ΟΙ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ ΩΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑ

Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΩΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Κατά καιρούς η εξάρτηση έχει περιγραφεί ως η ηθική ή και πνευματική αδυναμία, η παράλληλη εκφραζόμενη με την απουσία θέλησης ή και δύναμης, να αντιμετωπίσει το άτομο τον κόσμο επιφέροντάς του σωματική και ψυχική ασθένεια. Η εννοιολόγηση όμως αυτή αποτελεί μια υπεραπλουστευμένη απόδοση ευθύνης σε επιφανειακό επίπεδο στο ίδιο το εξαρτώμενο άτομο αποκλείοντας την πολυπλευρικότητα της ίδιας της εξάρτησης.
Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι διακατέχονται από την βαθιά επιθυμία για την εύρεση γαλήνης και ηρεμίας σωματικής και πνευματικής, σε μυαλό και ψυχή κάθε στιγμή της ύπαρξής τους. Σε όλους έρχονται στιγμές που αυτό επιτυγχάνεται, όπως και στιγμές που δεν επιτυγχάνεται, ωστόσο επανέρχεται αργότερα. Σε αυτές τις περιόδους «μη γαλήνης» το άτομο νοιώθει λύπη η ακόμα και συναισθηματικό πένθος. Ωστόσο όλοι γνωρίζουν ότι πρόκειται για τους φυσιολογικούς κύκλους της ανθρώπινης ζωής, που δεν μπορεί κανείς μας να ελέγξει και πρέπει απλά να αποδεχτούμε.
Η εξάρτηση μπορεί να θεωρηθεί ως ακριβώς εκείνη η προσπάθεια από το άτομο, “ομαλής” αποδοχής από το ίδιο ή και ψευδοελέγχου αυτών των ανεξέλεγκτων κύκλων ζωής.
Το εξαρτώμενο άτομο μέσω της χρησιμοποίησης ουσίας, αντικειμένου ή πράξεως που αποτελεί την εξάρτησή του, βιώνει την επιθυμητή καλυτέρευση της διάθεσής του και τον αρχικό έλεγχο των όποιων ανατροπών του παρουσιάζονται. Δεσμεύεται σε μια σχέση με αυτό το αντικείμενο εξάρτησης με σκοπό την αναπαραγωγή αισθήματος μέθης, ευεξίας ή και έκστασης άσχετα από το είδος της εξάρτησης:
Ο αλκοολικός βιώνει την αλλαγή διάθεσης πίνοντας στο μπαρ της γειτονιάς του
Το άτομο με διατροφικές διαταραχές την βιώνει μέσω βουλιμίας ή νευρικής ανορεξίας
Ο τζογαδόρος παίζοντας στοιχήματα ή ιππόδρομο ή πηγαίνοντας στο καζίνο
Ο κλεπτομανής όταν κλέβει κάτι από ένα ράφι καταστήματος
Ο σεξομανής κοιτάζοντας πορνογραφικό υλικό ή αναζητώντας συνεχώς την σεξουαλική του διέγερση πχ. Πηγαίνοντας με πόρνες
Ο μανιώδης καταναλωτής με τις αγορές πραγμάτων
Ο εργασιομανής μένοντας περισσότερες ώρες στο χώρο εργασίας παρότι τον χρειάζονται σπίτι
Αυτές είναι και οι μορφές της ικανοποίησης, του “φτιαξίματος”. Το φτιάξιμο όμως έχει 3 κυρίως μορφές: την διέγερση, τον κορεσμό και την φαντασία. Η φαντασία αποτελεί μέρος όλων των εξαρτήσεων. Η διέγερση κι ο κορεσμός είναι πανούργα «φτιαξίματα». Κι αυτό γιατί είναι ελκυστικά, γεμάτα δύναμη αλλά και ματαιωτικά.
Η διέγερση προκαλείται από τις αμφεταμίνες, την κοκαΐνη, το αλκοόλ, το ρίσκο του κέρδους στον τζόγο, το σεξ, την ψυχαναγκαστική κλοπή κτλ. Προκαλεί πρωτόγονα αισθήματα αστείρευτης δύναμης και κάνει το άτομο να πιστεύει ότι είναι παντοδύναμο και δεν μπορεί να το αγγίξει τίποτα, ακριβώς γιατί επηρεάζει άμεσα το ένστικτο της δύναμης.
Ο κορεσμός δίνει την αίσθηση στον εξαρτώμενο ότι είναι πλήρης, αυτάρκης και μη επιρρεπής στον πόνο. Η ηρωίνη, η μαριχουάνα καθώς και συμπεριφορές όπως η υπερβολική κατανάλωση φαγητού (υπερφαγία), ή η συνεχής έκθεση σε πορνογραφικό υλικό παράγουν τέτοια αισθήματα. Ο κορεσμός έλκει συγκεκριμένους τύπους ανθρώπων γιατί «μουδιάζει» την αίσθηση πόνου ή θλίψης.
Κοινό στοιχείο όλων των εξαρτητικών καταστάσεων είναι ότι προκαλούν την καλυτέρευση της διάθεσης όσο διαρκεί η αλλαγή που προέρχεται από το τελετουργικό μέρος της εξάρτησης κι ότι πάντα επιστρέφουν το άτομο στην πρότερη ή ακόμα μεγαλύτερη θλίψη οδηγώντας το τελικά στην απελπισία.


ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ
Η εξάρτηση αποτελείται από ένα τέτοιο σύνολο εμπειριών, που διαμορφώνουν συμπεριφορά κατευθυνόμενη προς μια προκαθορισμένη κατεύθυνση, δημιουργώντας εσωτερικές αλλαγές στο άτομο, κι αποτελούν τα 3 στάδια αυτής:

Στάδιο 1: Η εσωτερική αλλαγή
Η εξάρτηση προκαλεί μόνιμες αλλαγές στο άτομο από το πρώτο κιόλας στάδιο. Πολύ πριν υποπτευθεί το άτομο ότι υπάρχει πρόβλημα, εντός του συντελούνται ήδη εκείνες οι βαθιές αλλαγές που θα αλλάξουν την συμπεριφορά του και θα του επιφέρουν μόνιμες αλλαγές. Το «ταξίδι» στον κόσμο της εξάρτησης αρχίζει όταν το άτομο βιώνει το «ανέβασμα» της διάθεσής του που δημιουργείται από συγκεκριμένη συμπεριφορά του προς αντικείμενα η γεγονότα πχ το ταξίδι για τους ψυχαναγκαστικούς τζογαδόρους αρχίζει με την υπερδιέγερσή τους στην πρώτη νίκη, για τους βουλιμικούς με την αίσθηση την συναισθηματικής πληρότητας από την υπερκατανάλωση φαγητού κτλ.
Αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι και μη εξαρτημένα άτομα αισθάνονται παρόμοιες αλλαγές στην διάθεση και είναι φυσικές. Αλλά για τους εν δυνάμει εξαρτημένους αυτές οι αλλαγές αποτελούν μια νέα πρωτόγνωρη και πολύ έντονη εμπειρία λόγω της ψευδαίσθησης του ελέγχου που αποκτούν σε άλλους τομείς της ζωής τους που κατά κανόνα παρουσιάζουν ελλειμματικές μορφές.

Ο εξαρτημένος έχει την ψευδαίσθηση ότι η ένταση που νοιώθει από το acting out (χρησιμοποίηση της ουσίας η του αντικειμένου της εξάρτησης), σημαίνει οικειότητα, αυτοεκτίμηση, κοινωνική άνεση ή διάφορα άλλα σημαντικά για την ζωή του πράγματα. Μερικοί άνθρωποι κάνουν κατάχρηση προς ουσίες ή αντικείμενα και κατόπιν στρέφονται σε πιο υγιείς τρόπους ικανοποίησης των αναγκών τους. Εντούτοις όταν κάποιος στραφεί προς ουσία ή αντικείμενο για ανακούφισή του ανακαλύπτει ότι αυτή είναι η βασική ψευδαίσθηση πάνω στην οποία στηρίζεται η εξάρτηση.
Η εξάρτηση παρουσιάζεται όταν υπάρχει έλλειψη φυσιολογικών σχέσεων κι ως τέτοιες νοούνται κυρίως 4: περιβάλλον (οικογένεια και φίλοι), ανώτερη πνευματική δύναμη (πίστη θρησκείας), εαυτός ( προσπάθεια βελτίωσης), κοινότητα (εργασιακή ομάδα ή αθλητική ομάδα). Αυτό που αυτές οι 4 σχέσεις έχουν κοινό είναι ότι το άτομο σκύβει μέσα σε αυτές αλλά βγαίνει κι εκτός αυτών. Αντίθετα η σχέση εξάρτησης κρατά το άτομο μέσα, το απομονώνει. Ο εξαρτημένος μόνο παίρνει. Οι φυσιολογικές σχέσεις είναι αμφίδρομες. Η βάση της εξάρτησης είναι συναισθηματική απομόνωση.

