χειρότερα από σένα.
Κάνε μια λίστα με δέκα τουλάχιστον θετικά σου χαρακτηριστικά όπως τίμιος, δημιουργικός, αλτρουιστής, με όμορφα μάτια, καλό γούστο κ.λ.π. Διάβαζε τη λίστα και φέρνε τη συχνά στο νου σου.
Κάνε μία λίστα με τις επιτυχίες σου όσο μικρές και αν είναι. Όταν αισθάνεσαι μειονεκτικά η θύμηση αυτών των επιτυχιών θα σου ανεβάζει τη διάθεση.
Φτιάξε ένα κολάζ με αυτά που θέλεις να πετύχεις στη ζωή. Βάλε φωτογραφίες με αυτά που θα ήθελες να έχεις (σπίτι, παιδί, αυτοκίνητο), αυτά που θα ήθελες να κάνεις (σπορ, ταξίδια, χορό), και πρόσθεσε ανάμεσα στις φωτογραφίες λέξεις που εκφράζουν θετικές έννοιες (δύναμη, ηρεμία, χαρά αγάπη).
Αντιμετώπισε τους φόβους σου και αυτοί θα χάσουν τη δύναμή τους. Η δύναμη του φόβου είναι στην ουσία της φανταστική και όχι πραγματική. Αν αντιμετωπίσεις τον φανταστικό φόβο τον αποδυναμώνεις και αυξάνεις την αυτοπεποίθησή σου.
Ξεκαθάρισε τι είναι αυτό που σε ενοχλεί και βάλε κάποιους ρεαλιστικούς στόχους που θέλεις να πετύχεις για να βελτιώσεις τον εαυτό σου. Για παράδειγμα καλογυμνασμένο σώμα, βελτίωση της ικανότητας για επικοινωνία, ή εύρεση ερωτικού συντρόφου. Κάνε ένα ακριβές σχέδιο με τα βήματα που χρειάζεται να κάνεις για να πετύχεις αυτούς του στόχους. Ξεκαθάρισε ποιοι άνθρωποι, ποιες επιλογές και ποιες συμπεριφορές μπορούν να σε βοηθήσουν. Με επίμονη και συστηματική προσπάθεια είναι βέβαιο ότι μπορείς να πετύχεις αυτό που θέλεις. Όλες οι αλλαγές ξεκινούν πάντα με το πρώτο βήμα.
Κοίταξε τα λάθη σου μέσα από καθρέπτη και όχι μέσα από μεγεθυντικό φακό.Μην κολλάς και μην παγιδεύεσαι στις αποτυχίες. Το ότι απέτυχες δεν σημαίνει ότι δεν θα πετύχεις στο μέλλον. Μάθε από την αποτυχία και προσπάθησε πάλι. Όλοι αποτυγχάνουν πριν φτάσουν στην επιτυχία. Τα λάθη σε κάνουν σοφότερο και δυνατότερο. Ο μόνος τρόπος για να μην κάνεις λάθη είναι να αποσύρεσαι από τη ζωή και να μην εκμεταλλεύεσαι τις ευκαιρίες που σου δίνονται. Αποφεύγοντας τις προκλήσεις, μπαίνεις στο περιθώριο. Προχώρα μπροστά συντροφιά με το άγχος και την αγωνία σου. Όταν δεν ρισκάρεις μπορεί να νιώθεις ασφάλεια αλλά δεν βελτιώνεσαι. Βάλε τα χαρίσματα που σίγουρα διαθέτεις στην υπηρεσία ενός υψηλού στόχου.Βρες κάποια καινούρια δραστηριότητα ή χόμπι. Κάνε κάτι σημαντικό και ευχάριστο για σένα.
Δεν χρειάζεται να ανταποκρίνεσαι στις προσδοκίες των άλλων ούτε να δικαιολογείς ή να δίνεις εξηγήσεις στους άλλους γι αυτό που κάνεις, γι’ αυτό που πιστεύεις ή γι αυτό που αισθάνεσαι.
Μη σκέπτεσαι ότι δεν θα καταφέρεις να πραγματοποιήσεις τους στόχους και τα σχέδιά σου. Οι αρνητικές προσδοκίες δεν σου επιτρέπουν να δραστηριοποιηθείς με τον καλύτερο τρόπο και έτσι μπορεί να επαληθευτούν. Ο φόβος μειώνει τις πιθανότητες επιτυχίας.
Έχεις το δικαίωμα να εξηγείς στους άλλους πως θα ήθελες να σου φέρονται και να μην τους επιτρέπεις να θίγουν την αξιοπρέπειά σου.
Ξεκαθάρισε τι είναι αυτό που θέλεις να πετύχεις και πάλεψε όσο μπορείς για να τα καταφέρεις. Τα όνειρά σου μπορούν να γίνουν πραγματικότητα.Ενίσχυσε τον εαυτό σου προσφέροντάς του κάποιο δώρο όταν έχεις πετύχει κάποιο στόχο.Μείνε μακριά από αρνητικούς ανθρώπους, βιβλία, ταινίες και καταστάσεις που σε καθηλώνουν στη παρακμή. Αναζήτησε ανθρώπους και ερεθίσματα που μπορούν να σου προσφέρουν ενθάρρυνση και στήριξη.Μη συζητάς τα σχέδια, τους στόχους και τα όνειρά σου με ανθρώπους που δεν συμμετέχουν στον ενθουσιασμό σου. Με τον τρόπο τους μπορεί να σου δημιουργήσουν αμφιβολίες και να εμποδίσουν την επιτυχία σου.
Μάθε να δίνεις αγάπη και υποστήριξη στους άλλους. Η προσφορά σε βοηθά να νιώθεις σημαντικός.Δέξου με ψυχραιμία τα κομπλιμέντα που σου κάνουν οι άλλοι, ευχαριστώντας.Πάρε το λόγο όταν βρίσκεσαι με παρέα και πες αυτό που πιστεύεις. Επικοινώνησε ειλικρινά με τους άλλους. Μίλησέ για τα αληθινά σου αισθήματα σε άτομα που σου προκαλούν άγχος ή φόβο. Αν δεν καταλαβαίνεις κάτι ρώτησε. Δεν είσαι υποχρεωμένος να έχεις καταλάβει αυτό που σου λέει ο άλλος με τον τρόπο που το λέει.
Μάθε κάποια τεχνική αυτοσυγκέντρωσης, χαλάρωσης και αυτοέλεγχου όπως για παράδειγμα πολεμικές τέχνες, χορό, θεατρική έκφραση κ.λ.π.
Δυνάμωσε το σώμα σου με γυμναστική, σπορ και υγιεινή διατροφή.
Αν θέλεις να σταματήσεις μια αρνητική συμπεριφορά, συνήθεια ή συντροφιά αντικατέστησέ την με μία άλλη θετική. Έτσι δεν θα νιώσεις κενό και ματαίωση.Κλείσε τα μάτια, χαλάρωσε και φαντάσου πως θα είναι ο εαυτός σου όταν θα έχει πετύχει τους στόχους του. Νιώσε τα αισθήματα που συνοδεύουν την επιτυχία. Νιώσε την εμπειρία της χαράς και της ικανοποίησης που θα προκύψει μέσα σου όταν για παράδειγμα θα έχεις βελτιώσει την ικανότητα της επικοινωνίας ή θα έχεις αποκτήσει ένα καινούργιο αυτοκίνητο ή μια καλύτερη δουλειά.Γίνε όσο πιο συγκεκριμένος γίνεται ξεκαθαρίζοντας τι είναι αυτό που θέλεις, που σκέπτεσαι και που αισθάνεσαι. Μάθε να χρησιμοποιείς συχνά τις παρακάτω προτάσεις. Θέλω να …Δεν θέλω να …Διαφωνώ με …Έχω διαφορετική άποψη, πιστεύω ότι …Συμφωνώ με αυτές τις απόψεις που εκφράζεις γι΄ αυτούς τους λόγους αλλά διαφωνώ με εκείνες απόψεις γι’ αυτούς τους λόγους.Αν πιστεύεις ότι κάποιος σε απορρίπτει, σε μειώνει ή σε εκμεταλλεύεται ζήτησέ του να επιβεβαιώσει αν αυτό συμβαίνει στα αλήθεια και προσπάθησε να καταλάβεις γιατί συμβαίνει. Ζητώντας από τους άλλους να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν αυτό που νομίζεις σε βοηθά να καταλάβεις καλύτερα την αλήθεια. Δίνοντας στους άλλους την ευκαιρία να εξηγήσουν τη συμπεριφορά τους γλιτώνεις από παρεξηγήσεις.Φρόντισε την εξωτερική σου εμφάνιση.
Είναι φυσικό να αλλάζεις σχέδια και απόψεις για τη ζωή σου και να συμπεριφέρεσαι μερικές φορές απερίσκεπτα, αρκεί να έχεις επίγνωση και να αποδέχεσαι τις συνέπειες των επιλογών σου.
Κάνε τη ζωή που εσύ θέλεις, όπως τη θέλεις. Μην επιτρέπεις στους άλλους να σε κατευθύνουν άμεσα ή έμμεσα. Έχεις το δικαίωμα να είσαι κάπως εκκεντρικός.
Όσα πρέπει και ΔΕΝ πρέπει να λέμε σε κάποιον δικό μας με ψυχολογικό πρόβλημα
Τι ΔΕΝ θα ήθελε να ακούει κάποιος που αντιμετωπίζει αγχώδη διαταραχή ή κατάθλιψη.
1. Πάψε να αισθάνεσαι άσχημα.
2. Προσπάθησε περισσότερο.
3. Πήγαινε να διασκεδάσεις.
4. Κανείς δεν σου φταίει για ότι αισθάνεσαι.
5. Αφού δεν είσαι ευχαριστημένος γιατί δεν αλλάζεις τον εαυτό σου;
6. Δεν σου χρειάζεται βοήθεια από τον ψυχολόγο.
7. Μην πάρεις φάρμακα γιατί θα εξαρτηθείς από αυτά.
8. Σκέψου πιο ώριμα και πιο λογικά.
9. Δεν αντέχω άλλο να σε βλέπω σε αυτή την κατάσταση.
10. Έτσι που το πας θα μας τρελάνεις όλους.
11. Δεν το περίμενα να είσαι τόσο αδύνατος-η.
12. Έλα … χαμογέλασε λίγο.
13. Το μόνο που καταφέρνεις είναι να βλάπτεις τον εαυτό σου.
14. Τζάμπα βασανίζεσαι, δεν έχεις τίποτα.
15. Προσπάθησε να βρεις μια δουλειά ή κάποιο χόμπι.
16. Μια ζωή σε θυμάμαι να δημιουργείς προβλήματα.
17. Μπορεί να μην το κάνεις επίτηδες αλλά δεν αντέχω άλλο.
Τι θα ήθελε να ακούει κάποιος που αντιμετωπίζει αγχώδη διαταραχή ή κατάθλιψη.
1. Είμαι δίπλα σου και θα προσπαθήσω να σε βοηθήσω με κάθε τρόπο.
2. Σ' αγαπώ.
3. Ενδιαφέρομαι πολύ για σένα και θέλω να καταλάβω αυτό που αισθάνεσαι.
4. Σε αυτή τη φάση της ζωής σου είναι απόλυτα φυσικό να νιώθεις άσχημα. Είναι βέβαιο ότι σε λίγο καιρό θα νιώθεις πολύ καλύτερα.
5. Μαζί θα το αντιμετωπίσουμε.
6. Είσαι πολύ σημαντικός-η για μένα.
7. Αν μου ζητήσεις κάτι θα το κάνω με χαρά.
8. Έχω εμπιστοσύνη σ' εσένα! Είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρεις.
1. Πάψε να αισθάνεσαι άσχημα.
2. Προσπάθησε περισσότερο.
3. Πήγαινε να διασκεδάσεις.
4. Κανείς δεν σου φταίει για ότι αισθάνεσαι.
5. Αφού δεν είσαι ευχαριστημένος γιατί δεν αλλάζεις τον εαυτό σου;
6. Δεν σου χρειάζεται βοήθεια από τον ψυχολόγο.
7. Μην πάρεις φάρμακα γιατί θα εξαρτηθείς από αυτά.
8. Σκέψου πιο ώριμα και πιο λογικά.
9. Δεν αντέχω άλλο να σε βλέπω σε αυτή την κατάσταση.
10. Έτσι που το πας θα μας τρελάνεις όλους.
11. Δεν το περίμενα να είσαι τόσο αδύνατος-η.
12. Έλα … χαμογέλασε λίγο.
13. Το μόνο που καταφέρνεις είναι να βλάπτεις τον εαυτό σου.
14. Τζάμπα βασανίζεσαι, δεν έχεις τίποτα.
15. Προσπάθησε να βρεις μια δουλειά ή κάποιο χόμπι.
16. Μια ζωή σε θυμάμαι να δημιουργείς προβλήματα.
17. Μπορεί να μην το κάνεις επίτηδες αλλά δεν αντέχω άλλο.
Τι θα ήθελε να ακούει κάποιος που αντιμετωπίζει αγχώδη διαταραχή ή κατάθλιψη.
1. Είμαι δίπλα σου και θα προσπαθήσω να σε βοηθήσω με κάθε τρόπο.
2. Σ' αγαπώ.
3. Ενδιαφέρομαι πολύ για σένα και θέλω να καταλάβω αυτό που αισθάνεσαι.
4. Σε αυτή τη φάση της ζωής σου είναι απόλυτα φυσικό να νιώθεις άσχημα. Είναι βέβαιο ότι σε λίγο καιρό θα νιώθεις πολύ καλύτερα.
5. Μαζί θα το αντιμετωπίσουμε.
6. Είσαι πολύ σημαντικός-η για μένα.
7. Αν μου ζητήσεις κάτι θα το κάνω με χαρά.
8. Έχω εμπιστοσύνη σ' εσένα! Είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρεις.
Παρασκευή 3 Απριλίου 2009
Η Ψυχολογία των Χρωμάτων
Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ
To χρώμα μας συγκινεί και μας εκφράζει. Αναμφίβολα, δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτό. Έχει αποδειχτεί ότι οι προτιμήσεις μας είναι έμφυτες. Μπορούμε να πούμε ότι το χρώμα είναι ταυτόχρονα μια θετική και μια αρνητική δύναμη. Το χρώμα είναι κραδασμός, κραδασμός είναι κίνηση, κίνηση είναι δραστηριότητα μιας θετικής ή αρνητικής δύναμης. Ο δημιουργικός κραδασμός και ο καταστρεπτικός κραδασμός προέρχονται από την ίδια πηγή. Η διαφορά έγκειται στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε αυτήν την ενέργεια.
Ας δούμε τις επιδράσεις 5 βασικών χρωμάτων στην ψυχολογία του ανθρώπου:ΓΑΛΑΖΙΟ: Είναι το χρώμα του πνεύματος. Το σύμβολό του στοχασμού, της προσευχής και του ουρανού. Σχεδόν κάθε είδος γαλάζιου είναι καλό αλλά οι βαθύτερες αποχρώσεις του είναι καλύτερες. Το ανοιχτό γαλάζιο δείχνει μικρό βάθος και έναν αγώνα προς την ωριμότητα. Εκείνοι με την βαθιά απόχρωση γαλάζιου έχουν βρει το έργο τους κι έχουν συμμετοχή σ' αυτό. Είναι κυρίως πνευματικά προσανατολισμένοι. "Το γαλάζιο είναι το χρώμα της συμπαντικής έλξης" σύμφωνα με τον Μπίρρεν. Είναι, ακόμα, το χρώμα της απελευθέρωσης, του συντηρητισμού και της αποδοχής των υποχρεώσεων.
ΠΡΑΣΙΝΟ: Είναι ο κραδασμός της ζωής στην ανάπτυξη. Το καθαρό σμαραγδένιο πράσινο, ιδιαίτερα αν έχει μια χροιά γαλάζιου, είναι το χρώμα της θεραπείας. Είναι χρήσιμο, δυνατό και φιλικό. Έχει την συμπαντική έλξη της φύσης με την αίσθηση της ισορροπίας και της ικανότητας. Όσοι αγαπούν το πράσινο πιθανόν κατοικούν στο μεγάλο δάσος της ανθρωπότητας. " Είστε ένας αξιοσέβαστος γείτονας, κατασκευαστής σπιτιών, γονέας, ψηφοφόρος, κηδεμόνας, συνεργάτης". Η "πράσινη" προσωπικότητα προσπαθεί να υπερνικήσει την αντίθεση με σκοπό να επιτύχει αναγνώριση.
ΚΙΤΡΙΝΟ: Είναι το χρώμα της ενέργειας ή του σεξ. Μπορούμε ν' αποδώσουμε στο κίτρινο τα θετικά στοιχεία της δημιουργικότητας, εφευρετικότητας, επινοητικότητας, ανεξάντλητης ενέργειας, δύναμης ισχύος, θάρρους, αυτοπεποίθησης και δύναμης του χαρακτήρα. Επίσης, σ' αυτό αποδίδονται τα αρνητικά χαρακτηριστικά της διαμάχης, εριστικότητας, δογματικότητας και του θυμού. Το άτομο που προτιμά το κίτρινο έχει την τάση να είναι απόμακρο από τους άλλους. Έχει τις καλύτερες προθέσεις αλλά σπάνια κάνει οτιδήποτε γι' αυτές. Το να απορρίπτει κανείς το κίτρινο, είναι σαν να απορρίπτει το καινούριο και την καινοτομία.
ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ: Είναι το χρώμα του ήλιου. Είναι ένα ζωτικό και γενικά ένα ωραίο χρώμα που δείχνει περίσκεψη και ενδιαφέρον για τους άλλους. Το χρυσαφένιο πορτοκαλί είναι ζωτικό και δείχνει αυτοέλεγχο. Ενώ το καφετί πορτοκαλί δείχνει μία έλλειψη φιλοδοξίας και μία στάση αδιαφορίας. Το άτομο που προτιμά το πορτοκαλί θέλει να επιτύχει σε οτιδήποτε ασχολείται. Αναζητά την διέγερση και αναζητά να βιώσει πλήρως την ζωή. Είναι ένα πνεύμα που αγαπά την ελευθερία, που χαίρεται να έρχεται σ' επαφή με τους άλλους, είναι εκ φύσεως ενθουσιώδες και ανταποκρίνεται σε οτιδήποτε νέο και συναρπαστικό. Αυτό το άτομο είναι αισιόδοξο για το μέλλον του, αναζητώντας να επεκτείνει συνεχώς τις δραστηριότητες του και έχει πολλά ενδιαφέροντα.
ΚΟΚΚΙΝΟ: Είναι ένας κραδασμός ώθησης που συνδέεται με την επιθετικότητα και την κατάκτηση. Είναι ένα ερεθιστικό χρώμα. Ο κόκκινος κραδασμός είναι το πνεύμα της δραστηριότητας, μια κινητήρια επιρροή. Μια προτίμηση γι' αυτό το χρώμα τονίζει μια δυνατή σεξουαλική ορμή, μια δημιουργικότητα, μία επιθυμία για νέα πράγματα και νέους φίλους, για ταξίδια και αλλαγές ακόμα και στο περιβάλλον. Στην αρνητική του όψη υπάρχει μία επιθετική, πολεμοχαρής στάση, εγωκεντρικότητα και αστάθεια. Μπορεί να υποδηλώνει ενδιαφέρον για τα μυστικιστικά και τα απόκρυφα. Οι "κόκκινες" προσωπικότητες θέλουν να είναι οι εμπειρίες τους τέλειες και πλήρεις.
Το χρώμα είναι η ουσία της δύναμης και της ζωής γύρω μας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάθε χρωματικό κραδασμό εποικοδομητικά ή μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε καταστροφικά. Μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε σε αρμονία με την δημιουργική δύναμη ή μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε εγωιστικά και για ιδιοτελείς σκοπούς. Η επίγνωση αυτής της αρχής μπορεί να επιφέρει μεγαλύτερες ικανότητες για περισσότερη αρμονία.
Πηγή : Edgar Cayce, Color and the Edgar Cayce Readings.
To χρώμα μας συγκινεί και μας εκφράζει. Αναμφίβολα, δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτό. Έχει αποδειχτεί ότι οι προτιμήσεις μας είναι έμφυτες. Μπορούμε να πούμε ότι το χρώμα είναι ταυτόχρονα μια θετική και μια αρνητική δύναμη. Το χρώμα είναι κραδασμός, κραδασμός είναι κίνηση, κίνηση είναι δραστηριότητα μιας θετικής ή αρνητικής δύναμης. Ο δημιουργικός κραδασμός και ο καταστρεπτικός κραδασμός προέρχονται από την ίδια πηγή. Η διαφορά έγκειται στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε αυτήν την ενέργεια.
Ας δούμε τις επιδράσεις 5 βασικών χρωμάτων στην ψυχολογία του ανθρώπου:ΓΑΛΑΖΙΟ: Είναι το χρώμα του πνεύματος. Το σύμβολό του στοχασμού, της προσευχής και του ουρανού. Σχεδόν κάθε είδος γαλάζιου είναι καλό αλλά οι βαθύτερες αποχρώσεις του είναι καλύτερες. Το ανοιχτό γαλάζιο δείχνει μικρό βάθος και έναν αγώνα προς την ωριμότητα. Εκείνοι με την βαθιά απόχρωση γαλάζιου έχουν βρει το έργο τους κι έχουν συμμετοχή σ' αυτό. Είναι κυρίως πνευματικά προσανατολισμένοι. "Το γαλάζιο είναι το χρώμα της συμπαντικής έλξης" σύμφωνα με τον Μπίρρεν. Είναι, ακόμα, το χρώμα της απελευθέρωσης, του συντηρητισμού και της αποδοχής των υποχρεώσεων.