Ο εθισμός σε μια συνεχή ροή θα μπορούσε να αναπαρασταθεί σε διάγραμμα με ελλειπτικούς κύκλους μορφής σπιράλ ως εξής:
Α=ΠΟΝΟΣ , Β= ΑΙΣΘΗΣΗ ΑΝΑΓΚΗΣ ΓΙΑ ACTING OUT, C= ACTING OUT-ΑΙΣΘΗΣΗ ΚΑΛΥΤΕΡΕΥΣΗΣ, D=ΠΟΝΟΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ACTING OUT .
Ο κύκλος αυτός προκαλεί μια συναισθηματική πείνα στο άτομο και κρατά το πνεύμα απασχολημένο. Για το εξαρτημένο άτομο κάθε ανησυχία του γίνεται σημάδι ανάγκης για acting out. Από την μεριά του το acting out δημιουργεί σωματικά συμπτώματα, όπως επίσης και η αποχή από αυτό δημιουργεί συμπτώματα ανησυχίας ή και συναισθήματα νευρικότητας που διαρκούν μέρες ή και μήνες μετά την αποθεραπεία.

Σε αυτό το πρώτο στάδιο του εθισμού γεννιέται και ορίζεται η εξαρτητική προσωπικότητα του ατόμου. Ως εξαρτητική προσωπικότητα ορίζουμε το δημιούργημα της αντιπροσωπευτικής αλλαγής που συντελείται εντός του ατόμου ως αποτέλεσμα της εθιστικής διαδικασίας και μόνο ως προϊόν της ασθένειας της εξάρτησης. Αυτή η προσωπικότητα του ατόμου δεν υφίσταται προ της ασθένειας και δεν δηλώνει καμία προδιάθεση για εξάρτηση. Όπως μια μακροχρόνια ασθένεια όπως ο καρκίνος αλλοιώνει ή μεταβάλει πλευρές της προσωπικότητας του ασθενή έτσι και η ασθένεια της εξάρτησης επενεργεί εντός του με τον ίδιο τρόπο.
Η εξαρτητική προσωπικότητα είναι ο Εαυτός και η Εξαρτημένη πλευρά. Ο Εαυτός αντιπροσωπεύει την φυσιολογικοποιημένη ανθρώπινη πλευρά του ατόμου, ενώ η Εξαρτημένη πλευρά αντιπροσωπεύει το κομμάτι εκείνο που αναλώνεται και μεταβάλλεται από την εξάρτηση. Η εξαρτητική σχέση που αποκτά το άτομο είναι αυτή ακριβώς η σχέση μεταξύ των δύο αυτών πλευρών της προσωπικότητάς του. Όταν η Εξαρτημένη πλευρά εγκατασταθεί κι αποκτήσει τον έλεγχο της προσωπικότητας το ίδιο το αντικείμενο ή γεγονός της εξάρτησης αποκτά μικρότερη σημασία. Για αυτό τα εξαρτώμενα άτομα πολύ εύκολα αντικαθιστούν ένα αντικείμενο εξάρτησης με κάποιο άλλο. Γίνεται έτσι κατανοητό πόσο σημαντικό είναι για τον ίδιο τον ασθενή να κατανοήσει την Εξαρτημένη πλευρά της προσωπικότητάς του γιατί αυτή θα τον ακολουθεί σε όλη του την ζωή ακόμα κι αν κατά μεγάλες περιόδους δεν υπάρχει για αυτόν αντικείμενο εξάρτησης. Η εμπιστοσύνη του στην εξαρτητική διαδικασία θα παραμένει ακλόνητη με αποτέλεσμα να αποκόβει τον εαυτό του από κάθε μορφή φυσιολογικής σχέσης.
Εξάρτηση είναι η αληθινή πίστη και δέσμευση σε έναν αρνητικό τρόπο ζωής. Η ανάπτυξή της οφείλεται κυρίως στον τρόπο σκέψης ο οποίος πολλές φορές ενισχύεται από τον τρόπο που έχει μάθει να αντιλαμβάνεται το άτομο τις σχέσεις του. Άτομα που μεγάλωσαν σε οικογένειες που τους συμπεριφερόταν σαν αντικείμενα ή σε οικογένειες στις οποίες απουσίαζαν η προσέγγιση , η επαφή , η επικοινωνία, είναι σαφέστατα πιο επιρρεπή στην δημιουργία εξαρτητικής σχέσης γιατί προϋπάρχει εντός τους η αίσθηση του μοναχικού κενού στο οποίο βρίσκει πρόσφορο έδαφος το αντικείμενο της εξάρτησης, ως μορφή πληρότητας.
Στην διάρκεια της υπό εξάρτησης περιόδου το άτομο βιώνει πολλές φορές ντροπή. Αυτό συμβαίνει στο εξαρτημένο άτομο τόσο σε συνειδητό όσο και σε ασυνείδητο επίπεδο, αλλά περισσότερα ασυνείδητα. Όσο περισσότερο βιώνει την ανακούφιση του acting out, τόσο περισσότερο νοιώθει ντροπή και δημιουργείται απεγνωσμένα η ανάγκη να δικαιώσει στον εαυτό του την εξαρτητική σχέση. Αν και αυτή η ντροπή αρχικά παρουσιάζεται με την μορφή μιας απροσδιόριστης ανησυχίας, φτάνει σύντομα το άτομο να απολέσει την αυτοεκτίμησή του, τον σεβασμό του, τον αυτοπροσδιορισμό του, την αυτοπειθαρχία του, τον έλεγχο και την αγάπη για τον εαυτό του.