ΠΡΑΣΙΝΟ: Είναι ο κραδασμός της ζωής στην ανάπτυξη. Το καθαρό σμαραγδένιο πράσινο, ιδιαίτερα αν έχει μια χροιά γαλάζιου, είναι το χρώμα της θεραπείας. Είναι χρήσιμο, δυνατό και φιλικό. Έχει την συμπαντική έλξη της φύσης με την αίσθηση της ισορροπίας και της ικανότητας. Όσοι αγαπούν το πράσινο πιθανόν κατοικούν στο μεγάλο δάσος της ανθρωπότητας. " Είστε ένας αξιοσέβαστος γείτονας, κατασκευαστής σπιτιών, γονέας, ψηφοφόρος, κηδεμόνας, συνεργάτης". Η "πράσινη" προσωπικότητα προσπαθεί να υπερνικήσει την αντίθεση με σκοπό να επιτύχει αναγνώριση.
ΚΙΤΡΙΝΟ: Είναι το χρώμα της ενέργειας ή του σεξ. Μπορούμε ν' αποδώσουμε στο κίτρινο τα θετικά στοιχεία της δημιουργικότητας, εφευρετικότητας, επινοητικότητας, ανεξάντλητης ενέργειας, δύναμης ισχύος, θάρρους, αυτοπεποίθησης και δύναμης του χαρακτήρα. Επίσης, σ' αυτό αποδίδονται τα αρνητικά χαρακτηριστικά της διαμάχης, εριστικότητας, δογματικότητας και του θυμού. Το άτομο που προτιμά το κίτρινο έχει την τάση να είναι απόμακρο από τους άλλους. Έχει τις καλύτερες προθέσεις αλλά σπάνια κάνει οτιδήποτε γι' αυτές. Το να απορρίπτει κανείς το κίτρινο, είναι σαν να απορρίπτει το καινούριο και την καινοτομία.
ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ: Είναι το χρώμα του ήλιου. Είναι ένα ζωτικό και γενικά ένα ωραίο χρώμα που δείχνει περίσκεψη και ενδιαφέρον για τους άλλους. Το χρυσαφένιο πορτοκαλί είναι ζωτικό και δείχνει αυτοέλεγχο. Ενώ το καφετί πορτοκαλί δείχνει μία έλλειψη φιλοδοξίας και μία στάση αδιαφορίας. Το άτομο που προτιμά το πορτοκαλί θέλει να επιτύχει σε οτιδήποτε ασχολείται. Αναζητά την διέγερση και αναζητά να βιώσει πλήρως την ζωή. Είναι ένα πνεύμα που αγαπά την ελευθερία, που χαίρεται να έρχεται σ' επαφή με τους άλλους, είναι εκ φύσεως ενθουσιώδες και ανταποκρίνεται σε οτιδήποτε νέο και συναρπαστικό. Αυτό το άτομο είναι αισιόδοξο για το μέλλον του, αναζητώντας να επεκτείνει συνεχώς τις δραστηριότητες του και έχει πολλά ενδιαφέροντα.
ΚΟΚΚΙΝΟ: Είναι ένας κραδασμός ώθησης που συνδέεται με την επιθετικότητα και την κατάκτηση. Είναι ένα ερεθιστικό χρώμα. Ο κόκκινος κραδασμός είναι το πνεύμα της δραστηριότητας, μια κινητήρια επιρροή. Μια προτίμηση γι' αυτό το χρώμα τονίζει μια δυνατή σεξουαλική ορμή, μια δημιουργικότητα, μία επιθυμία για νέα πράγματα και νέους φίλους, για ταξίδια και αλλαγές ακόμα και στο περιβάλλον. Στην αρνητική του όψη υπάρχει μία επιθετική, πολεμοχαρής στάση, εγωκεντρικότητα και αστάθεια. Μπορεί να υποδηλώνει ενδιαφέρον για τα μυστικιστικά και τα απόκρυφα. Οι "κόκκινες" προσωπικότητες θέλουν να είναι οι εμπειρίες τους τέλειες και πλήρεις.
Το χρώμα είναι η ουσία της δύναμης και της ζωής γύρω μας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάθε χρωματικό κραδασμό εποικοδομητικά ή μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε καταστροφικά. Μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε σε αρμονία με την δημιουργική δύναμη ή μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε εγωιστικά και για ιδιοτελείς σκοπούς. Η επίγνωση αυτής της αρχής μπορεί να επιφέρει μεγαλύτερες ικανότητες για περισσότερη αρμονία.
Πηγή : Edgar Cayce, Color and the Edgar Cayce Readings.
13 Διαλογισμοί για μια καλύτερη ζωή (του Gabriel Garcia Marquez)
1. Δεν σε θέλω γι’ αυτό που είσαι, αλλά γι’ αυτό που γίνομαι όταν είμαι μαζί σου.
2. Κανένα άτομο δεν αξίζει τα δάκρυα σου. Εάν όμως υπάρχει κάποιο, αυτό ποτέ δεν θα σε έκανε να δακρύσεις.
3. Επειδή κάποιος δεν σ’ αγαπάει όπως θα ήθελες εσύ, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν σ’ αγαπάει με όλη τη δύναμη της ψυχής του!
4. Ο αληθινός φίλος είναι αυτός που δίνοντας σου το χέρι, σου αγγίζει την καρδιά.
5. Ο χειρότερος τρόπος να αγαπάς κάποιον, είναι να κάθεται δίπλα σου και να ξέρεις ότι δεν θα τον έχεις ποτέ!
6. Μη σταματάς να χαμογελάς έστω και αν είσαι θλιμμένος. Ποτέ δεν ξέρεις ποιος μπορεί να σ’ αγαπήσει γι’ αυτό σου το χαμόγελο.
7. Μπορεί για όλο τον κόσμο να είσαι ένα άτομο. Όμως για κάποιο άτομο, είσαι ολόκληρος ο κόσμος του!
8. Μη σπαταλάς τον χρόνο σου με κάποιον, που δεν είναι πρόθυμος να τον περάσει μαζί σου.
9. Ο Θεός θα θελήσει να γνωρίσεις πολλούς λανθασμένους ανθρώπους πριν γνωρίσεις το σωστό. Γιατί όταν το γνωρίσεις θα Τον ευγνωμονείς!
10. Μη κλαις για κάτι που τελείωσε. Χαμογέλα γιατί το έζησες!
11. Πάντα θα υπάρχουν άτομα που θα σε απογοητεύουν. Εσύ, συνέχισε να εμπιστεύεσαι. Όμως, να είσαι επιφυλακτικός με τα άτομα που θα εμπιστευθείς για δεύτερη φορά!
12. Αν δεν σου αρέσει αυτό που είσαι, γίνε ένα καλύτερο άτομο. Ποτέ όμως μην επιτρέψεις στους άλλους, να δουν αυτό που ήσουν!
13. Μην απογοητεύεσαι επειδή κάποια προσπάθεια σου απέτυχε. Τα καλύτερα έρχονται όταν δεν τα περιμένεις!
Συμπέρασμα: Έχε γεμάτη την καρδιά σου με χαρά και αισιοδοξία. Μη λυπάσαι για τίποτα. Γιατί το κάθε τι που συμβαίνει, πάντα συμβαίνει για κάποιο λόγο!!!
2. Κανένα άτομο δεν αξίζει τα δάκρυα σου. Εάν όμως υπάρχει κάποιο, αυτό ποτέ δεν θα σε έκανε να δακρύσεις.
3. Επειδή κάποιος δεν σ’ αγαπάει όπως θα ήθελες εσύ, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν σ’ αγαπάει με όλη τη δύναμη της ψυχής του!
4. Ο αληθινός φίλος είναι αυτός που δίνοντας σου το χέρι, σου αγγίζει την καρδιά.
5. Ο χειρότερος τρόπος να αγαπάς κάποιον, είναι να κάθεται δίπλα σου και να ξέρεις ότι δεν θα τον έχεις ποτέ!
6. Μη σταματάς να χαμογελάς έστω και αν είσαι θλιμμένος. Ποτέ δεν ξέρεις ποιος μπορεί να σ’ αγαπήσει γι’ αυτό σου το χαμόγελο.
7. Μπορεί για όλο τον κόσμο να είσαι ένα άτομο. Όμως για κάποιο άτομο, είσαι ολόκληρος ο κόσμος του!
8. Μη σπαταλάς τον χρόνο σου με κάποιον, που δεν είναι πρόθυμος να τον περάσει μαζί σου.
9. Ο Θεός θα θελήσει να γνωρίσεις πολλούς λανθασμένους ανθρώπους πριν γνωρίσεις το σωστό. Γιατί όταν το γνωρίσεις θα Τον ευγνωμονείς!
10. Μη κλαις για κάτι που τελείωσε. Χαμογέλα γιατί το έζησες!
11. Πάντα θα υπάρχουν άτομα που θα σε απογοητεύουν. Εσύ, συνέχισε να εμπιστεύεσαι. Όμως, να είσαι επιφυλακτικός με τα άτομα που θα εμπιστευθείς για δεύτερη φορά!
12. Αν δεν σου αρέσει αυτό που είσαι, γίνε ένα καλύτερο άτομο. Ποτέ όμως μην επιτρέψεις στους άλλους, να δουν αυτό που ήσουν!
13. Μην απογοητεύεσαι επειδή κάποια προσπάθεια σου απέτυχε. Τα καλύτερα έρχονται όταν δεν τα περιμένεις!
Συμπέρασμα: Έχε γεμάτη την καρδιά σου με χαρά και αισιοδοξία. Μη λυπάσαι για τίποτα. Γιατί το κάθε τι που συμβαίνει, πάντα συμβαίνει για κάποιο λόγο!!!
Όνειρα κι Εγκέφαλος
To όνειρο είναι μια εγκεφαλική δραστηριότητα (σκέψεις, εικόνες, συναισθήματα) που συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου. Τα περισσότερα όνειρα λαμβάνουν χώρα σε συνδυασμό με την γρήγορη κίνηση των ματιών κατά τον ύπνο (rapid eye movements). Έτσι, λέγεται ότι βλέπουμε όνειρα κατά τη διάρκεια του REM-ύπνου ο οποίος ουσιαστικά καταλαμβάνει το 20-25% της συνολικής διάρκειας ύπνου. Λέγεται ότι τα βρέφη ονειρεύονται κατά το 50% περίπου του ύπνου τους. Τα όνειρα που προκύπτουν σε μη-REM περιόδους λέγεται ότι παρατηρούνται κατά τον NREM-ύπνο.
Οι ερευνητές του ύπνου έχουν χωρίσει τη συνολική διάρκειά του σε στάδια που ορίστηκαν κυρίως βάσει της ηλεκτρικής δραστηριότητας των νευρώνων του εγκεφαλικού φλοιού, η οποία απεικονίζεται με τη μορφή εγκεφαλικών κυμάτων μέσω ενός ηλεκτροεγκεφαλογράφου (ΗΕΓ). Ο ΗΕΓ καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου μέσω επιφανειακών ηλεκτροδίων που συνδέονται στο κρανίο. Τα στάδια του ύπνου λαμβάνουν χώρα με δεδομένη σειρά και έπειτα με την αντίστροφη σειρά ως το στάδιο 1, και τον REM-ύπνο περίπου 90 λεπτά αργότερα. Αυτός ο κύκλος επαναλαμβάνεται καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας, με την REM-περίοδο να επιμηκύνεται σε κάθε επανάληψη. Ουσιαστικά, ένας άνθρωπος έχει 4 ή 5 REM-περιόδους κάθε βράδυ, με διάρκεια 5 έως 45 λεπτών η καθεμιά. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι ο REM-ύπνος αναπτύχθηκε πριν από τα όνειρα και ότι είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους *.
Η περίοδος των REM-ονείρων είναι μια ενεργητική κατάσταση από νευρολογικής και σωματικής απόψεως. Όταν κάποιος κοιμάται βαθιά δεν ονειρεύεται και τα κύματα (τα λεγόμενα κύματα δέλτα) παρατηρούνται με μεγάλο πλάτος και συχνότητα γύρω στα 3 κύματα ανά δευτερόλεπτο. Στον REM-ύπνο, τα κύματα παρατηρούνται σε συχνότητα 60-70 ανά δευτερόλεπτο και ο εγκέφαλος παράγει πενταπλάσια περίπου ποσότητα ηλεκτρισμού από ό,τι όντας ξύπνιος. Η πίεση, οι καρδιακοί παλμοί, ο ρυθμός της αναπνοής κλπ. μπορούν να αλλάξουν δραματικά κατά τη διάρκεια του REM-ύπνου. Αφού δεν υπάρχει γενικά καμία εξωγενής αιτία αυτών των συμπτωμάτων, το ερέθισμα θα πρέπει να είναι είτε ενδογενές, π.χ. εγκεφαλικό, είτε εξωγενές και μη-σωματικό. Η δεύτερη ερμηνεία- ότι τα όνειρα αποτελούν την πύλη για τη σφαίρα του μεταφυσικού- φαίνεται να μην έχει καμία αξία, αν και είναι πολύ παλιά. Κάθε μια από τις παρακάτω περιπτώσεις ίσως να έχει οδηγήσει σε αυτή την παρανόηση: όνειρα με νεκρούς, όνειρα με μακρινούς τόπους ή με ταξίδια μέσα στο χρόνο, όνειρα που μοιάζουν προφητικά, και όνειρα που είναι τόσο παράξενα ώστε χρίζουν παραφυσικής ερμηνείας. Το γεγονός ότι το REM ελέγχεται από τη γέφυρα, περιοχή του εγκεφαλικού θαλάμου που ελέγχει και αντανακλαστικά όπως η αναπνοή, θα μπορούσε να ενισχύσει την άποψη ότι τα ερεθιίματα που προκαλούν τις σωματικές αλλαγές που παρατηρούνται κατά την REM-περίοδο είναι ενδογενές.
Σχεδόν κανείς σήμερα δεν πιστεύει ότι τα όνειρα είναι μηνύματα από τους θεούς. Κάποιοι παραψυχολόγοι όμως, όπως ο Charles Tart, πιστεύουν ότι τα όνειρα προσφέρουν είσοδο σε ένα άλλο σύμπαν- σε ένα παραφυσικό σύμπαν με εξωσωματικές εμπειρίες, κοσμικά μηνύματα και νιρβάνα. Η βασική του απόδειξη γι' αυτό φαίνεται πως είναι η προσωπική του εμπειρία, και μια ιστορία για τη baby sitter του. Ισχυρίζεται ότι η ανώνυμη baby sitter του (την ονομάζει Κυρία Ζ) είχε την ικανότητα να εγκαταλείπει το σώμα της ενώ κοιμόταν. Ισχυρίζεται ότι εξέτασε την ιπτάμενη baby sitter του στο εργαστήριό του στο UC Davis αφού του είπε ότι νόμιζε «πως όλοι ξυπνούσαν τη νύχτα, αιωρούνταν για λίγο κοντά στο ταβάνι και ξανακοιμόντουσαν». Άλλοι ψυχολόγοι στη θέση του ίσως ανησυχούσαν για την πνευματική υγεία της «Κυρίας Ζ» και για την ασφάλεια τη δική τους και των παιδιών τους. Του Tart όμως του κέντρισε την περιέργεια. Έτσι τοποθέτησε έναν αριθμό πάνω σε ένα ράφι, συνέδεσε την «Κυρία Ζ» σε έναν ΗΕΓ και την κοίμισε. Η ίδια ισχυρίζεται ότι, παρόλο που δεν μπορούσε να διαβάσει τον αριθμό πάνω στο ράφι, πετούσε μέσα στο δωμάτιο τις πρώτες νύχτες. Μπόρεσε τελικά να δει τον αριθμό την τέταρτη νύχτα . Οι σκεπτικιστές πιστεύουν ότι είτε ο Tart επινόησε την ιστορία είτε η «Κυρία Ζ» χρειάστηκε 4 νύχτες για να βρει τρόπο να τον εξαπατήσει. ( Δείτε τη δημοσίευση του Tart “ A Psychophysiological Study of Out-of-the-Body Experiences in a Selected Subject”, Journal of the American Society for Psychical Research, 1968, 62, σελ . 3-27). Άλλοι έχουν ερευνήσει εάν το μυαλό είναι δεκτικό στην εισαγωγή τηλεπαθητικών δεδομένων κατά τη διάρκεια του ύπνου, και απέτυχαν να βρουν ενδείξεις υπερφυσικής ικανότητας κατά τη διάρκεια των ονείρων. Η επιστημονική έρευνα του ψυχιάτρου Montague Ullman και του παραψυχολόγου Charles Honorton ατις αρχές του 70 στο Νοσοκομείο Maimonides του Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, έδωσε αποτελέσματα που εξηγούνται με την τύχη, μετά από έναν πρώτο πείραμα το οποίο φαινόταν να παρέχει θετικά αποτελέσματα ως προς την ύπαρξη ψ ( Baker ).
Είναι πιθανόν τα όνειρα να σχετίζονται με τις εξωσωματικές εμπειρίες. Σε κάποια όνειρα ο άνθρωπος που τα βλέπει είναι παρατηρητής, ακόμα και παρατηρητής του εαυτού του. Ίσως ο μηχανισμός του εγκεφάλου που ελέγχει τα όνειρα όπου κάποιος είναι παρατηρητής, σε αντίθεση με τα όνειρα όπου κάποιος βλέπει σε πρώτο πρόσωπο, να είναι ο ίδιος με αυτόν που ελέγχει την ψευδαίσθηση όπου κάποιος βγαίνει από το σώμα του κάτα τη διάρκεια ιας εξωσωματικής εμπειρίας.
Ο Tart και άλλοι παραψυχολόγοι που πιστεύουν ότι η ονειρική κατάσταση αποτελεί πύλη εισόδου σε άλλο κόσμο, φαίνεται να θεωρούν ως βασική επιστημονική απόδειξη γι' αυτό τα ευδιάκριτα εγκεφαλικά κύματα των διαφόρων σταδίων του ύπνου. Φαίνεται πως πιστεύουν ότι τα εγκεφαλικά κύματα αντιπροσωπεύουν καταστάσεις συνείδησης και ότι ο ύπνος είναι μια αλλοιωμένη κατάσταση συνείδησης. Ωστόσο, ο ύπνος δεν είναι κατάσταση συνείδησης αλλά ασυνειδησία. Επιπλέον, τα εγκεφαλικά κύματα δεν αντιπροσωπεύουν καταστάσεις συνείδησης αλλά την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου. Η εγκεφαλική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια των ονείρων είναι όντως περίεργη. Όταν ονειρευόμαστε, όχι μόνο βιώνουμε μια κατάσταση ισοδύναμη των παραισθήσεων, κάποιες από τις οποίες θα θεωρούνταν ψυχωτικές αν τις είχαμε ξύπνιοι, αλλά οι περισσότεροι από μας νιώθουμε σαν να κινούμαστε πραγματικά, να δρούμε και να δεχόμαστε επιδράσεις χωρίς το σώμα μας να κινείται στην πραγματικότητα. Οι μηχανισμοί του εγκεφάλου μας προστατεύουν κατά τη διάρκεια του ύπνου από κινήσεις που θα μας οδηγούσαν σε αυτο-τραυματισμό ή στον τραυματισμό άλλων. Αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι από μας παραλύουμε κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ωστόσο, κάποιοι υποφέρουν από ένα πρόβλημα στον εγκεφαλικό θάλαμο με αποτέλεσμα να προκαλείται μια διαταραχή του ύπνου κατά την οποία δεν αποτρέπονται οι κινήσεις. Οι άνθρωποι που παρουσιάζουν αυτή τη διαταραχή χτυπάνε, υπνοβατούν κλπ. και μπορεί να γίνουν επικίνδυνοι για τον εαυτό τους ή για τους άλλους. Αυτοί οι άνθρωποι δεν αφήνουν το σώμα τους, αλλά συχνά αφήνουν το κρεβάτι τους ενώ κοιμούνται.
Ένα άλλο παράξενο χαρακτηριστικό της εγκεφαλικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια των ονείρων είναι το γεγονός ότι σχεδόν όλα τα όνειρα ξεχνιούνται. Η αμνησία των ονείρων είναι φυσιολογική. Δεν οφείλεται σε οτιδήποτε μεταφυσικό, αλλά σε ασθενή κωδικοποίηση. Η μνήμη βασίζεται στην κωδικοποίηση των πληροφοριών που αντλούμε από τα βιώματα. Η κωδικοποίηση βασίζεται σε συνδέσεις σε κάποιες περιοχές του εγκεφάλου, οι οποίες με τη σειρά τους βασίζονται σε συσχετισμούς βιωμάτων. Υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να θυμάται κανείς ένα βίωμα ισχυρής συναισθηματικής επίδρασης παρά κάποιο βίωμα χωρίς συναισθηματική συνιστώσα, διότι οι συναισθηματικές αναμνήσεις καταγράφονται σε μια περιοχή του εγκεφάλου και οι οπτικές συνιστώσες σε μια άλλη. Συνδέονται μεταξύ τους από τα νεύρα. Υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να θυμόμαστε κάποια όνειρο εάν ξυπνήσουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα αφού το δούμε. Ακόμα κι έτσι όμως, μάλλον θα το ξεχάσουμε εάν δεν το κωδικοποιήσουμε προσπαθώντας να το θυμηθούμε. Κάποιοι άνθρωποι βοηθούν τη μνήμη τους γράφοντας το όνειρο όταν ξυπνήσουν. Άλλοι θεωρούν ευκολότερη μέθοδο να μένουν στο κρεβάτι και να κάνουν κάποιους συσχετισμούς. Ο ευκολότερος συσχετισμός που μπορεί να γίνει είναι να δώσει κανείς στο όνειρο ένα τίτλο και μια σκόπιμη περιγραφή. Για παράδειγμα ένα όνειρο όπου σε κυνηγάει μια πολική αρκούδα μέσα στο χιόνι προς μια βιβλιοθήκη, μπορεί να πάρει τον τίτλο «Ερευνώντας την πολική αρκούδα». Ξανακοιμηθείτε και είναι πιθανόν να θυμηθείτε το όνειρο θυμούμενοι τον τίτλο.
Η πιο παράξενη ίσως ιδιότητα των ονείρων είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι από μας τις περισσότερες φορές δεν συνειδητοποιούμε ότι ονειρευόμαστε την ώρα που ονειρευόμαστε. Τομογραφικές απεικονίσεις ΡΕΤ κατά τη διάρκεια των ονείρων έδειξαν ότι υπάρχει μειωμένη δραστηριότητα στον προμετωπιαίο φλοιό κατά τη διάρκεια του REM-ύπνου, και αυτό μπορεί να ευθύνεται για αρκετά χαρακτηριστικά της ονειρικής κατάστασης. Ο προμετωπιαίος φλοιός βρίσκεται κοντά στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου, όπου βρίσκονται και ο σχεδιασμός της συμπεριφοράς και η αυτο-συνείδηση. Λόγω μείωσης της δραστηριότητας σε αυτή την περιοχή, ένα άτομο μπορεί να μην συνειδητοποιεί ότι τα γεγονότα σε ένα όνειρο δεν είναι αληθινά. Αυτό μπορεί επίσης να ευθύνεται για την διαστρέβλωση του χρόνου και την αμνησία που συχνά ακολουθεί το ξύπνημα.
Κάποιοι ερευνητές αναφέρουν την έλλειψη προμετωπιαίας δραστηριότητας ως ένδειξη ότι η λειτουργία του ύπνου είναι παλινορθωτική. Ο ύπνος ξεκουράζει τους μετωπιαίους λωβούς, που είναι το πιο ενεργό μέρος του εγκεφάλου όταν είμαστε ξύπνιοι. Για κάποιους ανθρώπους τα διαυγή όνειρα- η συνειδητοποίηση ότι ονειρεύονται την ώρα του ονείρου- είναι πιθανά διότι οι μετωπιαίοι λωβοί τους δεν σταματούν εντελώς τη λειτουργία τους κατά τη διάρκεια του ονείρου. Ωστόσο η πλειοψηφία των παραψυχολόγων δεν ενδιαφέρεται για τη φυσιολογία των ονείρων. Αντιθέτως εστιάζουν στο περιεχόμενο των ονείρων, το οποίο πιστεύουν ότι αποκαλύπτει ένα μονοπάτι προς το υπερφυσικό.
Το προφητικό ή μαντικό όνειρο είναι ίσως ο ισχυρότερος λόγος για να πιστεύει κανείς ότι τα όνειρα αποτελούν πύλη για την είσοδο σε άλλο κόσμο. Κάποια όνειρα δείχνουν απόκοσμα. Φαίνεται πως προμηνύουν γεγονότα. Εάν ένας σημαντικός αριθμός ονείρων κάποιου αντιστοιχούσε σε μελλοντικά γεγονότα, θα ήταν ιδιαίτερα ωφέλιμο για την ανθρωπότητα και θα έπρεπε να προσπαθήσουμε να βρούμε τον σχετικό μηχανισμό. Ωστόσο, δεν έχει βρεθεί ακόμα ένα τέτοιο άτομο. Τα μεμονωμένα όνειρα που κατά καιρούς δείχνουν προφητικά δεν αποτελούν ισχυρή απόδειξη της ύπαρξης προφητικών ονείρων. Κάποτε είχα ένα πολύ ζωντανό όνειρο με πτώση ενός αεροπλάνου στο Σαν Ντιέγκο (όπου είχα ζήσει για 20 χρόνια). Περίπου δέκα χρόνια μετά, ένα αεροπλάνο έπεσε στο Σαν Ντιέγκο. Είμαι προφήτης; Θα αποδεικνυόταν κάτι τέτοιο εάν το αεροπλάνο έπεφτε μια ημέρα αφού είδα το όνειρο; Δεν το νομίζω.
Ενώ οι περισσότεροι παραψυχολόγοι παραδέχονται ότι είναι αναμενόμενες οι συμπτώσεις μεταξύ των ονείρων ενός ανθρώπου και των γεγονότων, ωστόσο ισχυρίζονται ότι είναι υπερβολικά πολλά τα φαινομενικά προφητικά όνειρα ώστε να τα αποδώσουμε όλα σε σύμπτωση. Είναι αλήθεια πως δεν μπορούν όλα τα προφητικά όνειρα να αποδοθούν σε σύμπτωση. Πολλά από αυτά μπορούν να αποδοθούν σε συσσώρευση αναμνήσεων ονείρων μετά τα γεγονότα, και πολλά άλλα σε ψευδείς περιγραφές. Αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των προφητικών ονείρων είναι μάλλον συμπτώσεις. Αυτά τα όνειρα είναι εντυπωσιακά για όσους δεν κατανοούν τον νόμο των πραγματικά μεγάλων αριθμών, την πόλωση επιβεβαίωσης, και τον τρόπο λειτουργίας της μνήμης. Εάν υπάρχει 1 στις 1000 πιθανότητες ένα οποιοδήποτε όνειρο να είναι πραγματικά προφητικό, τότε δεδομένου του πληθυσμού της γης και του μέσου αριθμού ονείρων που βλέπουν οι άνθρωποι σε κάθε περίοδο ύπνου (250 όνειρα κάθε βράδυ, σύμφωνα με τον Hines , σελ . 50), είναι αναμενόμενο ότι κάθε ημέρα της ζωής μας θα υπάρχουν πάνω από 1.500.000 όνειρα φαινομενικά προφητικά. Αυτός ο αριθμός δεν περιλαμβάνει τα όνειρα που βλέπουν οι γάτες, οι σκύλοι και άλλα ζώα που μπορεί επίσης να βιώνουν μεταφυσικές εμπειρίες ενώ κοιμούνται, αν και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε το σκοπό κάτι τέτοιου. Επιπλέον, κάποιος θα σκεφτόταν ότι εάν τα όνειρα είναι η πύλη για το μεταφυσικό, τα όνειρα των τυφλών δεν θα περιορίζονταν από την έλλειψη όρασης. Ωστόσο, οι εκ γενετής τυφλοί δεν έχουν οπτικά όνειρα * .
Υπάρχουν επίσης εκείνοι που πιστεύουν ότι τα όνειρα είναι η πύλη προς τις προηγούμενες ζωές. Υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν ότι τα όνειρα που βλέπουμε σήμερα οφείλονται στους φόβους των προγόνων μας (κυνηγών-αγροτών). Τα κοινά όνειρα, όπως το να σε κυνηγούν ή το να πέφτεις λέγεται ότι έχουν τις ρίζες τους στην εποχή των προγόνων μας. Βλέπουμε αυτά τα όνειρα επειδή οι πρόγονοί μας έτρεχαν κυνηγημένοι από τίγρεις και κοιμόντουσαν στα δέντρα. Οι αποδείξεις για αυτή την άποψη είναι μηδαμινές, αν όχι ανύπαρκτες, παρόλο που μπορεί να υπάρξει ισχυρή επιχειρηματολογία ότι μάλλον η μορφή παρά το περιεχόμενο τέτοιων ονείρων μπορεί να οφείλεται σε μια εξελικτική προσαρμογή της ενστικτώδους συμπεριφοράς του ανθρώπου, η οποία είναι απαραίτητη για την επιβίωσή του.
Εάν πάντως τα όνειρα αποτελούν πύλη προς οτιδήποτε, αυτό είναι οι σημερινοί προσωπικοί μας φόβοι και επιθυμίες και όχι οι αρχαίοι φόβοι και επιθυμίες άλλων ανθρώπων. Υποθέτουμε ότι τα όνειρα εξυπηρετούν κάποιο σκοπό, αλλά είναι πιο πιθανό αυτός ο σκοπός να εντοπίζεται σε αυτή τη ζωή και όχι σε κάποια άλλη. Κάθε αξιοπρεπής θεωρία σχετικά με τα όνειρα θα πρέπει να προσπαθεί να εξηγήσει γιατί ο εγκέφαλος ξυπνάει αυτές τις αναμνήσεις και τις μυθοπλασίες. Πιθανότατα, τα όνειρα είναι το αποτέλεσμα ηλεκτρικής ενέργειας που διεγείρει αναμνήσεις εντοπισμένες σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου. Το γιατί ο εγκέφαλος διεγείρει και μυθοπλάθει τις συγκεκριμένες αναμνήσεις, παραμένει μυστήριο παρά τις διάφορες αληθοφανείς ερμηνείες. Οι παραφυσικές ερμηνείες μάλλον δεν έχουν τόση αξία όσο οι ερμηνείες που περιορίζονται σε βιολογικούς και συναισθηματικούς μηχανισμούς σχετικούς με την εγκεφαλική δραστηριότητα.
Μια τέτοια υπόθεση για τους ρυθμούς του ύπνου είναι ότι αποτελούν τον τρόπο του εγκεφάλου να αποσυνδέει τον εγκεφαλικό φλοιό από τα αισθητήρια όργανα. Όταν κοιμόμαστε, οι θαλαμικοί νευρώνες παρεμποδίζουν τη διείσδυση πληροφοριών από τα αισθητήρια όργανα στον φλοιό *. Μ' αυτόν τον τρόπο ξεκουράζεται για λίγο ο φλοιός και έτσι άλλωστε εξηγείται γιατί οι άνθρωποι που έχουν έλλειψη ύπνου εμφανίζουν μειωμένη κριτική ικανότητα. Μια άλλη υπόθεση σχετική με τα όνειρα είναι ότι παίζουν ρόλο στην επεξεργασία των αναμνήσεων και ιδιαίτερα των συναισθηματικών αναμνήσεων. Κατά τη διάρκεια του REM-ύπνου η αμυγδαλή του εγκεφάλου, που παίζει ρόλο στη δημιουργία και συνοχή των αναμνήσεων από συναισθηματικά βιώματα, είναι σχετικά ενεργή. Μια σχετική θεωρία υποστηρίζει ότι τα όνειρα είναι «οι φύλακες της ψυχής» ( Baker ). Τα όνειρα είναι μηχανισμοί που καθοδηγούν τα συναισθήματά μας. Εν ολίγοις, αυτή η θεωρία υποστηρίζει ότι τα όνειρα είναι ένας τρόπος να εκφράζουμε επιθυμίες και φόβους που για κάποιο λόγο υπάρχει ανάγκη να εκφραστούν, αλλά δεν εκφράζονται όταν είμαστε ξύπνιοι. Εάν αυτό αληθεύει, συνεπάγεται ότι μόνο κάποιος πολύ κοντινός αυτού που βλέπει το όνειρο θα μπορούσε να επιχειρήσει να το ερμηνεύσει. Τα όνειρα είναι πολύ προσωπικά και μιλούν στον συναισθηματικό κόσμο του ανθρώπου που τα βλέπει. Ο "πιο ασφαλής οδηγός για την ερμηνεία ενός ονείρου είναι το συναίσθημα και η κρίση του ίδιου του ανθρώπου που το είδε, ο οποίος βαθιά μέσα του γνωρίζει το πραγματικό του νόημα" ( Baker ). Αυτή η θεωρία φαίνεται πως βασίζεται στο γεγονός ότι τα περισσότερα όνειρα έχουν να κάνουν με πράγματα που συνέβησαν τις τελευταίες μία ή δύο ημέρες, και αντανακλούν την παρούσα ζωή και τα παρόντα άγχη, συμπεριλαμβανομένων των απωθημένων του ατόμου που ονειρεύεται. Αυτή η θεωρία επίσης υπαινίσσεται ότι η ερμηνεία των ονείρων μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην αυτογνωσία- διότι τα όνειρα αντανακλούν συναισθήματα και επιθυμίες τα οποία δεν συνειδητοποιούμε όταν είμαστε ξύπνιοι. Μπορεί να έχουμε άγχη ή επιθυμίες που μόνο τα όνειρά μας μπορούν να αποκαλύψουν.
Οι περισσότεροι από εμάς δεν δυσκολευόμαστε να βρούμε από την εμπειρία μας παραδείγματα τέτοιων ονείρων που εκφράζουν άγχη ή επιθυμίες. Ίσως να μην είχαμε συνειδητοποιήσει τις επιθυμίες ή τους φόβους μας έως ότου αφυπνίστηκαν στο όνειρο. Κάποιες φορές τα συμβολικά μας όνειρα είναι τόσο ξεκάθαρα που δεν χρειαζόμαστε εξωτερική βοήθεια για να τα ερμηνεύσουμε. Ωστόσο, πολλά όνειρα είναι τόσο παράξενα, παράλογα ή εκκεντρικά που δεν μπορούμε να τους δώσουμε ένα νόημα. Αναζητάμε άλλους που αυτοαποκαλούνται ειδικοί στην ερμηνεία ονείρων, για να μας βοηθήσουν να ξετρυπώσουμε το κρυμμένο νόημα των ονείρων μας. Εκείνοι που ασχολούνται με την ερμηνεία ονείρων θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε να μην επιβάλλουν τις προσωπικές τους αγαπημένες θεωρίες στα όνειρα των άλλων. Για παράδειγμα το όνειρο που αναφέρθηκε παραπάνω, με την πολική αρκούδα να κυνηγά κάποιον προς μια βιβλιοθήκη, μπορεί να ερμηνευτεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους αλλά μόνο εγώ, η γυναίκα μου και ένας ή δύο ακόμη γνώστες της εμπειρίας από την οποία πηγάζει το όνειρο, μπορούν να το ερμηνεύσουν «σωστά». Δεν αμφιβάλλω ότι υπάρχουν πολλές πιθανές ερμηνείες και ότι κάποιες από αυτές μπορεί να είναι αρκετά αληθοφανείς. Αλλά η «σωστή» είναι αυτή που έχει νόημα για αυτόν που είδε το όνειρο. Ήταν ένα τρομακτικό όνειρο, όπως τρομακτική ήταν και η εμπειρία της αντιμετώπισης ενός στενού συγγενή με διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη). Η εμπειρία αυτή με οδήγησε στη βιβλιοθήκη και στα βιβλιοπωλεία για να συγκεντρώσω όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτή την εγκεφαλική διαταραχή. Δεν αμφιβάλλω ότι κάποιος Φροϋδικός ή Γιουνγκικός θα μπορούσε να βρει κάποιο κρυμμένο ή συμβολικό νόημα το οποίο δεν επισημαίνω εγώ, αλλά δεν με ενδιαφέρουν αυτές οι ερμηνείες διότι δεν έχω κανένα τρόπο να τις διασταυρώσω με την πραγματικότητα και δεν ασπάζομαι τις απόψεις τους σχετικά με την ψυχή. Δεν έχω ιδέα γιατί ο εγκέφαλός μου δημιούργησε αυτό το όνειρο, ξυπνώντας μου φόβο και διαταράσσοντας τον ύπνο μου. Η πραγματικότητα είναι ήδη από μόνη της πολύ άσχημη, χωρίς να έχουμε τους εγκεφάλους μας να μας ξυπνούν περισσότερους φόβους ενώ κοιμόμαστε.
Ωστόσο υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που έχουν βιώσει πολύ χειρότερα πράγματα από εμένα και οι οποίοι τα ονειρεύονται κάθε βράδυ (Sacks). Το γιατί ο εγκέφαλος τρομοκρατεί τον ιδιοκτήτη του επαναλαμβάνοντας τρομακτικές αναμνήσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου, φαίνεται ακατανόητο. Αυτό το είδος επίμονων και βασανιστικών ονείρων είναι εξίσου άχρηστο με την ιδεο-ψυχαναγκαστική συμπεριφορά. Αυτοί οι άνθρωποι δεν υποφέρουν απλά από εφιάλτες. Είναι υπερβολικά φοβισμένοι να κοιμηθούν. Χρειάζονται τη βοήθεια ενός καλού θεραπευτή αλλά όχι ενός ονειροκρίτη. Για να βοηθηθούν πρέπει να μάθουν να ελέγχουν τα όνειρά τους. Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι ελέγχου των ονείρων, οι περισσότερες από τις οποίες περιλαμβάνουν οπτική ή ακουστική προετοιμασία πριν τον ύπνο. Κάποιοι θεραπευτές επικαλούνται επιτυχία με θύματα επαναλαμβανόμενων εφιαλτών μετά από θεραπεία αυτού που αόριστα ονομάζεται «διαταραχή μετα-τραυματικού στρες». Κάποιοι ασθενείς ισχυρίζονται ότι βοηθήθηκαν να ξεπεράσουν τους επαναλαμβανόμενους εφιάλτες τους μέσω διαυγών ονείρων. Κανείς δεν βοηθήθηκε αντιμετωπίζοντας τα όνειρα ως πύλη προς κάποια ανώτερη σφαίρα συνείδησης.
Οι ερευνητές του ύπνου έχουν χωρίσει τη συνολική διάρκειά του σε στάδια που ορίστηκαν κυρίως βάσει της ηλεκτρικής δραστηριότητας των νευρώνων του εγκεφαλικού φλοιού, η οποία απεικονίζεται με τη μορφή εγκεφαλικών κυμάτων μέσω ενός ηλεκτροεγκεφαλογράφου (ΗΕΓ). Ο ΗΕΓ καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου μέσω επιφανειακών ηλεκτροδίων που συνδέονται στο κρανίο. Τα στάδια του ύπνου λαμβάνουν χώρα με δεδομένη σειρά και έπειτα με την αντίστροφη σειρά ως το στάδιο 1, και τον REM-ύπνο περίπου 90 λεπτά αργότερα. Αυτός ο κύκλος επαναλαμβάνεται καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας, με την REM-περίοδο να επιμηκύνεται σε κάθε επανάληψη. Ουσιαστικά, ένας άνθρωπος έχει 4 ή 5 REM-περιόδους κάθε βράδυ, με διάρκεια 5 έως 45 λεπτών η καθεμιά. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι ο REM-ύπνος αναπτύχθηκε πριν από τα όνειρα και ότι είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους *.
Η περίοδος των REM-ονείρων είναι μια ενεργητική κατάσταση από νευρολογικής και σωματικής απόψεως. Όταν κάποιος κοιμάται βαθιά δεν ονειρεύεται και τα κύματα (τα λεγόμενα κύματα δέλτα) παρατηρούνται με μεγάλο πλάτος και συχνότητα γύρω στα 3 κύματα ανά δευτερόλεπτο. Στον REM-ύπνο, τα κύματα παρατηρούνται σε συχνότητα 60-70 ανά δευτερόλεπτο και ο εγκέφαλος παράγει πενταπλάσια περίπου ποσότητα ηλεκτρισμού από ό,τι όντας ξύπνιος. Η πίεση, οι καρδιακοί παλμοί, ο ρυθμός της αναπνοής κλπ. μπορούν να αλλάξουν δραματικά κατά τη διάρκεια του REM-ύπνου. Αφού δεν υπάρχει γενικά καμία εξωγενής αιτία αυτών των συμπτωμάτων, το ερέθισμα θα πρέπει να είναι είτε ενδογενές, π.χ. εγκεφαλικό, είτε εξωγενές και μη-σωματικό. Η δεύτερη ερμηνεία- ότι τα όνειρα αποτελούν την πύλη για τη σφαίρα του μεταφυσικού- φαίνεται να μην έχει καμία αξία, αν και είναι πολύ παλιά. Κάθε μια από τις παρακάτω περιπτώσεις ίσως να έχει οδηγήσει σε αυτή την παρανόηση: όνειρα με νεκρούς, όνειρα με μακρινούς τόπους ή με ταξίδια μέσα στο χρόνο, όνειρα που μοιάζουν προφητικά, και όνειρα που είναι τόσο παράξενα ώστε χρίζουν παραφυσικής ερμηνείας. Το γεγονός ότι το REM ελέγχεται από τη γέφυρα, περιοχή του εγκεφαλικού θαλάμου που ελέγχει και αντανακλαστικά όπως η αναπνοή, θα μπορούσε να ενισχύσει την άποψη ότι τα ερεθιίματα που προκαλούν τις σωματικές αλλαγές που παρατηρούνται κατά την REM-περίοδο είναι ενδογενές.
Σχεδόν κανείς σήμερα δεν πιστεύει ότι τα όνειρα είναι μηνύματα από τους θεούς. Κάποιοι παραψυχολόγοι όμως, όπως ο Charles Tart, πιστεύουν ότι τα όνειρα προσφέρουν είσοδο σε ένα άλλο σύμπαν- σε ένα παραφυσικό σύμπαν με εξωσωματικές εμπειρίες, κοσμικά μηνύματα και νιρβάνα. Η βασική του απόδειξη γι' αυτό φαίνεται πως είναι η προσωπική του εμπειρία, και μια ιστορία για τη baby sitter του. Ισχυρίζεται ότι η ανώνυμη baby sitter του (την ονομάζει Κυρία Ζ) είχε την ικανότητα να εγκαταλείπει το σώμα της ενώ κοιμόταν. Ισχυρίζεται ότι εξέτασε την ιπτάμενη baby sitter του στο εργαστήριό του στο UC Davis αφού του είπε ότι νόμιζε «πως όλοι ξυπνούσαν τη νύχτα, αιωρούνταν για λίγο κοντά στο ταβάνι και ξανακοιμόντουσαν». Άλλοι ψυχολόγοι στη θέση του ίσως ανησυχούσαν για την πνευματική υγεία της «Κυρίας Ζ» και για την ασφάλεια τη δική τους και των παιδιών τους. Του Tart όμως του κέντρισε την περιέργεια. Έτσι τοποθέτησε έναν αριθμό πάνω σε ένα ράφι, συνέδεσε την «Κυρία Ζ» σε έναν ΗΕΓ και την κοίμισε. Η ίδια ισχυρίζεται ότι, παρόλο που δεν μπορούσε να διαβάσει τον αριθμό πάνω στο ράφι, πετούσε μέσα στο δωμάτιο τις πρώτες νύχτες. Μπόρεσε τελικά να δει τον αριθμό την τέταρτη νύχτα . Οι σκεπτικιστές πιστεύουν ότι είτε ο Tart επινόησε την ιστορία είτε η «Κυρία Ζ» χρειάστηκε 4 νύχτες για να βρει τρόπο να τον εξαπατήσει. ( Δείτε τη δημοσίευση του Tart “ A Psychophysiological Study of Out-of-the-Body Experiences in a Selected Subject”, Journal of the American Society for Psychical Research, 1968, 62, σελ . 3-27). Άλλοι έχουν ερευνήσει εάν το μυαλό είναι δεκτικό στην εισαγωγή τηλεπαθητικών δεδομένων κατά τη διάρκεια του ύπνου, και απέτυχαν να βρουν ενδείξεις υπερφυσικής ικανότητας κατά τη διάρκεια των ονείρων. Η επιστημονική έρευνα του ψυχιάτρου Montague Ullman και του παραψυχολόγου Charles Honorton ατις αρχές του 70 στο Νοσοκομείο Maimonides του Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, έδωσε αποτελέσματα που εξηγούνται με την τύχη, μετά από έναν πρώτο πείραμα το οποίο φαινόταν να παρέχει θετικά αποτελέσματα ως προς την ύπαρξη ψ ( Baker ).