Στάδιο 2: Αλλαγή στον τρόπο Ζωής
Από την στιγμή που αναλαμβάνει τον έλεγχο η εξαρτητική προσωπικότητα, γίνονται πιο κυρίαρχα και τα ζητήματα της εθιστικής συμπεριφοράς. Η συμπεριφορά του εξαρτημένου ατόμου είναι η πιο ορατή πλευρά της εξάρτησης κι ως εκ τούτου εστιάζει την προσοχή πάνω της. Αν και στο πρώτο στάδιο της εθιστικής συμπεριφοράς το άτομο κάνει acting out σε κοινωνικά αποδεκτές συνθήκες χάνοντας ελάχιστα χρονικά τον έλεγχο (πχ ο αλκοολικός στο πρόσχημα μια κοινωνικής συγκέντρωσης), ωστόσο εντός του έχει ήδη αρχίσει η πνευματική εξάρτηση. Σε δεύτερο στάδιο ο συναισθηματικός και πνευματικός του έλεγχος βρίσκεται πλήρως υπό το κράτος της εθιστικής προσωπικότητας.
Κύρια στοιχεία της συμπεριφοράς του εξαρτημένου είναι η καθημερινά αυξανόμενη προδοσία του Εαυτού και των άλλων (απώλεια φυσιολογικών σχέσεων):
Αρχίζει να λέει ψέματα όταν είναι πιο εύκολο να πει την αλήθεια
Αρχίζει να κατηγορεί τους άλλους ενώ δεν επιδρούν σε αυτόν
Η τελετουργία εισάγεται στην καθημερινή ζωή του ως τρόπος συμπεριφοράς
Βλέπει την απομάκρυνσή του από πολλούς ανθρώπους.
Δημιουργεί έναν «μυστικό» κόσμο στον οποίο αποσύρεται συναισθηματικά και πνευματικά και ταυτόχρονα ζει με τον εθιστικό του τρόπο.

Αυτό είναι το στάδιο κατά το οποίο:
v Οι βουλιμικοί αρχίζουν να κρύβουν την τροφή, να τρώνε μυστικά ή να νοιώθουν ότι πεθαίνουν της πείνας
v Οι εξαρτημένοι από το σεξ πηγαίνουν σε πόρνες ή δημιουργούν πολλές παράλληλες σχέσεις.
v Οι τζογαδόροι ανοίγουν μυστικούς τραπεζικούς λογαριασμούς ή κάνουν δεύτερη κρυφή δουλειά
v Οι αλκοολικοί αρχίζουν να πίνουν σταθερά ένα ποτήρι πριν γυρίσουν σπίτι.