Είναι πιθανόν τα όνειρα να σχετίζονται με τις εξωσωματικές εμπειρίες. Σε κάποια όνειρα ο άνθρωπος που τα βλέπει είναι παρατηρητής, ακόμα και παρατηρητής του εαυτού του. Ίσως ο μηχανισμός του εγκεφάλου που ελέγχει τα όνειρα όπου κάποιος είναι παρατηρητής, σε αντίθεση με τα όνειρα όπου κάποιος βλέπει σε πρώτο πρόσωπο, να είναι ο ίδιος με αυτόν που ελέγχει την ψευδαίσθηση όπου κάποιος βγαίνει από το σώμα του κάτα τη διάρκεια ιας εξωσωματικής εμπειρίας.
Ο Tart και άλλοι παραψυχολόγοι που πιστεύουν ότι η ονειρική κατάσταση αποτελεί πύλη εισόδου σε άλλο κόσμο, φαίνεται να θεωρούν ως βασική επιστημονική απόδειξη γι' αυτό τα ευδιάκριτα εγκεφαλικά κύματα των διαφόρων σταδίων του ύπνου. Φαίνεται πως πιστεύουν ότι τα εγκεφαλικά κύματα αντιπροσωπεύουν καταστάσεις συνείδησης και ότι ο ύπνος είναι μια αλλοιωμένη κατάσταση συνείδησης. Ωστόσο, ο ύπνος δεν είναι κατάσταση συνείδησης αλλά ασυνειδησία. Επιπλέον, τα εγκεφαλικά κύματα δεν αντιπροσωπεύουν καταστάσεις συνείδησης αλλά την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου. Η εγκεφαλική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια των ονείρων είναι όντως περίεργη. Όταν ονειρευόμαστε, όχι μόνο βιώνουμε μια κατάσταση ισοδύναμη των παραισθήσεων, κάποιες από τις οποίες θα θεωρούνταν ψυχωτικές αν τις είχαμε ξύπνιοι, αλλά οι περισσότεροι από μας νιώθουμε σαν να κινούμαστε πραγματικά, να δρούμε και να δεχόμαστε επιδράσεις χωρίς το σώμα μας να κινείται στην πραγματικότητα. Οι μηχανισμοί του εγκεφάλου μας προστατεύουν κατά τη διάρκεια του ύπνου από κινήσεις που θα μας οδηγούσαν σε αυτο-τραυματισμό ή στον τραυματισμό άλλων. Αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι από μας παραλύουμε κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ωστόσο, κάποιοι υποφέρουν από ένα πρόβλημα στον εγκεφαλικό θάλαμο με αποτέλεσμα να προκαλείται μια διαταραχή του ύπνου κατά την οποία δεν αποτρέπονται οι κινήσεις. Οι άνθρωποι που παρουσιάζουν αυτή τη διαταραχή χτυπάνε, υπνοβατούν κλπ. και μπορεί να γίνουν επικίνδυνοι για τον εαυτό τους ή για τους άλλους. Αυτοί οι άνθρωποι δεν αφήνουν το σώμα τους, αλλά συχνά αφήνουν το κρεβάτι τους ενώ κοιμούνται.
Ένα άλλο παράξενο χαρακτηριστικό της εγκεφαλικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια των ονείρων είναι το γεγονός ότι σχεδόν όλα τα όνειρα ξεχνιούνται. Η αμνησία των ονείρων είναι φυσιολογική. Δεν οφείλεται σε οτιδήποτε μεταφυσικό, αλλά σε ασθενή κωδικοποίηση. Η μνήμη βασίζεται στην κωδικοποίηση των πληροφοριών που αντλούμε από τα βιώματα. Η κωδικοποίηση βασίζεται σε συνδέσεις σε κάποιες περιοχές του εγκεφάλου, οι οποίες με τη σειρά τους βασίζονται σε συσχετισμούς βιωμάτων. Υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να θυμάται κανείς ένα βίωμα ισχυρής συναισθηματικής επίδρασης παρά κάποιο βίωμα χωρίς συναισθηματική συνιστώσα, διότι οι συναισθηματικές αναμνήσεις καταγράφονται σε μια περιοχή του εγκεφάλου και οι οπτικές συνιστώσες σε μια άλλη. Συνδέονται μεταξύ τους από τα νεύρα. Υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να θυμόμαστε κάποια όνειρο εάν ξυπνήσουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα αφού το δούμε. Ακόμα κι έτσι όμως, μάλλον θα το ξεχάσουμε εάν δεν το κωδικοποιήσουμε προσπαθώντας να το θυμηθούμε. Κάποιοι άνθρωποι βοηθούν τη μνήμη τους γράφοντας το όνειρο όταν ξυπνήσουν. Άλλοι θεωρούν ευκολότερη μέθοδο να μένουν στο κρεβάτι και να κάνουν κάποιους συσχετισμούς. Ο ευκολότερος συσχετισμός που μπορεί να γίνει είναι να δώσει κανείς στο όνειρο ένα τίτλο και μια σκόπιμη περιγραφή. Για παράδειγμα ένα όνειρο όπου σε κυνηγάει μια πολική αρκούδα μέσα στο χιόνι προς μια βιβλιοθήκη, μπορεί να πάρει τον τίτλο «Ερευνώντας την πολική αρκούδα». Ξανακοιμηθείτε και είναι πιθανόν να θυμηθείτε το όνειρο θυμούμενοι τον τίτλο.
Η πιο παράξενη ίσως ιδιότητα των ονείρων είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι από μας τις περισσότερες φορές δεν συνειδητοποιούμε ότι ονειρευόμαστε την ώρα που ονειρευόμαστε. Τομογραφικές απεικονίσεις ΡΕΤ κατά τη διάρκεια των ονείρων έδειξαν ότι υπάρχει μειωμένη δραστηριότητα στον προμετωπιαίο φλοιό κατά τη διάρκεια του REM-ύπνου, και αυτό μπορεί να ευθύνεται για αρκετά χαρακτηριστικά της ονειρικής κατάστασης. Ο προμετωπιαίος φλοιός βρίσκεται κοντά στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου, όπου βρίσκονται και ο σχεδιασμός της συμπεριφοράς και η αυτο-συνείδηση. Λόγω μείωσης της δραστηριότητας σε αυτή την περιοχή, ένα άτομο μπορεί να μην συνειδητοποιεί ότι τα γεγονότα σε ένα όνειρο δεν είναι αληθινά. Αυτό μπορεί επίσης να ευθύνεται για την διαστρέβλωση του χρόνου και την αμνησία που συχνά ακολουθεί το ξύπνημα.
Κάποιοι ερευνητές αναφέρουν την έλλειψη προμετωπιαίας δραστηριότητας ως ένδειξη ότι η λειτουργία του ύπνου είναι παλινορθωτική. Ο ύπνος ξεκουράζει τους μετωπιαίους λωβούς, που είναι το πιο ενεργό μέρος του εγκεφάλου όταν είμαστε ξύπνιοι. Για κάποιους ανθρώπους τα διαυγή όνειρα- η συνειδητοποίηση ότι ονειρεύονται την ώρα του ονείρου- είναι πιθανά διότι οι μετωπιαίοι λωβοί τους δεν σταματούν εντελώς τη λειτουργία τους κατά τη διάρκεια του ονείρου. Ωστόσο η πλειοψηφία των παραψυχολόγων δεν ενδιαφέρεται για τη φυσιολογία των ονείρων. Αντιθέτως εστιάζουν στο περιεχόμενο των ονείρων, το οποίο πιστεύουν ότι αποκαλύπτει ένα μονοπάτι προς το υπερφυσικό.
Το προφητικό ή μαντικό όνειρο είναι ίσως ο ισχυρότερος λόγος για να πιστεύει κανείς ότι τα όνειρα αποτελούν πύλη για την είσοδο σε άλλο κόσμο. Κάποια όνειρα δείχνουν απόκοσμα. Φαίνεται πως προμηνύουν γεγονότα. Εάν ένας σημαντικός αριθμός ονείρων κάποιου αντιστοιχούσε σε μελλοντικά γεγονότα, θα ήταν ιδιαίτερα ωφέλιμο για την ανθρωπότητα και θα έπρεπε να προσπαθήσουμε να βρούμε τον σχετικό μηχανισμό. Ωστόσο, δεν έχει βρεθεί ακόμα ένα τέτοιο άτομο. Τα μεμονωμένα όνειρα που κατά καιρούς δείχνουν προφητικά δεν αποτελούν ισχυρή απόδειξη της ύπαρξης προφητικών ονείρων. Κάποτε είχα ένα πολύ ζωντανό όνειρο με πτώση ενός αεροπλάνου στο Σαν Ντιέγκο (όπου είχα ζήσει για 20 χρόνια). Περίπου δέκα χρόνια μετά, ένα αεροπλάνο έπεσε στο Σαν Ντιέγκο. Είμαι προφήτης; Θα αποδεικνυόταν κάτι τέτοιο εάν το αεροπλάνο έπεφτε μια ημέρα αφού είδα το όνειρο; Δεν το νομίζω.
Ενώ οι περισσότεροι παραψυχολόγοι παραδέχονται ότι είναι αναμενόμενες οι συμπτώσεις μεταξύ των ονείρων ενός ανθρώπου και των γεγονότων, ωστόσο ισχυρίζονται ότι είναι υπερβολικά πολλά τα φαινομενικά προφητικά όνειρα ώστε να τα αποδώσουμε όλα σε σύμπτωση. Είναι αλήθεια πως δεν μπορούν όλα τα προφητικά όνειρα να αποδοθούν σε σύμπτωση. Πολλά από αυτά μπορούν να αποδοθούν σε συσσώρευση αναμνήσεων ονείρων μετά τα γεγονότα, και πολλά άλλα σε ψευδείς περιγραφές. Αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των προφητικών ονείρων είναι μάλλον συμπτώσεις. Αυτά τα όνειρα είναι εντυπωσιακά για όσους δεν κατανοούν τον νόμο των πραγματικά μεγάλων αριθμών, την πόλωση επιβεβαίωσης, και τον τρόπο λειτουργίας της μνήμης. Εάν υπάρχει 1 στις 1000 πιθανότητες ένα οποιοδήποτε όνειρο να είναι πραγματικά προφητικό, τότε δεδομένου του πληθυσμού της γης και του μέσου αριθμού ονείρων που βλέπουν οι άνθρωποι σε κάθε περίοδο ύπνου (250 όνειρα κάθε βράδυ, σύμφωνα με τον Hines , σελ . 50), είναι αναμενόμενο ότι κάθε ημέρα της ζωής μας θα υπάρχουν πάνω από 1.500.000 όνειρα φαινομενικά προφητικά. Αυτός ο αριθμός δεν περιλαμβάνει τα όνειρα που βλέπουν οι γάτες, οι σκύλοι και άλλα ζώα που μπορεί επίσης να βιώνουν μεταφυσικές εμπειρίες ενώ κοιμούνται, αν και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε το σκοπό κάτι τέτοιου. Επιπλέον, κάποιος θα σκεφτόταν ότι εάν τα όνειρα είναι η πύλη για το μεταφυσικό, τα όνειρα των τυφλών δεν θα περιορίζονταν από την έλλειψη όρασης. Ωστόσο, οι εκ γενετής τυφλοί δεν έχουν οπτικά όνειρα * .
Υπάρχουν επίσης εκείνοι που πιστεύουν ότι τα όνειρα είναι η πύλη προς τις προηγούμενες ζωές. Υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν ότι τα όνειρα που βλέπουμε σήμερα οφείλονται στους φόβους των προγόνων μας (κυνηγών-αγροτών). Τα κοινά όνειρα, όπως το να σε κυνηγούν ή το να πέφτεις λέγεται ότι έχουν τις ρίζες τους στην εποχή των προγόνων μας. Βλέπουμε αυτά τα όνειρα επειδή οι πρόγονοί μας έτρεχαν κυνηγημένοι από τίγρεις και κοιμόντουσαν στα δέντρα. Οι αποδείξεις για αυτή την άποψη είναι μηδαμινές, αν όχι ανύπαρκτες, παρόλο που μπορεί να υπάρξει ισχυρή επιχειρηματολογία ότι μάλλον η μορφή παρά το περιεχόμενο τέτοιων ονείρων μπορεί να οφείλεται σε μια εξελικτική προσαρμογή της ενστικτώδους συμπεριφοράς του ανθρώπου, η οποία είναι απαραίτητη για την επιβίωσή του.
Εάν πάντως τα όνειρα αποτελούν πύλη προς οτιδήποτε, αυτό είναι οι σημερινοί προσωπικοί μας φόβοι και επιθυμίες και όχι οι αρχαίοι φόβοι και επιθυμίες άλλων ανθρώπων. Υποθέτουμε ότι τα όνειρα εξυπηρετούν κάποιο σκοπό, αλλά είναι πιο πιθανό αυτός ο σκοπός να εντοπίζεται σε αυτή τη ζωή και όχι σε κάποια άλλη. Κάθε αξιοπρεπής θεωρία σχετικά με τα όνειρα θα πρέπει να προσπαθεί να εξηγήσει γιατί ο εγκέφαλος ξυπνάει αυτές τις αναμνήσεις και τις μυθοπλασίες. Πιθανότατα, τα όνειρα είναι το αποτέλεσμα ηλεκτρικής ενέργειας που διεγείρει αναμνήσεις εντοπισμένες σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου. Το γιατί ο εγκέφαλος διεγείρει και μυθοπλάθει τις συγκεκριμένες αναμνήσεις, παραμένει μυστήριο παρά τις διάφορες αληθοφανείς ερμηνείες. Οι παραφυσικές ερμηνείες μάλλον δεν έχουν τόση αξία όσο οι ερμηνείες που περιορίζονται σε βιολογικούς και συναισθηματικούς μηχανισμούς σχετικούς με την εγκεφαλική δραστηριότητα.
Μια τέτοια υπόθεση για τους ρυθμούς του ύπνου είναι ότι αποτελούν τον τρόπο του εγκεφάλου να αποσυνδέει τον εγκεφαλικό φλοιό από τα αισθητήρια όργανα. Όταν κοιμόμαστε, οι θαλαμικοί νευρώνες παρεμποδίζουν τη διείσδυση πληροφοριών από τα αισθητήρια όργανα στον φλοιό *. Μ' αυτόν τον τρόπο ξεκουράζεται για λίγο ο φλοιός και έτσι άλλωστε εξηγείται γιατί οι άνθρωποι που έχουν έλλειψη ύπνου εμφανίζουν μειωμένη κριτική ικανότητα. Μια άλλη υπόθεση σχετική με τα όνειρα είναι ότι παίζουν ρόλο στην επεξεργασία των αναμνήσεων και ιδιαίτερα των συναισθηματικών αναμνήσεων. Κατά τη διάρκεια του REM-ύπνου η αμυγδαλή του εγκεφάλου, που παίζει ρόλο στη δημιουργία και συνοχή των αναμνήσεων από συναισθηματικά βιώματα, είναι σχετικά ενεργή. Μια σχετική θεωρία υποστηρίζει ότι τα όνειρα είναι «οι φύλακες της ψυχής» ( Baker ). Τα όνειρα είναι μηχανισμοί που καθοδηγούν τα συναισθήματά μας. Εν ολίγοις, αυτή η θεωρία υποστηρίζει ότι τα όνειρα είναι ένας τρόπος να εκφράζουμε επιθυμίες και φόβους που για κάποιο λόγο υπάρχει ανάγκη να εκφραστούν, αλλά δεν εκφράζονται όταν είμαστε ξύπνιοι. Εάν αυτό αληθεύει, συνεπάγεται ότι μόνο κάποιος πολύ κοντινός αυτού που βλέπει το όνειρο θα μπορούσε να επιχειρήσει να το ερμηνεύσει. Τα όνειρα είναι πολύ προσωπικά και μιλούν στον συναισθηματικό κόσμο του ανθρώπου που τα βλέπει. Ο "πιο ασφαλής οδηγός για την ερμηνεία ενός ονείρου είναι το συναίσθημα και η κρίση του ίδιου του ανθρώπου που το είδε, ο οποίος βαθιά μέσα του γνωρίζει το πραγματικό του νόημα" ( Baker ). Αυτή η θεωρία φαίνεται πως βασίζεται στο γεγονός ότι τα περισσότερα όνειρα έχουν να κάνουν με πράγματα που συνέβησαν τις τελευταίες μία ή δύο ημέρες, και αντανακλούν την παρούσα ζωή και τα παρόντα άγχη, συμπεριλαμβανομένων των απωθημένων του ατόμου που ονειρεύεται. Αυτή η θεωρία επίσης υπαινίσσεται ότι η ερμηνεία των ονείρων μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην αυτογνωσία- διότι τα όνειρα αντανακλούν συναισθήματα και επιθυμίες τα οποία δεν συνειδητοποιούμε όταν είμαστε ξύπνιοι. Μπορεί να έχουμε άγχη ή επιθυμίες που μόνο τα όνειρά μας μπορούν να αποκαλύψουν.
Οι περισσότεροι από εμάς δεν δυσκολευόμαστε να βρούμε από την εμπειρία μας παραδείγματα τέτοιων ονείρων που εκφράζουν άγχη ή επιθυμίες. Ίσως να μην είχαμε συνειδητοποιήσει τις επιθυμίες ή τους φόβους μας έως ότου αφυπνίστηκαν στο όνειρο. Κάποιες φορές τα συμβολικά μας όνειρα είναι τόσο ξεκάθαρα που δεν χρειαζόμαστε εξωτερική βοήθεια για να τα ερμηνεύσουμε. Ωστόσο, πολλά όνειρα είναι τόσο παράξενα, παράλογα ή εκκεντρικά που δεν μπορούμε να τους δώσουμε ένα νόημα. Αναζητάμε άλλους που αυτοαποκαλούνται ειδικοί στην ερμηνεία ονείρων, για να μας βοηθήσουν να ξετρυπώσουμε το κρυμμένο νόημα των ονείρων μας. Εκείνοι που ασχολούνται με την ερμηνεία ονείρων θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε να μην επιβάλλουν τις προσωπικές τους αγαπημένες θεωρίες στα όνειρα των άλλων. Για παράδειγμα το όνειρο που αναφέρθηκε παραπάνω, με την πολική αρκούδα να κυνηγά κάποιον προς μια βιβλιοθήκη, μπορεί να ερμηνευτεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους αλλά μόνο εγώ, η γυναίκα μου και ένας ή δύο ακόμη γνώστες της εμπειρίας από την οποία πηγάζει το όνειρο, μπορούν να το ερμηνεύσουν «σωστά». Δεν αμφιβάλλω ότι υπάρχουν πολλές πιθανές ερμηνείες και ότι κάποιες από αυτές μπορεί να είναι αρκετά αληθοφανείς. Αλλά η «σωστή» είναι αυτή που έχει νόημα για αυτόν που είδε το όνειρο. Ήταν ένα τρομακτικό όνειρο, όπως τρομακτική ήταν και η εμπειρία της αντιμετώπισης ενός στενού συγγενή με διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη). Η εμπειρία αυτή με οδήγησε στη βιβλιοθήκη και στα βιβλιοπωλεία για να συγκεντρώσω όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτή την εγκεφαλική διαταραχή. Δεν αμφιβάλλω ότι κάποιος Φροϋδικός ή Γιουνγκικός θα μπορούσε να βρει κάποιο κρυμμένο ή συμβολικό νόημα το οποίο δεν επισημαίνω εγώ, αλλά δεν με ενδιαφέρουν αυτές οι ερμηνείες διότι δεν έχω κανένα τρόπο να τις διασταυρώσω με την πραγματικότητα και δεν ασπάζομαι τις απόψεις τους σχετικά με την ψυχή. Δεν έχω ιδέα γιατί ο εγκέφαλός μου δημιούργησε αυτό το όνειρο, ξυπνώντας μου φόβο και διαταράσσοντας τον ύπνο μου. Η πραγματικότητα είναι ήδη από μόνη της πολύ άσχημη, χωρίς να έχουμε τους εγκεφάλους μας να μας ξυπνούν περισσότερους φόβους ενώ κοιμόμαστε.
Ωστόσο υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που έχουν βιώσει πολύ χειρότερα πράγματα από εμένα και οι οποίοι τα ονειρεύονται κάθε βράδυ (Sacks). Το γιατί ο εγκέφαλος τρομοκρατεί τον ιδιοκτήτη του επαναλαμβάνοντας τρομακτικές αναμνήσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου, φαίνεται ακατανόητο. Αυτό το είδος επίμονων και βασανιστικών ονείρων είναι εξίσου άχρηστο με την ιδεο-ψυχαναγκαστική συμπεριφορά. Αυτοί οι άνθρωποι δεν υποφέρουν απλά από εφιάλτες. Είναι υπερβολικά φοβισμένοι να κοιμηθούν. Χρειάζονται τη βοήθεια ενός καλού θεραπευτή αλλά όχι ενός ονειροκρίτη. Για να βοηθηθούν πρέπει να μάθουν να ελέγχουν τα όνειρά τους. Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι ελέγχου των ονείρων, οι περισσότερες από τις οποίες περιλαμβάνουν οπτική ή ακουστική προετοιμασία πριν τον ύπνο. Κάποιοι θεραπευτές επικαλούνται επιτυχία με θύματα επαναλαμβανόμενων εφιαλτών μετά από θεραπεία αυτού που αόριστα ονομάζεται «διαταραχή μετα-τραυματικού στρες». Κάποιοι ασθενείς ισχυρίζονται ότι βοηθήθηκαν να ξεπεράσουν τους επαναλαμβανόμενους εφιάλτες τους μέσω διαυγών ονείρων. Κανείς δεν βοηθήθηκε αντιμετωπίζοντας τα όνειρα ως πύλη προς κάποια ανώτερη σφαίρα συνείδησης.
Επιλόχεια κατάθλιψη: Μία σύνθετη κατάσταση
Ατλάντα: Η επιλόχεια κατάθλιψη δεν αφορά σε μια απλή παροδική φάση έντονης καταθλιπτικής συμπεριφοράς που περνούν νέες μητέρες, αλλά σε μια πολύ πιο σοβαρή κατάσταση, σύμφωνα με δήλωση στο CNN του Π.Απλμπαουμ, πρόεδρου της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας.
Περίπου πριν από μισό αιώνα οι γιατροί άρχισαν να αναγνωρίζουν τις διάφορες μορφές της καταθλιπτικής συμπεριφοράς σε πολλές μητέρες μετά τον τοκετό και έγιναν προσπάθειες για τη νομική κατοχύρωση της λοχείας ως κατάστασης προσωρινής παράνοιας.
Οι φαινομενικά ανεξήγητες μεταβολές της διάθεσης, τα κλάματα και η ευερεθιστότητα που παρατηρούνται περίπου στο 70% των γυναικών μετά τη γέννα, δεν αφορούν σε αληθή κατάθλιψη και συνήθως δεν διαρκούν περισσότερο από δύο εβδομάδες.
Ωστόσο, περίπου 10-20% των νέων μητέρων εμφανίζει αληθή επιλόχεια κατάθλιψη, ενώ μία με δύο στις 1.000 λεχώνες και ψύχωση, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει και ακουστικές ψευδαισθήσεις, εξηγεί ο Απλμπαουμ.
Και συμπληρώνει: "Οι γυναίκες ενδέχεται να ακούν φωνές που τις ωθούν να βλάψουν τους εαυτούς τους ή τα βρέφη τους, ή τους λένε ότι το μωρό τους είναι δαιμονισμένο και πρέπει να το σκοτώσουν για να εξοντώσουν το Σατανά! Όσες παρουσίασαν επιλόχεια κατάθλιψη έχουν 50% πιθανότητα να την εμφανίσουν εκ νέου σε επόμενη γέννα. Αν η καταθλιπτική συμπεριφορά συνδυάστηκε με ιδιαίτερα σοβαρά συμπτώματα, οι συγκεκριμένες ασθενείς ίσως θα έπρεπε να αποφύγουν να κάνουν άλλο παιδί".
Τα συμπτώματα της επιλόχειας συνδρομής μοιάζουν αρκετά με αυτά της συνήθους κατάθλιψης και, αν η πάσχουσα δεν είχε πρόσφατα γεννήσει, θα επρόκειτο για κλασική κατάθλιψη. Μια γυναίκα έχει κυκλοθυμική συμπεριφορά με έντονα καταθλιπτικά στοιχεία όταν η απελπισία της διαρκεί πάνω από 14 ημέρες ή ξεκινά ένα με δύο μήνες μετά τον τοκετό. Χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι η απουσία ενδιαφέροντος για το νεογνό και για τις συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες.
Ως θεραπευτική αντιμετώπιση συνιστάται η ψυχοθεραπεία, σε ατομικό ή ομαδικό πλαίσιο, σε συνδυασμό με τη χορήγηση αντικαταθλιπτικών, αν η μητέρα δεν θηλάζει, όπως δήλωσε ο Απλμπαουμ. Αν όμως, έχουν προηγηθεί ψυχωτικά επεισόδια, η φαρμακευτική αγωγή κρίνεται απολύτως απαραίτητη.
Υπάρχουν ισχυρές, αν και όχι καθοριστικές, ενδείξεις ότι η εν λόγω συνδρομή σχετίζεται άμεσα με τις ορμονικές μεταβολές που παρατηρούνται μετά τον τοκετό. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι συναισθηματικές διακυμάνσεις που εμφανίζουν ορισμένες γυναίκες κατά τη διάρκεια των εμμηνορρυσιακών κύκλων και η συσχέτισή τους με τις ορμονικές μεταβολές και την κατάθλιψη.
Ιδιαίτερη σημασία γι' αυτές τις γυναίκες έχει η συμπαράσταση από το οικείο περιβάλλον τους και κυρίως από το σύζυγο, ο οποίος θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός όταν παίρνει πρωτοβουλίες για πράγματα που πιστεύει ότι θα είναι ωφέλιμα για τη γυναίκα του. "Έχει μεγάλη σημασία να ρωτάτε πριν κάνετε οτιδήποτε. Ό,τι νομίζετε εσείς καλό, μπορεί να μην είναι αυτό που χρειάζεται η σύζυγός σας. Προσπαθήστε να συμμετάσχετε και εσείς στο πρόγραμμα ψυχοθεραπείας που παρακολουθεί η γυναίκα σας, αν θέλετε βέβαια να αντιληφθείτε τι ακριβώς συμβαίνει " συμβουλεύει τους συζύγους ο Κλάιμαν, διευθυντής του Κέντρου Λοχείας του Rosemont της Πενσιλβάνια.
Περίπου πριν από μισό αιώνα οι γιατροί άρχισαν να αναγνωρίζουν τις διάφορες μορφές της καταθλιπτικής συμπεριφοράς σε πολλές μητέρες μετά τον τοκετό και έγιναν προσπάθειες για τη νομική κατοχύρωση της λοχείας ως κατάστασης προσωρινής παράνοιας.
Οι φαινομενικά ανεξήγητες μεταβολές της διάθεσης, τα κλάματα και η ευερεθιστότητα που παρατηρούνται περίπου στο 70% των γυναικών μετά τη γέννα, δεν αφορούν σε αληθή κατάθλιψη και συνήθως δεν διαρκούν περισσότερο από δύο εβδομάδες.
Ωστόσο, περίπου 10-20% των νέων μητέρων εμφανίζει αληθή επιλόχεια κατάθλιψη, ενώ μία με δύο στις 1.000 λεχώνες και ψύχωση, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει και ακουστικές ψευδαισθήσεις, εξηγεί ο Απλμπαουμ.
Και συμπληρώνει: "Οι γυναίκες ενδέχεται να ακούν φωνές που τις ωθούν να βλάψουν τους εαυτούς τους ή τα βρέφη τους, ή τους λένε ότι το μωρό τους είναι δαιμονισμένο και πρέπει να το σκοτώσουν για να εξοντώσουν το Σατανά! Όσες παρουσίασαν επιλόχεια κατάθλιψη έχουν 50% πιθανότητα να την εμφανίσουν εκ νέου σε επόμενη γέννα. Αν η καταθλιπτική συμπεριφορά συνδυάστηκε με ιδιαίτερα σοβαρά συμπτώματα, οι συγκεκριμένες ασθενείς ίσως θα έπρεπε να αποφύγουν να κάνουν άλλο παιδί".
Τα συμπτώματα της επιλόχειας συνδρομής μοιάζουν αρκετά με αυτά της συνήθους κατάθλιψης και, αν η πάσχουσα δεν είχε πρόσφατα γεννήσει, θα επρόκειτο για κλασική κατάθλιψη. Μια γυναίκα έχει κυκλοθυμική συμπεριφορά με έντονα καταθλιπτικά στοιχεία όταν η απελπισία της διαρκεί πάνω από 14 ημέρες ή ξεκινά ένα με δύο μήνες μετά τον τοκετό. Χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι η απουσία ενδιαφέροντος για το νεογνό και για τις συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες.
Ως θεραπευτική αντιμετώπιση συνιστάται η ψυχοθεραπεία, σε ατομικό ή ομαδικό πλαίσιο, σε συνδυασμό με τη χορήγηση αντικαταθλιπτικών, αν η μητέρα δεν θηλάζει, όπως δήλωσε ο Απλμπαουμ. Αν όμως, έχουν προηγηθεί ψυχωτικά επεισόδια, η φαρμακευτική αγωγή κρίνεται απολύτως απαραίτητη.
Υπάρχουν ισχυρές, αν και όχι καθοριστικές, ενδείξεις ότι η εν λόγω συνδρομή σχετίζεται άμεσα με τις ορμονικές μεταβολές που παρατηρούνται μετά τον τοκετό. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι συναισθηματικές διακυμάνσεις που εμφανίζουν ορισμένες γυναίκες κατά τη διάρκεια των εμμηνορρυσιακών κύκλων και η συσχέτισή τους με τις ορμονικές μεταβολές και την κατάθλιψη.
Ιδιαίτερη σημασία γι' αυτές τις γυναίκες έχει η συμπαράσταση από το οικείο περιβάλλον τους και κυρίως από το σύζυγο, ο οποίος θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός όταν παίρνει πρωτοβουλίες για πράγματα που πιστεύει ότι θα είναι ωφέλιμα για τη γυναίκα του. "Έχει μεγάλη σημασία να ρωτάτε πριν κάνετε οτιδήποτε. Ό,τι νομίζετε εσείς καλό, μπορεί να μην είναι αυτό που χρειάζεται η σύζυγός σας. Προσπαθήστε να συμμετάσχετε και εσείς στο πρόγραμμα ψυχοθεραπείας που παρακολουθεί η γυναίκα σας, αν θέλετε βέβαια να αντιληφθείτε τι ακριβώς συμβαίνει " συμβουλεύει τους συζύγους ο Κλάιμαν, διευθυντής του Κέντρου Λοχείας του Rosemont της Πενσιλβάνια.
Πέμπτη 2 Απριλίου 2009
τι είναι η Συναισθηματική Σεξουαλική Κακοποίηση...
"Η συναισθηματική σεξουαλική κακοποίηση είναι μια σχετικά άγνωστη αλλά πολύ συνηθισμένη μορφή κακοποίησης. Δεν περιλαμβάνει ασέλγεια ούτε σωματική βία. Σπάνια αναγνωρίζεται από τους δράστες, από τα θύματα ή από τον περίγυρο ως κακοποίηση. Απεναντίας, ο κόσμος συνηθίζει να τη βλέπει ως «υπερβολική αγάπη» ή ότι «του έχει μεγάλη αδυναμία». Οι συνέπειές της όμως είναι πολλές φορές εξίσου σοβαρές με αυτές της ασέλγειας, ενώ η βαθιά άρνηση που την περιβάλλει προκαλεί μεγάλη σύγχυση στο παιδί: το κάνει να μην εμπιστεύεται την ίδια του την πραγματικότητα.
Συναισθηματική (ή «κεκαλυμμένη») σεξουαλική κακοποίηση έχουμε όταν ο γονιός χρησιμοποιεί το παιδί ως συναισθηματικό σύντροφο. Ο γονιός δεν είναι εκεί για να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού, αλλά το αντίστροφο. Ο γονιός δεν καλύπτεται συναισθηματικά από τη σχέση του με τον σύντροφό του (είτε γιατί αυτός δεν υπάρχει είτε γιατί είναι συναισθηματικά απών είτε λόγω άλλων προβλημάτων) και για να γεμίσει τη δική του μοναξιά δίνει στο παιδί (συνήθως του αντίθετου φύλου) τον ξεχωριστό ρόλο του έμπιστου συντρόφου.
Υποκατάστατο σχέσης
Ετσι, για παράδειγμα: Η μοναχική μητέρα μιλά συνέχεια στον γιο της για τα δικά της προβλήματα, για τη μοναξιά της, ακόμη και για την έλλειψη ερωτικής ικανοποίησης στη ζωή της.
Ο πατέρας κάνει την κόρη του «μικρή πριγκίπισσα» και εκείνη τον συνοδεύει παντού, σχεδόν ως παρτενέρ.
Η μητέρα κοιμάται μαζί με τον γιο της (ακόμη και σε ηλικία 7, 9 ή 11 ετών) με τη δικαιολογία ότι το παιδί φοβάται να κοιμηθεί μόνο του (ενώ στην πραγματικότητα εκείνη χρειάζεται ένα ζεστό σώμα δίπλα της).
Ο πατέρας γίνεται πολύ αυστηρός με τις εξόδους της έφηβης κόρης «για να την προστατέψει», ενώ στην πραγματικότητα ζηλεύει τα φλερτ της.
Η συναισθηματικά αιμομικτική μητέρα υπονομεύει σε σημείο χωρισμού την ερωτική σχέση του γιου με μια γυναίκα με την οποία είναι πραγματικά ερωτευμένος, καθώς απειλούνται η κυριαρχία της και η ικανοποίηση των δικών της αναγκών.
Οταν ο έφηβος ή νεαρός ενήλικας επιθυμεί να αποδεσμευτεί, να φύγει από το σπίτι, ο γονιός τού επιτίθεται ότι «είναι αχάριστος, εγωιστής» ή απλώς «ότι θα πάθει η καρδιά μου...».
Ολες οι παραπάνω συμπεριφορές είναι κακοποιητικές και τραυματίζουν το παιδί. Ισως φουσκώνει το «εγώ» του παιδιού καθώς ο γονέας έχει εξιδανικεύσει το παιδί, το έχει βάλει στο βάθρο του ήρωα, του «σωτήρα» του. Αυτή η ιδιαίτερη θέση πληρώνεται, όμως, πολύ ακριβά. Το παιδί φέρει ταυτόχρονα μεγάλη ευθύνη και μια ψευδή αίσθηση παντοδυναμίας («εγώ μπορώ να καταστρέψω τη μητέρα μου ή να την κάνω ευτυχισμένη»). Γεμίζει ενοχές, ντροπή, οργή και λύπη γιατί του κλάπηκε η παιδική ηλικία του, η ηλικία της ξεγνοιασιάς, όπου δεν χρειάζεται να ανησυχεί εκείνο για τους γονείς του. Νιώθει την εγκατάλειψη από τον αιμομικτικό γονιό γιατί, στην πραγματικότητα, «η υπερβολική αδυναμία» δεν αφορά καθόλου τις ανάγκες του παιδιού. Νιώθει εγκατάλειψη και από τον άλλο γονιό, ο οποίος συνήθως βολεύεται και δεν χρειάζεται να ασχοληθεί με τον ανικανοποίητο σύντροφο.
Οι συνέπειες, όμως, δεν σταματούν εδώ. Κατατρέχουν το παιδί σε όλη του τη ζωή και σχεδόν σίγουρα θα έχουν αρνητικές συνέπειες στην ικανότητα του παιδιού, όταν θα ενηλικιωθεί, να συνάψει μια ουσιαστική ερωτική σχέση επικοινωνίας - κάτι που πιθανόν να σαμποτάρει και ο γονιός. Το παιδί δεν έχει μάθει να αναγνωρίζει και να καλύπτει τις προσωπικές του ανάγκες καθώς πάντα προηγούνταν οι ανάγκες της μαμάς ή του μπαμπά. Η ανικανότητα αυτή μαζί με τα καταπιεσμένα συναισθήματα οργής, ενοχής, ντροπής και βαθιάς αναξιότητας καθιστούν τον μελλοντικό ενήλικα πολύ ευάλωτο σε εθισμούς διαφόρων ειδών.
Η συναισθηματική αιμομιξία από τη μητέρα είναι κάποιες φορές ο βαθύτερος λόγος για την ανικανότητα του άνδρα να συνάψει ή να «δεσμευτεί» σε μια ουσιαστική σχέση και να επιζητεί με καταναγκαστικό σχεδόν τρόπο ανακούφιση στον σεξουαλικό εθισμό, π.χ. μέσω πορνογραφίας, πορνείας ή αλλεπάλληλων εφήμερων σχέσεων (καθώς αυτά είναι κοινωνικώς αποδεκτά για το ανδρικό φύλο).
Η δέσμευση σε μια ουσιαστική σχέση σημαίνει κατά βάθος «εγκατάλειψη της μαμάς» και ο νεαρός (ή όχι και τόσο νεαρός) άνδρας νιώθει πολύ μεγάλες ενοχές.
Καθώς οι διαδικασίες αυτές είναι σε μεγάλο βαθμό ασυνείδητες, και από το γονιό και από το παιδί, είναι σημαντική για τη θεραπεία η επίγνωση αυτού που πραγματικά συμβαίνει.
Είναι, επίσης, σημαντικό να καταλάβει το παιδί ότι δεν φταίει εκείνο που ωθήθηκε σε τέτοιου είδους σχέση και να απενοχοποιηθεί. Η πραγματική αγάπη σημαίνει ότι αφήνουμε το παιδί ελεύθερο να βρει τον δικό του δρόμο.
Αυτό ταυτόχρονα ελευθερώνει και τον γονιό προς μια πιο ουσιαστική αναζήτηση του εαυτού του και κάλυψη των αναγκών του μέσα από δικά του ενδιαφέροντα και συνομήλικες παρέες."
Συναισθηματική (ή «κεκαλυμμένη») σεξουαλική κακοποίηση έχουμε όταν ο γονιός χρησιμοποιεί το παιδί ως συναισθηματικό σύντροφο. Ο γονιός δεν είναι εκεί για να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού, αλλά το αντίστροφο. Ο γονιός δεν καλύπτεται συναισθηματικά από τη σχέση του με τον σύντροφό του (είτε γιατί αυτός δεν υπάρχει είτε γιατί είναι συναισθηματικά απών είτε λόγω άλλων προβλημάτων) και για να γεμίσει τη δική του μοναξιά δίνει στο παιδί (συνήθως του αντίθετου φύλου) τον ξεχωριστό ρόλο του έμπιστου συντρόφου.
Υποκατάστατο σχέσης
Ετσι, για παράδειγμα: Η μοναχική μητέρα μιλά συνέχεια στον γιο της για τα δικά της προβλήματα, για τη μοναξιά της, ακόμη και για την έλλειψη ερωτικής ικανοποίησης στη ζωή της.
Ο πατέρας κάνει την κόρη του «μικρή πριγκίπισσα» και εκείνη τον συνοδεύει παντού, σχεδόν ως παρτενέρ.
Η μητέρα κοιμάται μαζί με τον γιο της (ακόμη και σε ηλικία 7, 9 ή 11 ετών) με τη δικαιολογία ότι το παιδί φοβάται να κοιμηθεί μόνο του (ενώ στην πραγματικότητα εκείνη χρειάζεται ένα ζεστό σώμα δίπλα της).
Ο πατέρας γίνεται πολύ αυστηρός με τις εξόδους της έφηβης κόρης «για να την προστατέψει», ενώ στην πραγματικότητα ζηλεύει τα φλερτ της.
Η συναισθηματικά αιμομικτική μητέρα υπονομεύει σε σημείο χωρισμού την ερωτική σχέση του γιου με μια γυναίκα με την οποία είναι πραγματικά ερωτευμένος, καθώς απειλούνται η κυριαρχία της και η ικανοποίηση των δικών της αναγκών.
Οταν ο έφηβος ή νεαρός ενήλικας επιθυμεί να αποδεσμευτεί, να φύγει από το σπίτι, ο γονιός τού επιτίθεται ότι «είναι αχάριστος, εγωιστής» ή απλώς «ότι θα πάθει η καρδιά μου...».
Ολες οι παραπάνω συμπεριφορές είναι κακοποιητικές και τραυματίζουν το παιδί. Ισως φουσκώνει το «εγώ» του παιδιού καθώς ο γονέας έχει εξιδανικεύσει το παιδί, το έχει βάλει στο βάθρο του ήρωα, του «σωτήρα» του. Αυτή η ιδιαίτερη θέση πληρώνεται, όμως, πολύ ακριβά. Το παιδί φέρει ταυτόχρονα μεγάλη ευθύνη και μια ψευδή αίσθηση παντοδυναμίας («εγώ μπορώ να καταστρέψω τη μητέρα μου ή να την κάνω ευτυχισμένη»). Γεμίζει ενοχές, ντροπή, οργή και λύπη γιατί του κλάπηκε η παιδική ηλικία του, η ηλικία της ξεγνοιασιάς, όπου δεν χρειάζεται να ανησυχεί εκείνο για τους γονείς του. Νιώθει την εγκατάλειψη από τον αιμομικτικό γονιό γιατί, στην πραγματικότητα, «η υπερβολική αδυναμία» δεν αφορά καθόλου τις ανάγκες του παιδιού. Νιώθει εγκατάλειψη και από τον άλλο γονιό, ο οποίος συνήθως βολεύεται και δεν χρειάζεται να ασχοληθεί με τον ανικανοποίητο σύντροφο.