Κάθε φορά που ο εξαρτώμενος αντιδρά κατά τέτοιο τρόπο εξαρτάται όλο και περισσότερο από την εξαρτητική διαδικασία και την λογική της, και λιγότερο από τον ίδιο κι αυτούς που αγαπάει. Η σημασία των τελετουργιών εισάγεται εδώ και είναι μεγάλη. Οι τελετουργίες είναι σημαντικές γιατί βοηθούν να δεσμευόμαστε με τις πεποιθήσεις και τις αξίες μας και να ερχόμαστε σε επαφή με άλλους που έχουν τις ίδιες αξίες, τις οποίες επιβεβαιώνουμε στον εαυτό μας μέσω των τελετουργιών. Όποτε παίρνουμε μέρος σε μια τελετουργία δυναμώνει ο δεσμός μας με ότι αυτή αντιπροσωπεύει.
Ο Έριχ Φρόμ στο βιβλίο του «η κοινωνία της λογικής» αναφέρει: το άτομο εκφράζει με το σώμα του αυτό που μελετά με το μυαλό του.
Τα τελετουργικά είναι αναφορές σε μία αξία. Αντίστοιχα στην εξάρτηση οι τελετουργίες γίνονται αναφορές σε αξίες που κατασκευάζουν οι πεποιθήσεις της εξαρτημένης πλευράς. Κι ακριβώς ως τελετουργίες είναι επαναλαμβανόμενες κι ορίζουν τον νέο αυτό τρόπο ζωής εντός της εξάρτησης.

Στάδιο 3: Η κατάρρευση της Ζωής
Το τρίτο στάδιο εμφανίζεται ακριβώς γιατί η εξάρτηση αποδεικνύεται ιδιαίτερα επιδέξια στην δημιουργία πόνου, φόβου, ντροπής, μοναξιάς και θυμού. Ονομάζεται στάδιο Κατάρρευσης της Ζωής γιατί εδώ το άτομο κυριολεκτικά αρχίζει να καταρρέει από το τρομερό άγχος που προκαλούν αυτά τα συναισθήματα.
Αρχικά καταρρέει το acting out. Αρχίζει πλέον να μην παράγει την ίδια ευχαρίστηση παρότι ακόμα επιφέρει αλλαγή στην διάθεση και να γίνεται βαρετό για το άτομο. Η μαγική του πλευρά του, το «ανέβασμα», χάνεται υπό το στρες της συναισθηματικής επιβάρυνσης του ατόμου. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι εξαρτημένοι βρισκόμενοι σε θεραπεία αναφέρουν ότι σε αυτό το στάδιο η προσκόλληση στο acting out δημιουργεί την ίδια ή και περισσότερη ευχαρίστηση από το ίδιο το acting out.
Σε αυτό το τρίτο στάδιο ο εξαρτημένος συμπεριφέρεται ακραία. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που η συμπεριφορά του φοβίζει τον ίδιο. Οι επικίνδυνες κι απειλητικές για την ζωή πλευρές της εθιστικής διαδικασίας φανερώνονται στον ίδιο και στο περιβάλλον του. Είναι ολοκληρωτικά δεσμευμένος στην εθιστική διαδικασία και δεν μπορεί να σπάσει αυτόν τον κύκλο χωρίς κάποιας μορφής παρέμβαση.
Στην συνέχεια έρχεται η κατάρρευση της αντοχής του ατόμου, της συναισθηματικής κατάρρευσης. Το άτομο μπορεί να κλαίει ανεξέλεγκτα ή χωρίς λόγο. Μπορεί επίσης να νοιώσει μεγάλη οργή χωρίς λόγο εξαιτίας του καταπιεσμένου του θυμού. Αρχίζει να αισθάνεται ότι όλοι έχουν στραφεί εναντίον του, το «γιατί?» γίνεται μια βασανιστική συνεχής ερώτηση, και όλο αυτό μπορεί να αποτελέσει μια πλευρά της ασθένειας πραγματικά συντριπτικής για τον εξαρτημένο.
Ακολουθεί η κατάρρευση της αλληλεπίδρασης. Ο εξαρτημένος αρχίζει να αισθάνεται ανασφαλής στην αλληλεπίδρασή του με άλλους ανθρώπους , ακόμα και σε κοινωνικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να αμφισβητεί την ικανότητά του να έχει μια τέτοια επαφή. Αρχίζει η αίσθηση του εκείνη ότι οι άλλοι άνθρωποι μπορούν να τον διαπεράσουν μόνο με μια ματιά. Φτάνει έτσι σύντομα στο σημείο κατά το οποίο περιβάλλεται μόνο από άτομα που υπάρχουν δίπλα του επειδή είναι υπεύθυνοι για αυτόν, τον λυπούνται, νοιώθουν ένοχοι να φύγουν, ή και όλα αυτά μαζί. Αυτό εξελίσσεται σε συναισθηματικό εκβιασμό αφού συχνά ο εξαρτημένος προσπαθεί να τους κατηγορήσει για αυτά τα συναισθήματα για να τους αναγκάσει να μείνουν.
Επίσης σε αυτό το τρίτο στάδιο το εξαρτώμενο άτομο συχνά σκέφτεται την αυτοκτονία η κάνει κάποια απόπειρα. Αυτό συμβαίνει για δύο κυρίως λόγους:
1) Ο εσωτερικός πόνος είναι τόσο μεγάλος που το άτομο θέλει να τον σταματήσει και η εξαρτητική υπόσχεση για ανακούφιση δεν λειτουργεί πια. Θέλει να τον σταματήσει αλλά δεν πιστεύει ότι μπορεί να το πετύχει. Η αυτοκτονία αρχίζει να αποκτά νόημα αφού χρησιμοποιείται η εξαρτητική λογική.
2) Αισθάνεται ντροπή αλλά και μίσος για την εξαρτημένη του πλευρά και επιθυμεί να δώσει ένα τέλος στην εξαρτητική σχέση με κάθε κόστος. Ακόμα και με την φονική πράξη εναντίον της αφού κανείς δεν την μισεί περισσότερο από το ίδιο το άτομο που υποφέρει από την εξάρτηση.