Οι συνέπειες, όμως, δεν σταματούν εδώ. Κατατρέχουν το παιδί σε όλη του τη ζωή και σχεδόν σίγουρα θα έχουν αρνητικές συνέπειες στην ικανότητα του παιδιού, όταν θα ενηλικιωθεί, να συνάψει μια ουσιαστική ερωτική σχέση επικοινωνίας - κάτι που πιθανόν να σαμποτάρει και ο γονιός. Το παιδί δεν έχει μάθει να αναγνωρίζει και να καλύπτει τις προσωπικές του ανάγκες καθώς πάντα προηγούνταν οι ανάγκες της μαμάς ή του μπαμπά. Η ανικανότητα αυτή μαζί με τα καταπιεσμένα συναισθήματα οργής, ενοχής, ντροπής και βαθιάς αναξιότητας καθιστούν τον μελλοντικό ενήλικα πολύ ευάλωτο σε εθισμούς διαφόρων ειδών.
Η συναισθηματική αιμομιξία από τη μητέρα είναι κάποιες φορές ο βαθύτερος λόγος για την ανικανότητα του άνδρα να συνάψει ή να «δεσμευτεί» σε μια ουσιαστική σχέση και να επιζητεί με καταναγκαστικό σχεδόν τρόπο ανακούφιση στον σεξουαλικό εθισμό, π.χ. μέσω πορνογραφίας, πορνείας ή αλλεπάλληλων εφήμερων σχέσεων (καθώς αυτά είναι κοινωνικώς αποδεκτά για το ανδρικό φύλο).
Η δέσμευση σε μια ουσιαστική σχέση σημαίνει κατά βάθος «εγκατάλειψη της μαμάς» και ο νεαρός (ή όχι και τόσο νεαρός) άνδρας νιώθει πολύ μεγάλες ενοχές.
Καθώς οι διαδικασίες αυτές είναι σε μεγάλο βαθμό ασυνείδητες, και από το γονιό και από το παιδί, είναι σημαντική για τη θεραπεία η επίγνωση αυτού που πραγματικά συμβαίνει.
Είναι, επίσης, σημαντικό να καταλάβει το παιδί ότι δεν φταίει εκείνο που ωθήθηκε σε τέτοιου είδους σχέση και να απενοχοποιηθεί. Η πραγματική αγάπη σημαίνει ότι αφήνουμε το παιδί ελεύθερο να βρει τον δικό του δρόμο.
Αυτό ταυτόχρονα ελευθερώνει και τον γονιό προς μια πιο ουσιαστική αναζήτηση του εαυτού του και κάλυψη των αναγκών του μέσα από δικά του ενδιαφέροντα και συνομήλικες παρέες."
Ναρκωτικά - Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς
1) Μήπως το παιδί μου κάνει χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών; Που μπορώ να απευθυνθώ;
Όταν βλέπω το παιδί μου να αλλάζει και να γίνεται απρόσιτο, η σκέψη μου πηγαίνει αρκετές φορές στα ναρκωτικά. Πως πρέπει να συμπεριφερθώ;Μιλήστε πρώτα για τις υποψίες και τους φόβους σας με το σύντροφό σας ή εάν μεγαλώνετε παιδί μόνοι σας, με έναν άνθρωπο της εμπιστοσύνης σας. Προσπαθήστε μέσα από αυτή τη συζήτηση, να βρείτε απάντηση στις παρακάτω ερωτήσεις:• Μήπως η αλλαγή αυτή συνδέεται με την κρίση της εφηβείας που είναι εξ ορισμού μια περίοδος μεταβολών;• Πως αντέδρασαν οι δικοί σας γονείς όταν αντιμετωπίζατε τις δυσκολίες της εφηβείας;• Μήπως φοβάστε τόσο πολύ για το παιδί σας που βάζετε ιδέες στο νου σας για τα ναρκωτικά χωρίς να υπάρχει πραγματική βάση;Ίσως με τη συζήτηση αυτή να μπορέσετε να δείτε την κατάσταση πιο ρεαλιστικά και να καθησυχάσετε τον υπερβολικό φόβο. Με μεγαλύτερη προσοχή και κατανόηση ίσως μπορέσετε να στηρίξετε καλύτερα το παιδί σας. Έχει μεγάλη σημασία να κατανοείτε και να παρακολουθείτε τις αλλαγές που συμβαίνουν στο παιδί σας. Τα προβλήματα που μπορούν να οδηγήσουν στην κατάχρηση ουσιών εκδηλώνονται πολύ νωρίτερα. Πρέπει να πάρετε αυτά τα σημάδια στα σοβαρά και να αντιδράσετε αμέσως μετά την εμφάνισή τους.
2) Μήπως είναι πιο εύκολο να συζητήσουμε με τα παιδιά μας όταν έχουμε ήδη στα χέρια μας μια απόδειξη για να στηρίξουμε τις υποψίες μας;
Σε τι μας χρησιμεύει μια απόδειξη που προέρχεται από έλεγχο των συρταριών, του δωματίου, της τσέπης, της αλληλογραφίας, των τηλεφωνημάτων, των χρημάτων εάν δεν υπάρχει εμπιστοσύνη; Εάν χρειάζεται να παίζουμε τον ντετέκτιβ, αυτό είναι ήδη μια απόδειξη ότι δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στην οικογένεια. Πρέπει, λοιπόν, να δούμε τις σχέσεις που υπάρχουν στην οικογένεια. Κάθε «ανακάλυψη» και κάθε συζήτηση που έχουν ως στόχο να επιβεβαιώσουν αυτή την απόδειξη υποσκάπτουν την εμπιστοσύνη. Πολλές φορές πιστεύουμε ότι για να κάνουμε μια σοβαρή συζήτηση με τον έφηβο πρέπει να έχουμε μια απόδειξη στα χέρια μας («...αλλιώς, θα αρνηθεί τα πάντα»). Πίσω από τις αρνήσεις και τα ψέματα του εφήβου κρύβεται συνήθως ένας μεγάλος φόβος και μια βαθιά κρίση. Αναζητώντας μαζί τις αιτίες του φόβου και του ψέματος, μπορεί να δημιουργήσουμε ξανά ένα κλίμα εμπιστοσύνης. Πολύ συχνά, το πρόβλημα της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών λύνεται με αυτό τον τρόπο.
3) Δεν πρέπει λοιπόν η συζήτηση να περιοριστεί υποχρεωτικά στις εξαρτησιογόνες ουσίες;
Η συζήτηση πρέπει να επικεντρωθεί στα προβλήματα της κοινής ζωής μέσα στην οικογένεια. Έτσι θα μάθουμε τα προβλήματα που συναντά το παιδί μας στην ανάπτυξή του. Εάν στην οικογένειά μας είναι φυσικό να συζητάμε για τους κανόνες της κοινής ζωής και για τα προβλήματα που αφορούν τους νέους και τους ενήλικες θα έχουμε περισσότερες πιθανότητες να μάθουμε την πιθανή εμπειρία του παιδιού μας με τις ουσίες και τι σημαίνουν γι αυτό. Εάν υπάρχει κλίμα εμπιστοσύνης στην οικογένεια, θα μπορεί να γίνει συζήτηση μεταξύ γονέων και παιδιών όταν εμφανιστεί πρόβλημα χρήσης ουσιών. Η ύπαρξη ενός τέτοιου κλίματος δεν σημαίνει ότι όλα είναι αρμονικά στην οικογένεια, ότι δεν μπορούν να υπάρχουν συγκρούσεις ή καβγάδες. Στην οικογένεια, πρέπει να μπορούμε να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, τις αντιθέσεις μας. Η εφηβεία είναι μια περίοδος κρίσης, δύσκολη για όλη την οικογένεια. Είναι μια ευκαιρία να κατανοήσουμε, να λύσουμε και να ξεπεράσουμε τις συγκρούσεις.
4) Εάν το παιδί μου κάνει χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών σε ποιόν να απευθυνθώ; Πρέπει να το καταγγείλω στην αστυνομία;
Σχεδόν σε καμία περίπτωση δεν βοηθάμε το παιδί μας καταγγέλοντάς το στην αστυνομία. Τέτοιου είδους αντίδραση δεν μπορεί να λύσει τα προσωπικά προβλήματα που κρύβονται πίσω από τη χρήση και ταυτόχρονα καταστρέφει οποιαδήποτε σχέση εμπιστοσύνης υπάρχει με το παιδί. Εκτός του ότι μια καταγγελία στην αστυνομία μπορεί να έχει πολύ βαριές επιπτώσεις για το μέλλον του παιδιού, η αστυνομία δεν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένη έτσι ώστε να μπορεί να εξασφαλίζει την παραπομπή του σε θεραπευτικό πλαίσιο. Είναι πολύ πιο βοηθητικό και αποτελεσματικό, τόσο για εμάς όσο και για το παιδί μας, να απευθυνθούμε στους ειδικευμένους συμβουλευτικούς σταθμούς.
5) Πρέπει να το συζητήσω με τους καθηγητές του;
Μόνο εάν συμφωνεί το ίδιο το παιδί. Και σε αυτή την περίπτωση το πιο σημαντικό είναι να μην καταστραφεί αλλά αντίθετα να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη. Η συζήτηση με τον καθηγητή θα πρέπει να έχει ως στόχο να βοηθήσει το ίδιο το παιδί. Η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών είναι ένα σύμπτωμα που υποδηλώνει την ύπαρξη προβλημάτων. Δεν είναι δυνατόν τα προβλήματα αυτά να μην έχουν γίνει φανερά και στο σχολείο. 6) Με τους συγγενείς και τους γνωστούς;
Θα πρέπει να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε κατ αρχήν για ποιο λόγο θέλουμε να μιλήσουμε με τους συγγενείς και τους γνωστούς μας. Είναι για το καλό το δικό μας και του παιδιού μας; Τι είναι αυτό που επιθυμούμε; Να ξαλαφρώσουμε και να ανακουφιστούμε; Ή μήπως περιμένουμε μια θεραπευτική βοήθεια; Συνήθως, βέβαια, όταν μοιραζόμαστε με κάποιους άλλους το πρόβλημα αυτό μας ανακουφίζει. Είναι όμως πιθανό να έρθουμε σε ακόμα πιο δύσκολη θέση, αφού κανείς εκτός από κάποιο ειδικό δεν ξέρει τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουμε.7) Μήπως πρέπει να απευθυνθώ σε έναν ειδικό ή σε ένα συμβουλευτικό σταθμό;
Εάν νιώσουμε ότι χρειαζόμαστε βοήθεια, δε θα πρέπει να διστάσουμε να έρθουμε σε επαφή με ένα συμβουλευτικό σταθμό. Εκεί, μέσα σε ένα κλίμα εμπιστοσύνης και εχεμύθειας μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να μοιραστεί τις επιθυμίες και τους φόβους του και να βοηθηθεί από εξειδικευμένο προσωπικό. Για περισσότερες πληροφορίες, σχετικά με τις υπάρχουσες υπηρεσίες συμβουλευτικής και θεραπείας, απευθυνθείτε στην Τηλεφωνική Γραμμή SOS του ΟΚΑΝΑ 1031.
Οι ενδείξεις που πρέπει να πάρετε στα σοβαρά
Οι απότομες και αδικαιολόγητες αλλαγές στη συμπεριφορά ενός παιδιού, μπορεί να αποτελούν «σημάδια» εμπλοκής του με τα ναρκωτικά. Είναι πιθανό όμως οι αλλαγές αυτές να αποτελούν και φυσιολογικές διαστάσεις της πορείας αυτονόμησης και ενηλικίωσής του. Ας μην προχωρήσουμε λοιπόν σε βιαστικά συμπεράσματα. Ας δώσουμε την απαραίτητη σημασία στις αλλαγές που συμβαίνουν στο παιδί και ας διαθέσουμε χρόνο να κουβεντιάσουμε μαζί του για ό,τι το απασχολεί.
Ακολουθούν κάποια «σημάδια» που καλό θα ήταν να προσέξουμε:
• Απότομες αλλαγές στη διάθεση, ένταση, νεύρα, απομόνωση• Επιθετική συμπεριφορά, αρνητικές/βίαιες αντιδράσεις• Αντίδραση στις δύσκολες καταστάσεις με οργή, με φυγή ή με κρίσεις απογοήτευσης • Αδιαφορία για τη ζωή/σκέψεις για αυτοκτονία• Ψέματα ή τάση να αποκρύπτονται πράγματα• Ξαφνική απώλεια ενδιαφέροντος για το σχολείο, μείωση της απόδοσης στα μαθήματα, αδικαιολόγητες απουσίες• Απώλεια ενδιαφέροντος για σπορ ή άλλες δραστηριότητες• Αλλαγές στην εξωτερική εμφάνιση• Αλλαγή στις παρέες, διακοπή μακροχρόνιας φιλίας• Τηλεφωνήματα από αγνώστους• Χρήματα ή αντικείμενα που χάνονται από το σπίτι • Περίεργες συνήθειες στον ύπνο: περισσότερες ώρες ύπνου ή δυσκολία να κοιμηθεί το βράδυ• Κόκκινα μάτια, απότομη απώλεια βάρους, αδικαιολόγητοι εμετοί, διάρροιες, έλλειψη καθαριότητας• Αλουμινόχαρτο, κομμένα καλαμάκια, μαυρισμένα κουτάλια
Αν αρκετά από τα παραπάνω «σημάδια» και ενδείξεις εμφανίζονται αδικαιολόγητα στο παιδί σας, μην αγνοήσετε την ύπαρξή τους. Ακόμη και αν δεν σηματοδοτούν την εμπλοκή του παιδιού με τα ναρκωτικά, δείχνουν ότι έχει ανάγκη τη βοήθεια και την υποστήριξή σας. Αν χρειαστεί συμβουλευτείτε έναν ειδικό.http://www.okana.gr/info.php?action=view&id=101&cat=9
10 απλά βήματα για να βοηθήσετε το παιδί σας να πει όχι
Μιλήστε με το παιδί σας για το αλκοόλ και τα ναρκωτικά.
Μπορεί να βοηθήσετε να αλλάξουν κάποιες ιδέες που ίσως έχει το παιδί σας, ότι «όλοι πίνουν, καπνίζουν, παίρνουν ναρκωτικά»
Μάθετε να ακούτε τα παιδιά σας. Το πιο πιθανό είναι το παιδί να μιλήσει μαζί σας όταν είναι σίγουρο ότι το ακούτε με προσοχή, όταν του δείχνετε με τη στάση και τη συμπεριφορά σας ότι ακούτε πραγματικά αυτά που έχει να σας πει.Βοηθήστε το παιδί σας να νιώθει καλά με τον εαυτό του.
Το παιδί σας θα νοιώθει καλά, όταν επαινείτε τις προσπάθειες και τις επιτυχίες του και όταν επικρίνετε κάποια συγκεκριμένη αρνητική ενέργεια ή συμπεριφορά χωρίς να απορρίπτετε το ίδιο το παιδί.
Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει αξίες. Ένα ισχυρό σύστημα αξιών μπορεί να δώσει στο παιδί σας τη δύναμη να λέει «όχι», αντί να παρασύρεται από «φίλους και παρέες».
Να είστε ένα θετικό πρότυπο, ένα καλό παράδειγμα. Οι δικές σας συνήθειες και στάσεις μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τις ιδέες του παιδιού σας για το αλκοόλ, τον καπνό, τα ναρκωτικά.
Βοηθήστε το παιδί σας να αντιμετωπίσει τις πιέσεις «των φίλων». Ένα παιδί που έχει μάθει να λέει πάντα «ναι» για να μη δυσαρεστεί τους άλλους, μπορεί να χρειάζεται «την ενθάρρυνσή σας» για να αντισταθεί στις πιέσεις.
Δημιουργήστε τους κανόνες τις οικογένειας. Βοηθά πολύ να δημιουργήσετε στην οικογένειά σας σαφείς κανόνες που απαγορεύουν στο παιδί σας να κάνει χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών και καπνού. Βοηθά επίσης πολύ να συμφωνήσετε από πριν με το παιδί σας ποια θα είναι η τιμωρία του, αν παραβεί τους κανόνες αυτούς.
Ενθαρρύνετε τις θετικές δραστηριότητες του παιδιού σας. Οι εκπαιδευτικές, αθλητικές, καλλιτεχνικές, πολιτιστικές, ψυχαγωγικές, σχολικές εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες μπορούν να αποτρέψουν το παιδί σας από τη χρήση αλκοόλ, καπνού, ναρκωτικών και να δώσουν νόημα στη ζωή του.
Ενωθείτε με άλλους γονείς. Συζητήστε, αναλάβετε πρωτοβουλία, δημιουργήστε ή ενταχθείτε σε υποστηρικτικές ομάδες που θα ενισχύσουν τη στάση σας στο σπίτι.
Μάθετε τι να κάνετε, αν υποψιαστείτε ότι υπάρχει πρόβλημα. Ζητήστε βοήθεια. Απευθυνθείτε στους εξειδικευμένους φορείς.
Όταν βλέπω το παιδί μου να αλλάζει και να γίνεται απρόσιτο, η σκέψη μου πηγαίνει αρκετές φορές στα ναρκωτικά. Πως πρέπει να συμπεριφερθώ;Μιλήστε πρώτα για τις υποψίες και τους φόβους σας με το σύντροφό σας ή εάν μεγαλώνετε παιδί μόνοι σας, με έναν άνθρωπο της εμπιστοσύνης σας. Προσπαθήστε μέσα από αυτή τη συζήτηση, να βρείτε απάντηση στις παρακάτω ερωτήσεις:• Μήπως η αλλαγή αυτή συνδέεται με την κρίση της εφηβείας που είναι εξ ορισμού μια περίοδος μεταβολών;• Πως αντέδρασαν οι δικοί σας γονείς όταν αντιμετωπίζατε τις δυσκολίες της εφηβείας;• Μήπως φοβάστε τόσο πολύ για το παιδί σας που βάζετε ιδέες στο νου σας για τα ναρκωτικά χωρίς να υπάρχει πραγματική βάση;Ίσως με τη συζήτηση αυτή να μπορέσετε να δείτε την κατάσταση πιο ρεαλιστικά και να καθησυχάσετε τον υπερβολικό φόβο. Με μεγαλύτερη προσοχή και κατανόηση ίσως μπορέσετε να στηρίξετε καλύτερα το παιδί σας. Έχει μεγάλη σημασία να κατανοείτε και να παρακολουθείτε τις αλλαγές που συμβαίνουν στο παιδί σας. Τα προβλήματα που μπορούν να οδηγήσουν στην κατάχρηση ουσιών εκδηλώνονται πολύ νωρίτερα. Πρέπει να πάρετε αυτά τα σημάδια στα σοβαρά και να αντιδράσετε αμέσως μετά την εμφάνισή τους.
2) Μήπως είναι πιο εύκολο να συζητήσουμε με τα παιδιά μας όταν έχουμε ήδη στα χέρια μας μια απόδειξη για να στηρίξουμε τις υποψίες μας;
Σε τι μας χρησιμεύει μια απόδειξη που προέρχεται από έλεγχο των συρταριών, του δωματίου, της τσέπης, της αλληλογραφίας, των τηλεφωνημάτων, των χρημάτων εάν δεν υπάρχει εμπιστοσύνη; Εάν χρειάζεται να παίζουμε τον ντετέκτιβ, αυτό είναι ήδη μια απόδειξη ότι δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στην οικογένεια. Πρέπει, λοιπόν, να δούμε τις σχέσεις που υπάρχουν στην οικογένεια. Κάθε «ανακάλυψη» και κάθε συζήτηση που έχουν ως στόχο να επιβεβαιώσουν αυτή την απόδειξη υποσκάπτουν την εμπιστοσύνη. Πολλές φορές πιστεύουμε ότι για να κάνουμε μια σοβαρή συζήτηση με τον έφηβο πρέπει να έχουμε μια απόδειξη στα χέρια μας («...αλλιώς, θα αρνηθεί τα πάντα»). Πίσω από τις αρνήσεις και τα ψέματα του εφήβου κρύβεται συνήθως ένας μεγάλος φόβος και μια βαθιά κρίση. Αναζητώντας μαζί τις αιτίες του φόβου και του ψέματος, μπορεί να δημιουργήσουμε ξανά ένα κλίμα εμπιστοσύνης. Πολύ συχνά, το πρόβλημα της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών λύνεται με αυτό τον τρόπο.
3) Δεν πρέπει λοιπόν η συζήτηση να περιοριστεί υποχρεωτικά στις εξαρτησιογόνες ουσίες;
Η συζήτηση πρέπει να επικεντρωθεί στα προβλήματα της κοινής ζωής μέσα στην οικογένεια. Έτσι θα μάθουμε τα προβλήματα που συναντά το παιδί μας στην ανάπτυξή του. Εάν στην οικογένειά μας είναι φυσικό να συζητάμε για τους κανόνες της κοινής ζωής και για τα προβλήματα που αφορούν τους νέους και τους ενήλικες θα έχουμε περισσότερες πιθανότητες να μάθουμε την πιθανή εμπειρία του παιδιού μας με τις ουσίες και τι σημαίνουν γι αυτό. Εάν υπάρχει κλίμα εμπιστοσύνης στην οικογένεια, θα μπορεί να γίνει συζήτηση μεταξύ γονέων και παιδιών όταν εμφανιστεί πρόβλημα χρήσης ουσιών. Η ύπαρξη ενός τέτοιου κλίματος δεν σημαίνει ότι όλα είναι αρμονικά στην οικογένεια, ότι δεν μπορούν να υπάρχουν συγκρούσεις ή καβγάδες. Στην οικογένεια, πρέπει να μπορούμε να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, τις αντιθέσεις μας. Η εφηβεία είναι μια περίοδος κρίσης, δύσκολη για όλη την οικογένεια. Είναι μια ευκαιρία να κατανοήσουμε, να λύσουμε και να ξεπεράσουμε τις συγκρούσεις.
4) Εάν το παιδί μου κάνει χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών σε ποιόν να απευθυνθώ; Πρέπει να το καταγγείλω στην αστυνομία;
Σχεδόν σε καμία περίπτωση δεν βοηθάμε το παιδί μας καταγγέλοντάς το στην αστυνομία. Τέτοιου είδους αντίδραση δεν μπορεί να λύσει τα προσωπικά προβλήματα που κρύβονται πίσω από τη χρήση και ταυτόχρονα καταστρέφει οποιαδήποτε σχέση εμπιστοσύνης υπάρχει με το παιδί. Εκτός του ότι μια καταγγελία στην αστυνομία μπορεί να έχει πολύ βαριές επιπτώσεις για το μέλλον του παιδιού, η αστυνομία δεν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένη έτσι ώστε να μπορεί να εξασφαλίζει την παραπομπή του σε θεραπευτικό πλαίσιο. Είναι πολύ πιο βοηθητικό και αποτελεσματικό, τόσο για εμάς όσο και για το παιδί μας, να απευθυνθούμε στους ειδικευμένους συμβουλευτικούς σταθμούς.
5) Πρέπει να το συζητήσω με τους καθηγητές του;
Μόνο εάν συμφωνεί το ίδιο το παιδί. Και σε αυτή την περίπτωση το πιο σημαντικό είναι να μην καταστραφεί αλλά αντίθετα να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη. Η συζήτηση με τον καθηγητή θα πρέπει να έχει ως στόχο να βοηθήσει το ίδιο το παιδί. Η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών είναι ένα σύμπτωμα που υποδηλώνει την ύπαρξη προβλημάτων. Δεν είναι δυνατόν τα προβλήματα αυτά να μην έχουν γίνει φανερά και στο σχολείο. 6) Με τους συγγενείς και τους γνωστούς;
Θα πρέπει να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε κατ αρχήν για ποιο λόγο θέλουμε να μιλήσουμε με τους συγγενείς και τους γνωστούς μας. Είναι για το καλό το δικό μας και του παιδιού μας; Τι είναι αυτό που επιθυμούμε; Να ξαλαφρώσουμε και να ανακουφιστούμε; Ή μήπως περιμένουμε μια θεραπευτική βοήθεια; Συνήθως, βέβαια, όταν μοιραζόμαστε με κάποιους άλλους το πρόβλημα αυτό μας ανακουφίζει. Είναι όμως πιθανό να έρθουμε σε ακόμα πιο δύσκολη θέση, αφού κανείς εκτός από κάποιο ειδικό δεν ξέρει τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουμε.7) Μήπως πρέπει να απευθυνθώ σε έναν ειδικό ή σε ένα συμβουλευτικό σταθμό;
Εάν νιώσουμε ότι χρειαζόμαστε βοήθεια, δε θα πρέπει να διστάσουμε να έρθουμε σε επαφή με ένα συμβουλευτικό σταθμό. Εκεί, μέσα σε ένα κλίμα εμπιστοσύνης και εχεμύθειας μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να μοιραστεί τις επιθυμίες και τους φόβους του και να βοηθηθεί από εξειδικευμένο προσωπικό. Για περισσότερες πληροφορίες, σχετικά με τις υπάρχουσες υπηρεσίες συμβουλευτικής και θεραπείας, απευθυνθείτε στην Τηλεφωνική Γραμμή SOS του ΟΚΑΝΑ 1031.
Οι ενδείξεις που πρέπει να πάρετε στα σοβαρά
Οι απότομες και αδικαιολόγητες αλλαγές στη συμπεριφορά ενός παιδιού, μπορεί να αποτελούν «σημάδια» εμπλοκής του με τα ναρκωτικά. Είναι πιθανό όμως οι αλλαγές αυτές να αποτελούν και φυσιολογικές διαστάσεις της πορείας αυτονόμησης και ενηλικίωσής του. Ας μην προχωρήσουμε λοιπόν σε βιαστικά συμπεράσματα. Ας δώσουμε την απαραίτητη σημασία στις αλλαγές που συμβαίνουν στο παιδί και ας διαθέσουμε χρόνο να κουβεντιάσουμε μαζί του για ό,τι το απασχολεί.
Ακολουθούν κάποια «σημάδια» που καλό θα ήταν να προσέξουμε:
• Απότομες αλλαγές στη διάθεση, ένταση, νεύρα, απομόνωση• Επιθετική συμπεριφορά, αρνητικές/βίαιες αντιδράσεις• Αντίδραση στις δύσκολες καταστάσεις με οργή, με φυγή ή με κρίσεις απογοήτευσης • Αδιαφορία για τη ζωή/σκέψεις για αυτοκτονία• Ψέματα ή τάση να αποκρύπτονται πράγματα• Ξαφνική απώλεια ενδιαφέροντος για το σχολείο, μείωση της απόδοσης στα μαθήματα, αδικαιολόγητες απουσίες• Απώλεια ενδιαφέροντος για σπορ ή άλλες δραστηριότητες• Αλλαγές στην εξωτερική εμφάνιση• Αλλαγή στις παρέες, διακοπή μακροχρόνιας φιλίας• Τηλεφωνήματα από αγνώστους• Χρήματα ή αντικείμενα που χάνονται από το σπίτι • Περίεργες συνήθειες στον ύπνο: περισσότερες ώρες ύπνου ή δυσκολία να κοιμηθεί το βράδυ• Κόκκινα μάτια, απότομη απώλεια βάρους, αδικαιολόγητοι εμετοί, διάρροιες, έλλειψη καθαριότητας• Αλουμινόχαρτο, κομμένα καλαμάκια, μαυρισμένα κουτάλια
Αν αρκετά από τα παραπάνω «σημάδια» και ενδείξεις εμφανίζονται αδικαιολόγητα στο παιδί σας, μην αγνοήσετε την ύπαρξή τους. Ακόμη και αν δεν σηματοδοτούν την εμπλοκή του παιδιού με τα ναρκωτικά, δείχνουν ότι έχει ανάγκη τη βοήθεια και την υποστήριξή σας. Αν χρειαστεί συμβουλευτείτε έναν ειδικό.http://www.okana.gr/info.php?action=view&id=101&cat=9
10 απλά βήματα για να βοηθήσετε το παιδί σας να πει όχι
Μιλήστε με το παιδί σας για το αλκοόλ και τα ναρκωτικά.
Μπορεί να βοηθήσετε να αλλάξουν κάποιες ιδέες που ίσως έχει το παιδί σας, ότι «όλοι πίνουν, καπνίζουν, παίρνουν ναρκωτικά»
Μάθετε να ακούτε τα παιδιά σας. Το πιο πιθανό είναι το παιδί να μιλήσει μαζί σας όταν είναι σίγουρο ότι το ακούτε με προσοχή, όταν του δείχνετε με τη στάση και τη συμπεριφορά σας ότι ακούτε πραγματικά αυτά που έχει να σας πει.Βοηθήστε το παιδί σας να νιώθει καλά με τον εαυτό του.
Το παιδί σας θα νοιώθει καλά, όταν επαινείτε τις προσπάθειες και τις επιτυχίες του και όταν επικρίνετε κάποια συγκεκριμένη αρνητική ενέργεια ή συμπεριφορά χωρίς να απορρίπτετε το ίδιο το παιδί.
Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει αξίες. Ένα ισχυρό σύστημα αξιών μπορεί να δώσει στο παιδί σας τη δύναμη να λέει «όχι», αντί να παρασύρεται από «φίλους και παρέες».
Να είστε ένα θετικό πρότυπο, ένα καλό παράδειγμα. Οι δικές σας συνήθειες και στάσεις μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τις ιδέες του παιδιού σας για το αλκοόλ, τον καπνό, τα ναρκωτικά.
Βοηθήστε το παιδί σας να αντιμετωπίσει τις πιέσεις «των φίλων». Ένα παιδί που έχει μάθει να λέει πάντα «ναι» για να μη δυσαρεστεί τους άλλους, μπορεί να χρειάζεται «την ενθάρρυνσή σας» για να αντισταθεί στις πιέσεις.
Δημιουργήστε τους κανόνες τις οικογένειας. Βοηθά πολύ να δημιουργήσετε στην οικογένειά σας σαφείς κανόνες που απαγορεύουν στο παιδί σας να κάνει χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών και καπνού. Βοηθά επίσης πολύ να συμφωνήσετε από πριν με το παιδί σας ποια θα είναι η τιμωρία του, αν παραβεί τους κανόνες αυτούς.
Ενθαρρύνετε τις θετικές δραστηριότητες του παιδιού σας. Οι εκπαιδευτικές, αθλητικές, καλλιτεχνικές, πολιτιστικές, ψυχαγωγικές, σχολικές εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες μπορούν να αποτρέψουν το παιδί σας από τη χρήση αλκοόλ, καπνού, ναρκωτικών και να δώσουν νόημα στη ζωή του.
Ενωθείτε με άλλους γονείς. Συζητήστε, αναλάβετε πρωτοβουλία, δημιουργήστε ή ενταχθείτε σε υποστηρικτικές ομάδες που θα ενισχύσουν τη στάση σας στο σπίτι.
Μάθετε τι να κάνετε, αν υποψιαστείτε ότι υπάρχει πρόβλημα. Ζητήστε βοήθεια. Απευθυνθείτε στους εξειδικευμένους φορείς.
Περι Αυτισμού...
Αυτισμός
Ο αυτισμός αποτελεί μία σοβαρή νεύρο-ψυχιατρική διαταραχή, που διαρκεί μία ολόκληρη ζωή και είναι συνήθως παρούσα από τη γέννηση του παιδιού. Στο πλαίσιο αυτής της διαταραχής εμποδίζεται ή δυσκολεύεται η ανάπτυξη ορισμένων ψυχολογικών δεξιοτήτων, που είναι ζωτικές για την ψυχο-κοινωνική λειτουργία και επάρκεια του ανθρώπου. Οι δεξιότητες αυτές σχετίζονται με την κοινωνική συναλλαγή και αμοιβαιότητα, την επικοινωνία και την οργάνωση πρόσφορης και σκόπιμης δραστηριότητας. Στις περιοχές αυτές, τα αυτιστικά άτομα εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες και χαρακτηριστικές αποκλίσεις.
Στο πλαίσιο της διαταραχής, υπάρχει ποικιλία ως προς τη μορφή των συμπτωμάτων, το συνδυασμό δυσκολιών και το βαθμό βαρύτητας. Επομένως τα αυτιστικά άτομα, από τη μια διαφέρουν σημαντικά από το φυσιολογικό ενώ από την άλλη, διαφέρουν και μεταξύ τους.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, υπάρχει και κάποιος βαθμός νοητικής καθυστέρησης. Σε ένα μικρό σχετικά ποσοστό - περίπου στο 20% - η νοημοσύνη διατηρείται στο φυσιολογικό ή κοντά στο φυσιολογικό. Αυτισμός και νοητική καθυστέρηση συνυπάρχουν συχνά, αλλά οι δύο καταστάσεις δεν είναι ταυτόσημες. Εξάλλου, τα αυτιστικά άτομα που διατηρούν αντιληπτικές και νοητικές ικανότητες, πάλι παρουσιάζουν τις χαρακτηριστικές γνωσιακές, ψυχολογικές και συμπεριφοριστικές αποκλίσεις.
Πόσο συχνός είναι ο Αυτισμός;
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει αρκετά τα επιδημιολογικά δεδομένα του αυτισμού και των συναφών του καταστάσεων. Με την αναγνώριση μιας ποικιλίας μορφών, αρκετές περιπτώσεις εντάσσονται τώρα στις διαταραχές "αυτιστικού φάσματος". Εμφανίζεται πολύ πιο συχνά στα αγόρια, σε μια αναλογία 3-4 αγόρια προς 1 κορίτσι. Δεν κάνει διάκριση από πλευράς φυλής, κουλτούρας ή κοινωνικής τάξης. Από τα 4-5 στα 10.000 παιδιά που έδιναν οι παλαιότερες μελέτες, η συχνότητα τώρα από ορισμένους ερευνητές υπολογίζεται σε 16,8/10.000, ενώ το ποσοστό των υπόλοιπων διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών αντιστοιχεί σε 45,8/10.000. Μολονότι η συχνότητα αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί οριστική, γιατί υπάρχουν διαφορετικές μεθοδολογίες στις διάφορες μελέτες, δείχνει όμως ότι οι καταστάσεις αυτές δεν είναι τόσο σπάνιες. Με βάση αυτά τα δεδομένα, υπολογίζεται πως στην Ελλάδα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 4.000 έως 5.000 παιδιά και ενήλικα άτομα με κλασικό Αυτισμό και 20.000 έως 30.000 με αυτιστικού τύπου διαταραχές ανάπτυξης. Στο Παγκόσμιο Συνέδριο της World Autism Organization το 2002, στην Μελβούρνη της Αυστραλίας η σχετική ανακοίνωση ανέφερε αναλογία 1:500.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του αυτισμού;
Σοβαρή επιβράδυνση στην γλωσσική ανάπτυξη και στην επικοινωνία: Η γλώσσα εξελίσσεται πολύ αργά και κάποιες φορές δεν αναπτύσσεται καθόλου. Εάν τελικά αναπτυχθεί, η γλωσσική έκφραση παίρνει συνήθως παράδοξες μορφές ή γίνεται ασυνήθιστη χρήση λέξεων χωρίς καμία σύνδεση με την κανονική τους σημασία. Ακόμα και αυτοί που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα για να επικοινωνήσουν, μπορεί να χρησιμοποιούν ασυνήθιστες παρομοιώσεις ή να μιλούν με μία τυπική και μονότονη φωνή
Σοβαρή επιβράδυνση στην κατανόηση των κοινωνικών σχέσεων: Το αυτιστικό παιδί συχνά αποφεύγει να κοιτάξει τον άλλο στα μάτια, δεν θέλει να το παίρνουν αγκαλιά και φαίνεται να αποκόβεται από τον κόσμο γύρω του. Δεν φαίνεται να θέλει ή να ξέρει πως να παίζει με τα άλλα παιδιά. Η ικανότητά του να κάνει φιλίες είναι προβληματική και είναι ανίκανο να κατανοήσει τα συναισθήματα και τις απόψεις των άλλων ατόμων.
Ανακόλουθες μορφές αισθητηριακών αντιδράσεων:
Το αυτιστικό παιδί μπορεί κατά περιστάσεις να δώσει την εντύπωση πως είναι κωφό και πως δεν μπορεί να αντιδράσει σε λέξεις και άλλους ήχους. Άλλες στιγμές πάλι, το ίδιο παιδί μπορεί να ενοχληθεί υπερβολικά από έναν καθημερινό θόρυβο, όπως ο θόρυβος μιας ηλεκτρικής σκούπας, το γαύγισμα ενός σκύλου ή το κλάμα ενός μωρού. Το παιδί μπορεί να παρουσιάζει μια αναισθησία στον πόνο και μια έλλειψη ανταπόκρισης στο κρύο ή στη ζέστη ή μια υπερβολική αντίδραση σε άλλα αισθητηριακά ερεθίσματα.
Ανομοιογενείς μορφές διανοητικών λειτουργιών:
Το αυτιστικό άτομο μπορεί να έχει ιδιαίτερες ικανότητες σε κάποιους συγκεκριμένους τομείς. Μπορεί να διαθέτει μέγιστη ικανότητα σε μερικές συγκεκριμένες λειτουργίες, σε σχέση με το γενικό επίπεδο λειτουργίας του (π.χ. ζωγραφική, μουσική, μαθηματικοί υπολογισμοί, απομνημόνευση γεγονότων). Περίπου 20%-30% των αυτιστικών ατόμων έχουν νοημοσύνη στον μέσο ή και πάνω από το μέσο όρο. Από την άλλη μεριά, η πλειοψηφία των παιδιών (70%-80%) παρουσιάζουν διάφορους βαθμούς νοητικής καθυστέρησης. Αυτός ο συνδυασμός διανοητικών μειονεξιών και δυνατοτήτων κάνει τον Αυτισμό ιδιαίτερα πολύπλοκο.
Έκδηλους περιορισμούς δραστηριοτήτων και ενδιαφερόντων: Ένα άτομο που υποφέρει από Αυτισμό μπορεί να παρουσιάζει επαναλαμβανόμενες σωματικές κινήσεις, όπως χειροκρότημα, περιστροφές ή κούνημα κορμού. Μερικά άτομα με Αυτισμό μπορεί να μιλούν επίμονα ξανά και ξανά για το ίδιο θέμα. Το άτομο είναι, επίσης, πιθανό να έχει την ανάγκη να ακολουθεί την ίδια ρουτίνα ή το ίδιο πρόγραμμα κάθε μέρα κατά τις διάφορες δραστηριότητές του. Αν γίνουν αλλαγές στις συνήθειες, το παιδί ή ο ενήλικας αναστατώνεται πολύ και η αναστάτωση πολλές φορές προκαλεί έντονα διαταρακτικές συμπεριφορές όπως ξεσπάσματα οργής. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, ένα άτομο με Αυτισμό μπορεί να παρουσιάσει αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Αυτό οφείλεται σε μιας ανικανότητα να κατανοήσει και να επικοινωνήσει. Ποιο είναι το πιο κοινό πρόβλημα στον Αυτισμό;
Τα άτομα που πάσχουν από Αυτισμό έχουν εξαιρετική δυσκολία στην εκμάθηση γλώσσας και κοινωνικών δεξιοτήτων και στο να σχετίζονται με άλλους ανθρώπους.
Πώς επηρεάζει ο Αυτισμός την συμπεριφορά;
Εκτός από τα σοβαρά προβλήματα στη γλώσσα και τις κοινωνικές σχέσεις, τα άτομα με Αυτισμό βιώνουν συχνά μια τρομερή υπερκινητικότητα ή ασυνήθιστη παθητικότητα στις καθημερινές τους δραστηριότητες, καθώς επίσης και στις σχέσεις τους με τους γονείς τους, τα μέλη της οικογένειας και τα άλλα άτομα.
Τα προβλήματα συμπεριφοράς διακυμαίνονται από πολύ σοβαρής έως και πολύ ελαφριάς μορφής. Τα σοβαρά προβλήματα συμπεριφοράς εκδηλώνονται με τη μορφή πολύ ασυνήθιστης, επιθετικής και, σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς. Αυτοί οι τρόποι συμπεριφοράς μπορεί να είναι επίμονοι και πολύ δύσκολο να αλλάξουν.
Στην πιο ελαφριά του μορφή, ο Αυτισμός μοιάζει με μαθησιακή δυσκολία. Συχνά, όμως, ακόμα και άτομα που πάσχουν από ελαφριά μορφή αυτισμού έχουν σημαντικές αναπηρίες στην καθημερινή τους ζωή, λόγω των ελλείψεων τους στους τομείς της επικοινωνίας και των κοινωνικών σχέσεων.
Παρουσιάζεται ο Αυτισμός σε συνδυασμό με άλλες αναπηρίες;
Ο Αυτισμός μπορεί να υπάρχει μόνος του ή σε συνδυασμό με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές, όπως νοητική καθυστέρηση, ανικανότητες στην μάθηση, επιληψία, κώφωση, τύφλωση, κλπ. Οι περιπτώσεις Αυτισμού παρουσιάζονται σε ένα συνεχές φάσμα από πιο ελαφριές έως και πολύ σοβαρές μορφές. Κάποια άτομα μπορεί να έχουν πολύ πιο βαριά αυτιστική συμπεριφορά, ενώ κάποια άλλα με Αυτισμό να έχουν πιο ελαφριές μορφές.
Ποια είναι η διαφορά του Αυτισμού από την Νοητική Καθυστέρηση;
Τα περισσότερα παιδιά με Νοητική Καθυστέρηση αναπτύσσουν ικανότητες με έναν ομοιογενή ρυθμό μάθησης, παρόλο που είναι πιο αργός από εκείνον των παιδιών της ίδιας ηλικίας. Τα άτομα με Αυτισμό παρουσιάζουν αποκλειστικά ανομοιογενή εξέλιξη ικανοτήτων. Τείνουν να έχουν ελλείψεις σε συγκεκριμένους τομείς, με πιο κοινή την ικανότητα τους να επικοινωνήσουν και να συνδεθούν με τους άλλους, ενώ συχνά αναπτύσσουν πολύ μεγαλύτερες ικανότητες σε κάποιους άλλους τομείς. Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε τον Αυτισμό από την Νοητική Καθυστέρηση ή από άλλες διαταραχές. Η λανθασμένη διάγνωση θα οδηγήσει σε λανθασμένη θεραπεία και εκπαίδευση.
Μπορούν να βοηθηθούν τα άτομα με Αυτισμό;
Ναι, ο Αυτισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί. Μελέτες δείχνουν πως όλα τα άτομα με Αυτισμό μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά με την κατάλληλη θεραπευτική-εκπαιδευτική αντιμετώπιση. Πολλά άτομα με Αυτισμό δείχνουν τελικά μεγαλύτερη ανταπόκριση στους άλλους καθώς μαθαίνουν να κατανοούν τον κόσμο γύρω τους.
Πώς μπορούν να μάθουν καλύτερα τα άτομα με Αυτισμό;
Μέσω ειδικά εκπαιδευμένων δασκάλων, σε προγράμματα αυστηρά δομημένης διάρθρωσης που δίνουν έμφαση στην ατομική καθοδήγηση. Τα άτομα με Αυτισμό μπορούν να μάθουν να λειτουργούν στο σπίτι και στην κοινότητα. Κάποια μπορούν να μάθουν να ζουν μια σχεδόν φυσιολογική ζωή.