Η αρχή της θεραπείας
Το εξαρτημένο άτομο δεν μπορεί να διακόψει μόνο του την εξαρτητική διαδικασία. Έτσι παραμένει στο προαναφερόμενο τρίτο στάδιο μέχρι να βρεθεί κάποιας μορφής παρέμβαση ως μια προσπάθεια διακοπής της εθιστικής σχέσης. Συχνά το άτομο που μπαίνει στην προσπάθεια θεραπείας ανακαλύπτει ότι το να είναι εξαρτημένος είναι το μόνο που ξέρει να κάνει, κι έτσι σύντομα επιστρέφει στον εθιστικό τρόπο ζωής.
Για να εισαχθεί και να ακολουθήσει το άτομο μια θεραπεία θα πρέπει να διδαχθεί έναν νέο τρόπο ζωής, ο οποίος θα περιλαμβάνει και την δημιουργία σχέσεων με άλλους ανθρώπους που θα το βοηθήσουν στην προσωπική ικανοποίηση και θα επιτρέψουν την προσωπική του ωρίμανση. Ο κόσμος της Εξαρτημένης πλευράς βασίζεται σε μια «προς τα μέσα» ροή. Για να αλλάξει αυτό πρέπει το άτομο να βοηθηθεί να προσεγγίσει τον εξωτερικό κόσμο , πράγμα που από μόνο του αδυνατεί να κάνει.
Υπάρχουν διάφορες μορφές παρέμβασης, άλλες επιτυχημένες κι άλλες όχι. Όπως οι περισσότερες σχέσεις , έτσι και η εξάρτηση μπορεί να επανέλθει ακόμα κι αν έχει ανασταλεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για να θεραπευτεί το άτομο πρέπει να διακόψει την συναισθηματική εσωτερική εξάρτηση και να στραφεί στον Εαυτό και τους άλλους ανθρώπους. Τότε μόνο θα ανακαλύψει ότι μπορεί να δημιουργήσει έναν νέο τρόπο ζωής ο οποίος θα του παρέχει ευτυχία παρ’όλες τις καθημερινές αγωνίες και φόβους που θα περιέχει.








~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~