Τι είδη επαγγελμάτων μπορούν να κάνουν τα άτομα με Αυτισμό;
Γενικά, τα άτομα με Αυτισμό αποδίδουν καλύτερα σε επαγγέλματα αυστηρά δομημένα που συμπεριλαμβάνουν ένα βαθμό επανάληψης. Συνήθως, αποδίδουν καλύτερα στις μοναχικές δουλειές παρά στις δουλειές που απαιτούν μεγάλη συνεργασία με άλλα άτομα.
Κάποια άτομα με Αυτισμό εργάζονται ως καλλιτέχνες, κουρδιστές πιάνων, ζωγράφοι, αγρότες, υπάλληλοι γραφείων, χειριστές ηλεκτρονικών υπολογιστών, εργάτες σε κουζίνες εστιατορίων, εργάτες συναρμολόγησης σε εργοστάσιο, βοηθοί βιβλιοθήκης, εργάτες σε εγκαταστάσεις ανακύκλωσης ή ως ικανοί εργαζόμενοι σε προστατευμένα εργαστήρια ή σε άλλα ειδικά επαγγελματικά προγράμματα.
Τι άλλες δραστηριότητες ευχαριστούν τα άτομα με Αυτισμό;
Τα άτομα με Αυτισμό απολαμβάνουν συχνά τις ίδιες ψυχαγωγικές δραστηριότητες με τα άτομα που δεν πάσχουν από κάποια αναπηρία. Συχνά, τους αρέσει η μουσική, το κολύμπι, η πεζοπορία, το τραγούδι, η ιππασία και άλλες δραστηριότητες.
Συχνά τα άτομα με Αυτισμό μπορεί να έχουν ένα συγκεκριμένο ενδιαφέρον σε κάποια δραστηριότητα στην οποία να έχουν γίνει "ειδικοί", θέματα για συγκεκριμένα ενδιαφέροντα μπορεί να είναι το δελτίο καιρού, οι διαδρομές λεωφορείων, η γεωγραφία, οι μάρκες αυτοκίνητων, οι αθλητικές ειδήσεις, κ.λπ. Για άλλα άτομα, τα συγκεκριμένα ενδιαφέροντα μπορεί να είναι πράγματα που ερεθίζουν τις αισθήσεις τους, όπως το να βλέπουν το νερό να τρέχει και να χάνεται στην αποχέτευση, να ξεφυλλίζουν τις σελίδες ενός βιβλίου, να κουνούν ένα κομμάτι σύρμα, να τρίβουν τα χέρια τους σε συγκεκριμένα υφάσματα, κ.λ.π.
Μπορούν να εργαστούν τα άτομα με Αυτισμό;
Ναι. Σε κοινότητες που παρέχουν εκπαίδευση κατά τη διάρκεια των σχολικών χρόνων και στη συνέχεια με ειδικά εκπαιδευμένους "επαγγελματικούς καθοδηγητές", τα άτομα με Αυτισμό αποκτούν δεξιότητες που τους δίνουν τη δυνατότητα να εργάζονται με επιτυχία. Κάποιοι μπορούν να εργάζονται σε τυπικές θέσεις στην κοινότητα, ενώ κάποιοι άλλοι μπορεί να είναι επιτυχημένοι σε ειδικά προστατευμένα επαγγελματικά προγράμματα για άτομα με αναπηρίες.
Παρ όλα αυτά, σε κοινωνίες που δεν παρέχουν ειδική εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση για τα αυτιστικά άτομα, τα περισσότερα άτομα με Αυτισμό δεν θα μπορέσουν να εργαστούν ως ενήλικες.
Σύνδρομο Asperger
Σύνδρομο Asperger είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για τη περιγραφή της πιο ήπιας και λειτουργικότερης μορφής του λεγόμενου φάσματος των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών, ή αλλιώς του αυτιστικού φάσματος. Όπως και όλες οι καταστάσεις που περιλαμβάνονται στο αυτιστικό φάσμα, το σύνδρομο Asperger αντιπροσωπεύει μία νευρολογική διαταραχή της ανάπτυξης, άγνωστης αιτιολογίας, στην οποία εκδηλώνονται αποκλίσεις ή ανωμαλίες σε τρεις μεγάλους τομείς της ανάπτυξης: την κοινωνική αλληλεπίδραση και τις κοινωνικές δεξιότητες, τη χρήση της γλώσσας για επικοινωνιακούς σκοπούς και ορισμένα συμπεριφοριστικά χαρακτηριστικά που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες εκδηλώσεις και ένα περιορισμένο άλλα έντονο εύρος ενδιαφερόντων.
Πρώιμη διάγνωση των διαταραχών του φάσματος του αυτισμού
Εδώ και ενάμισυ χρόνο έχει ξεκινήσει στις ΗΠΑ μια μεγάλη καμπάνια από παιδιάτρους και οργανισμούς σχετικά με τη σημασία της πρώιμης διάγνωσης των διαταραχών του φάσματος του αυτισμού.
Ο αυτισμός αποτελεί μία σοβαρή νεύρο-ψυχιατρική διαταραχή, που διαρκεί μία ολόκληρη ζωή και είναι συνήθως παρούσα από τη γέννηση του παιδιού. Στο πλαίσιο αυτής της διαταραχής εμποδίζεται ή δυσκολεύεται η ανάπτυξη ορισμένων ψυχολογικών δεξιοτήτων, που είναι ζωτικές για την ψυχο-κοινωνική λειτουργία και επάρκεια του ανθρώπου. Οι δεξιότητες αυτές σχετίζονται με την κοινωνική συναλλαγή και αμοιβαιότητα, την επικοινωνία και την οργάνωση πρόσφορης και σκόπιμης δραστηριότητας. Στις περιοχές αυτές, τα αυτιστικά άτομα εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες και χαρακτηριστικές αποκλίσεις.
Στο πλαίσιο της διαταραχής, υπάρχει ποικιλία ως προς τη μορφή των συμπτωμάτων, το συνδυασμό δυσκολιών και το βαθμό βαρύτητας. Επομένως τα αυτιστικά άτομα, από τη μια διαφέρουν σημαντικά από το φυσιολογικό ενώ από την άλλη, διαφέρουν και μεταξύ τους.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, υπάρχει και κάποιος βαθμός νοητικής καθυστέρησης. Σε ένα μικρό σχετικά ποσοστό - περίπου στο 20% - η νοημοσύνη διατηρείται στο φυσιολογικό ή κοντά στο φυσιολογικό. Αυτισμός και νοητική καθυστέρηση συνυπάρχουν συχνά, αλλά οι δύο καταστάσεις δεν είναι ταυτόσημες. Εξάλλου, τα αυτιστικά άτομα που διατηρούν αντιληπτικές και νοητικές ικανότητες, πάλι παρουσιάζουν τις χαρακτηριστικές γνωσιακές, ψυχολογικές και συμπεριφοριστικές αποκλίσεις.
Πόσο συχνός είναι ο Αυτισμός;
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει αρκετά τα επιδημιολογικά δεδομένα του αυτισμού και των συναφών του καταστάσεων. Με την αναγνώριση μιας ποικιλίας μορφών, αρκετές περιπτώσεις εντάσσονται τώρα στις διαταραχές "αυτιστικού φάσματος". Εμφανίζεται πολύ πιο συχνά στα αγόρια, σε μια αναλογία 3-4 αγόρια προς 1 κορίτσι. Δεν κάνει διάκριση από πλευράς φυλής, κουλτούρας ή κοινωνικής τάξης. Από τα 4-5 στα 10.000 παιδιά που έδιναν οι παλαιότερες μελέτες, η συχνότητα τώρα από ορισμένους ερευνητές υπολογίζεται σε 16,8/10.000, ενώ το ποσοστό των υπόλοιπων διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών αντιστοιχεί σε 45,8/10.000. Μολονότι η συχνότητα αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί οριστική, γιατί υπάρχουν διαφορετικές μεθοδολογίες στις διάφορες μελέτες, δείχνει όμως ότι οι καταστάσεις αυτές δεν είναι τόσο σπάνιες. Με βάση αυτά τα δεδομένα, υπολογίζεται πως στην Ελλάδα πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 4.000 έως 5.000 παιδιά και ενήλικα άτομα με κλασικό Αυτισμό και 20.000 έως 30.000 με αυτιστικού τύπου διαταραχές ανάπτυξης. Στο Παγκόσμιο Συνέδριο της World Autism Organization το 2002, στην Μελβούρνη της Αυστραλίας η σχετική ανακοίνωση ανέφερε αναλογία 1:500.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του αυτισμού;
Σοβαρή επιβράδυνση στην γλωσσική ανάπτυξη και στην επικοινωνία: Η γλώσσα εξελίσσεται πολύ αργά και κάποιες φορές δεν αναπτύσσεται καθόλου. Εάν τελικά αναπτυχθεί, η γλωσσική έκφραση παίρνει συνήθως παράδοξες μορφές ή γίνεται ασυνήθιστη χρήση λέξεων χωρίς καμία σύνδεση με την κανονική τους σημασία. Ακόμα και αυτοί που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα για να επικοινωνήσουν, μπορεί να χρησιμοποιούν ασυνήθιστες παρομοιώσεις ή να μιλούν με μία τυπική και μονότονη φωνή
Σοβαρή επιβράδυνση στην κατανόηση των κοινωνικών σχέσεων: Το αυτιστικό παιδί συχνά αποφεύγει να κοιτάξει τον άλλο στα μάτια, δεν θέλει να το παίρνουν αγκαλιά και φαίνεται να αποκόβεται από τον κόσμο γύρω του. Δεν φαίνεται να θέλει ή να ξέρει πως να παίζει με τα άλλα παιδιά. Η ικανότητά του να κάνει φιλίες είναι προβληματική και είναι ανίκανο να κατανοήσει τα συναισθήματα και τις απόψεις των άλλων ατόμων.
Ανακόλουθες μορφές αισθητηριακών αντιδράσεων:
Το αυτιστικό παιδί μπορεί κατά περιστάσεις να δώσει την εντύπωση πως είναι κωφό και πως δεν μπορεί να αντιδράσει σε λέξεις και άλλους ήχους. Άλλες στιγμές πάλι, το ίδιο παιδί μπορεί να ενοχληθεί υπερβολικά από έναν καθημερινό θόρυβο, όπως ο θόρυβος μιας ηλεκτρικής σκούπας, το γαύγισμα ενός σκύλου ή το κλάμα ενός μωρού. Το παιδί μπορεί να παρουσιάζει μια αναισθησία στον πόνο και μια έλλειψη ανταπόκρισης στο κρύο ή στη ζέστη ή μια υπερβολική αντίδραση σε άλλα αισθητηριακά ερεθίσματα.
Ανομοιογενείς μορφές διανοητικών λειτουργιών:
Το αυτιστικό άτομο μπορεί να έχει ιδιαίτερες ικανότητες σε κάποιους συγκεκριμένους τομείς. Μπορεί να διαθέτει μέγιστη ικανότητα σε μερικές συγκεκριμένες λειτουργίες, σε σχέση με το γενικό επίπεδο λειτουργίας του (π.χ. ζωγραφική, μουσική, μαθηματικοί υπολογισμοί, απομνημόνευση γεγονότων). Περίπου 20%-30% των αυτιστικών ατόμων έχουν νοημοσύνη στον μέσο ή και πάνω από το μέσο όρο. Από την άλλη μεριά, η πλειοψηφία των παιδιών (70%-80%) παρουσιάζουν διάφορους βαθμούς νοητικής καθυστέρησης. Αυτός ο συνδυασμός διανοητικών μειονεξιών και δυνατοτήτων κάνει τον Αυτισμό ιδιαίτερα πολύπλοκο.
Έκδηλους περιορισμούς δραστηριοτήτων και ενδιαφερόντων: Ένα άτομο που υποφέρει από Αυτισμό μπορεί να παρουσιάζει επαναλαμβανόμενες σωματικές κινήσεις, όπως χειροκρότημα, περιστροφές ή κούνημα κορμού. Μερικά άτομα με Αυτισμό μπορεί να μιλούν επίμονα ξανά και ξανά για το ίδιο θέμα. Το άτομο είναι, επίσης, πιθανό να έχει την ανάγκη να ακολουθεί την ίδια ρουτίνα ή το ίδιο πρόγραμμα κάθε μέρα κατά τις διάφορες δραστηριότητές του. Αν γίνουν αλλαγές στις συνήθειες, το παιδί ή ο ενήλικας αναστατώνεται πολύ και η αναστάτωση πολλές φορές προκαλεί έντονα διαταρακτικές συμπεριφορές όπως ξεσπάσματα οργής. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, ένα άτομο με Αυτισμό μπορεί να παρουσιάσει αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Αυτό οφείλεται σε μιας ανικανότητα να κατανοήσει και να επικοινωνήσει. Ποιο είναι το πιο κοινό πρόβλημα στον Αυτισμό;
Τα άτομα που πάσχουν από Αυτισμό έχουν εξαιρετική δυσκολία στην εκμάθηση γλώσσας και κοινωνικών δεξιοτήτων και στο να σχετίζονται με άλλους ανθρώπους.
Πώς επηρεάζει ο Αυτισμός την συμπεριφορά;
Εκτός από τα σοβαρά προβλήματα στη γλώσσα και τις κοινωνικές σχέσεις, τα άτομα με Αυτισμό βιώνουν συχνά μια τρομερή υπερκινητικότητα ή ασυνήθιστη παθητικότητα στις καθημερινές τους δραστηριότητες, καθώς επίσης και στις σχέσεις τους με τους γονείς τους, τα μέλη της οικογένειας και τα άλλα άτομα.
Τα προβλήματα συμπεριφοράς διακυμαίνονται από πολύ σοβαρής έως και πολύ ελαφριάς μορφής. Τα σοβαρά προβλήματα συμπεριφοράς εκδηλώνονται με τη μορφή πολύ ασυνήθιστης, επιθετικής και, σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς. Αυτοί οι τρόποι συμπεριφοράς μπορεί να είναι επίμονοι και πολύ δύσκολο να αλλάξουν.
Στην πιο ελαφριά του μορφή, ο Αυτισμός μοιάζει με μαθησιακή δυσκολία. Συχνά, όμως, ακόμα και άτομα που πάσχουν από ελαφριά μορφή αυτισμού έχουν σημαντικές αναπηρίες στην καθημερινή τους ζωή, λόγω των ελλείψεων τους στους τομείς της επικοινωνίας και των κοινωνικών σχέσεων.
Παρουσιάζεται ο Αυτισμός σε συνδυασμό με άλλες αναπηρίες;
Ο Αυτισμός μπορεί να υπάρχει μόνος του ή σε συνδυασμό με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές, όπως νοητική καθυστέρηση, ανικανότητες στην μάθηση, επιληψία, κώφωση, τύφλωση, κλπ. Οι περιπτώσεις Αυτισμού παρουσιάζονται σε ένα συνεχές φάσμα από πιο ελαφριές έως και πολύ σοβαρές μορφές. Κάποια άτομα μπορεί να έχουν πολύ πιο βαριά αυτιστική συμπεριφορά, ενώ κάποια άλλα με Αυτισμό να έχουν πιο ελαφριές μορφές.
Ποια είναι η διαφορά του Αυτισμού από την Νοητική Καθυστέρηση;
Τα περισσότερα παιδιά με Νοητική Καθυστέρηση αναπτύσσουν ικανότητες με έναν ομοιογενή ρυθμό μάθησης, παρόλο που είναι πιο αργός από εκείνον των παιδιών της ίδιας ηλικίας. Τα άτομα με Αυτισμό παρουσιάζουν αποκλειστικά ανομοιογενή εξέλιξη ικανοτήτων. Τείνουν να έχουν ελλείψεις σε συγκεκριμένους τομείς, με πιο κοινή την ικανότητα τους να επικοινωνήσουν και να συνδεθούν με τους άλλους, ενώ συχνά αναπτύσσουν πολύ μεγαλύτερες ικανότητες σε κάποιους άλλους τομείς. Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε τον Αυτισμό από την Νοητική Καθυστέρηση ή από άλλες διαταραχές. Η λανθασμένη διάγνωση θα οδηγήσει σε λανθασμένη θεραπεία και εκπαίδευση.
Μπορούν να βοηθηθούν τα άτομα με Αυτισμό;
Ναι, ο Αυτισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί. Μελέτες δείχνουν πως όλα τα άτομα με Αυτισμό μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά με την κατάλληλη θεραπευτική-εκπαιδευτική αντιμετώπιση. Πολλά άτομα με Αυτισμό δείχνουν τελικά μεγαλύτερη ανταπόκριση στους άλλους καθώς μαθαίνουν να κατανοούν τον κόσμο γύρω τους.
Πώς μπορούν να μάθουν καλύτερα τα άτομα με Αυτισμό;
Μέσω ειδικά εκπαιδευμένων δασκάλων, σε προγράμματα αυστηρά δομημένης διάρθρωσης που δίνουν έμφαση στην ατομική καθοδήγηση. Τα άτομα με Αυτισμό μπορούν να μάθουν να λειτουργούν στο σπίτι και στην κοινότητα. Κάποια μπορούν να μάθουν να ζουν μια σχεδόν φυσιολογική ζωή.
Τι είδη επαγγελμάτων μπορούν να κάνουν τα άτομα με Αυτισμό;
Γενικά, τα άτομα με Αυτισμό αποδίδουν καλύτερα σε επαγγέλματα αυστηρά δομημένα που συμπεριλαμβάνουν ένα βαθμό επανάληψης. Συνήθως, αποδίδουν καλύτερα στις μοναχικές δουλειές παρά στις δουλειές που απαιτούν μεγάλη συνεργασία με άλλα άτομα.
Κάποια άτομα με Αυτισμό εργάζονται ως καλλιτέχνες, κουρδιστές πιάνων, ζωγράφοι, αγρότες, υπάλληλοι γραφείων, χειριστές ηλεκτρονικών υπολογιστών, εργάτες σε κουζίνες εστιατορίων, εργάτες συναρμολόγησης σε εργοστάσιο, βοηθοί βιβλιοθήκης, εργάτες σε εγκαταστάσεις ανακύκλωσης ή ως ικανοί εργαζόμενοι σε προστατευμένα εργαστήρια ή σε άλλα ειδικά επαγγελματικά προγράμματα.
Τι άλλες δραστηριότητες ευχαριστούν τα άτομα με Αυτισμό;
Τα άτομα με Αυτισμό απολαμβάνουν συχνά τις ίδιες ψυχαγωγικές δραστηριότητες με τα άτομα που δεν πάσχουν από κάποια αναπηρία. Συχνά, τους αρέσει η μουσική, το κολύμπι, η πεζοπορία, το τραγούδι, η ιππασία και άλλες δραστηριότητες.
Συχνά τα άτομα με Αυτισμό μπορεί να έχουν ένα συγκεκριμένο ενδιαφέρον σε κάποια δραστηριότητα στην οποία να έχουν γίνει "ειδικοί", θέματα για συγκεκριμένα ενδιαφέροντα μπορεί να είναι το δελτίο καιρού, οι διαδρομές λεωφορείων, η γεωγραφία, οι μάρκες αυτοκίνητων, οι αθλητικές ειδήσεις, κ.λπ. Για άλλα άτομα, τα συγκεκριμένα ενδιαφέροντα μπορεί να είναι πράγματα που ερεθίζουν τις αισθήσεις τους, όπως το να βλέπουν το νερό να τρέχει και να χάνεται στην αποχέτευση, να ξεφυλλίζουν τις σελίδες ενός βιβλίου, να κουνούν ένα κομμάτι σύρμα, να τρίβουν τα χέρια τους σε συγκεκριμένα υφάσματα, κ.λ.π.
Μπορούν να εργαστούν τα άτομα με Αυτισμό;
Ναι. Σε κοινότητες που παρέχουν εκπαίδευση κατά τη διάρκεια των σχολικών χρόνων και στη συνέχεια με ειδικά εκπαιδευμένους "επαγγελματικούς καθοδηγητές", τα άτομα με Αυτισμό αποκτούν δεξιότητες που τους δίνουν τη δυνατότητα να εργάζονται με επιτυχία. Κάποιοι μπορούν να εργάζονται σε τυπικές θέσεις στην κοινότητα, ενώ κάποιοι άλλοι μπορεί να είναι επιτυχημένοι σε ειδικά προστατευμένα επαγγελματικά προγράμματα για άτομα με αναπηρίες.
Παρ όλα αυτά, σε κοινωνίες που δεν παρέχουν ειδική εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση για τα αυτιστικά άτομα, τα περισσότερα άτομα με Αυτισμό δεν θα μπορέσουν να εργαστούν ως ενήλικες.
Σύνδρομο Asperger
Σύνδρομο Asperger είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για τη περιγραφή της πιο ήπιας και λειτουργικότερης μορφής του λεγόμενου φάσματος των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών, ή αλλιώς του αυτιστικού φάσματος. Όπως και όλες οι καταστάσεις που περιλαμβάνονται στο αυτιστικό φάσμα, το σύνδρομο Asperger αντιπροσωπεύει μία νευρολογική διαταραχή της ανάπτυξης, άγνωστης αιτιολογίας, στην οποία εκδηλώνονται αποκλίσεις ή ανωμαλίες σε τρεις μεγάλους τομείς της ανάπτυξης: την κοινωνική αλληλεπίδραση και τις κοινωνικές δεξιότητες, τη χρήση της γλώσσας για επικοινωνιακούς σκοπούς και ορισμένα συμπεριφοριστικά χαρακτηριστικά που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες εκδηλώσεις και ένα περιορισμένο άλλα έντονο εύρος ενδιαφερόντων.
Πρώιμη διάγνωση των διαταραχών του φάσματος του αυτισμού
Εδώ και ενάμισυ χρόνο έχει ξεκινήσει στις ΗΠΑ μια μεγάλη καμπάνια από παιδιάτρους και οργανισμούς σχετικά με τη σημασία της πρώιμης διάγνωσης των διαταραχών του φάσματος του αυτισμού.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
